Stanisław Kohn

Data i miejsce urodzenia	1895 Warszawa
Data i miejsce śmierci	1940 Palmiry
Obywatelstwo	Polska

Stanisław Kohn (ur. 1895 w Warszawie, zm. 1940 w Palmirach) – polski lekarz i szachista żydowskiego pochodzenia.

Syn Dawida (dentysta) i Czesławy z domu Alter^[1]. Urodził się na warszawskiej Pradze. W 1901 roku rodzina przeprowadziła się do lewobrzeżnej części miasta. W wieku 11 lat zaczął uczęszczać do III Gimnazjum Filologicznego w Warszawie przy Krakowskim Przedmieściu 3. W 1915 roku po zdaniu egzaminu maturalnego przyjęto go na Wydział Medyczny Uniwersytetu Warszawskiego. Nie podjął jednak studiów. W sierpniu 1915 roku do Warszawy wkroczyły wojska niemieckie, a rodzina Kohnów wyjechała na wschód. Osiedlili się w Jekaterynosławiu. W tym mieście Stanisław Kohn wstąpił do miejscowego klubu szachowego i zadebiutował w turnieju^[2].

W 1918 roku rodzina Kohnów powróciła do Warszawy. Stanisław Kohn podjął studia medyczne i równolegle pedagogiczne. Wstąpił do Wojska Polskiego i w czasie wojny polsko-bolszewickiej służył w służbach sanitarnych na froncie. W 1927 roku ukończył studia i uzyskał tytuł doktora wszech nauk lekarskich^[2].

W czasie studiów był członkiem Akademickiego Związku Szachowego i Warszawskiego Towarzystwa Zwolenników Gry Szachowej. Na przełomie 1921/1922 roku zdobył tytuł akademickiego mistrza Warszawy pokonując Karola Piltza 3:1.

W 1923 roku wygrał eliminacje do paryskiej olimpiady szachowej uzyskując 10 punktów w 11 partiach. Reprezentował Polskę na nieoficjalnej olimpiadzie szachowej w Paryżu w 1924 roku^[3][4][5]. W turnieju o mistrzostwo Polski w Warszawie w roku 1926 zdobył brązowy medal, wyprzedzili go tylko Dawid Przepiórka i Paulin Frydman. Był mistrzem Warszawy w 1927 roku^[4]. W II Mistrzostwach Polski uzyskał dzielone V–VII miejsce^[4]. W związku z pracą zawodową grą w szachy zajmował się sporadycznie. Pracował jako lekarz w Łowiczu, Kolnie, Pułtusku, Mławie oraz m.in. w Borysławiu^[2].

W 1931 roku wygrał poboczny turniej olimpijski w Pradze. W 1936 roku Stanisław Kohn, podobnie jak Izaak Appel, Jakub Kolski i Achilles Frydman odmówił udziału w Olimpiadzie w Monachium organizowanej przez nazistów^[2].

W latach 30 XX wieku powrócił do Warszawy. W 1935 roku wystartował w mistrzostwach Warszawy, ale z powodu choroby musiał się wycofać z rywalizacji^[2].

Z zawodu był lekarzem. Podczas II wojny światowej aresztowany przez Gestapo w kawiarni szachowej redaktora J. Kwiecińskiego przy ul. Marszałkowskiej 76 (w oficynie)^[6]. Między 18 a 25 stycznia 1940 roku Niemcy urządzili kocioł w kawiarni Kwiecińskiego, aresztując przybyłych tam szachistów. Niemcy, za brak żydowskiej opaski na rękawie, pobili Stanisława Kohna^[2]. Ponad 30 zatrzymanych graczy przewieziono do więzienia na ulicę Daniłowiczowską. Tu dzięki strażnikom przemycono szachy i zorganizowano turniej o mistrzostwo „Daniłowiczowskiej”^[2]. Z graczy żydowskich grali m.in. Dawid Przepiórka, Stanisław Kohn, Mojżesz Łowcki, H. Młynek, Achilles Frydman i Moryc Abkin. Po 3 dniach Niemcy zwolnili szachistów Polaków, w związku z tym turniej dokończony został bez części graczy. Turniej ten, w którym prawdopodobnie najlepszy okazał się Mojżesz Łowcki, był w ich życiu ostatnim – wszyscy zostali rozstrzelani przez hitlerowców w Palmirach^[7][2][8].

Rozstrzelany wraz z innymi żydowskimi szachistami pomiędzy w styczniem a marcem 1940 roku w Palmirach.

Był jednym z najsilniejszych polskich szachistów okresu międzywojennego.

• W.Litmanowicz, J. Giżycki, „Szachy od A do Z”, tom I, Warszawa 1986, str. 442

• Stanisław Kohn – wybrane partie szachowe (ang.)