Stanisław Hrebenda
 major artylerii
| |
| Data i miejsce urodzenia |
24 sierpnia 1894 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
1940 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby | |
| Siły zbrojne | |
| Stanowiska |
dowódca dywizjonu |
| Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa |
| Odznaczenia | |
     
| |
Stanisław Jakub Jan Hrebenda (ur. 24 sierpnia 1894 w Krakowie, zm. kwiecień 1940 w Katyniu) – major artylerii Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej.
Życiorys
Urodził się w rodzinie Władysława i Anny z domu Reiner wzgl. Rajner (zm. 10 marca 1931 w Sanoku jako wdowa w wieku 66 lat)[1]. Był bratem Jana (1896–1941), także oficera armii austriackiej i Wojska Polskiego, ofiary KL Auschwitz[2][3]. W 1914 roku ukończył CK III Gimnazjum im. Króla Jana Sobieskiego w Krakowie[4]. Po zdaniu matury rozpoczął studia na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Po wybuchu I wojny został wcielony do armii austriackiej. W 1915 roku ukończył Szkołę Oficerów Rezerwy Artylerii w Ołomuńcu i został skierowany na front włoski. Na stopień podporucznika został mianowany ze starszeństwem z 1 grudnia 1917 roku w korpusie oficerów rezerwy artylerii polowej i górskiej. Jego oddziałem macierzystym był pułk artylerii polowej nr 110[5]. Został ranny 2 lipca 1918 roku.
Po wyleczeniu 1 listopada 1918 roku wstąpił Wojska Polskiego, służył w załodze pociągu pancernego „Śmiały”. Walczył z Ukraińcami na Froncie Galicyjskim. 12 kwietnia 1919 roku przeniesiony do 7 pułku artylerii polowej i jako dowódca baterii uczestniczył w wojnie z bolszewikami.
Po zakończeniu wojny służył w 7 pap w Częstochowie. W listopadzie 1924 roku został przeniesiony do 27 pułku artylerii polowej we Włodzimierzu Wołyńskim na stanowisko dowódcy II dywizjonu[6]. 1 grudnia 1924 roku został awansowany na majora ze starszeństwem z dniem 15 sierpnia 1924 roku i 73. lokatą w korpusie oficerów artylerii[7]. 15 marca 1925 roku został przesunięty ze stanowiska dowódcy II dywizjonu na stanowisko kwatermistrza pułku[8]. W maju 1926 roku został przesunięty na stanowisko dowódcy III dywizjonu[9][10]. 31 marca 1930 roku ponownie został przesunięty ze stanowiska dowódcy dywizjonu na stanowisko kwatermistrza[11]. 31 lipca tego roku powrócił na stanowisko dowódcy dywizjonu[12]. W maju 1932 roku został przeniesiony do 31 pułku artylerii lekkiej w Toruniu na stanowisko dowódcy dywizjonu. 30 marca 1934 roku został zwolniony z zajmowanego stanowiska z pozostawieniem bez przynależności służbowej i z równoczesnym oddaniem do dyspozycji dowódcy Okręgu Korpusu Nr VIII[13]. Z dniem 31 lipca 1934 roku został przeniesiony w stan spoczynku[14].
We wrześniu 1939 dostał się do niewoli radzieckiej, osadzony w Kozielsku, zamordowany w Katyniu. Figuruje na Liście Wywózkowej 029/1 z 13 kwietnia 1940 r. poz. 97[15].
Stanisław Hrebenda był żonaty. Miał córkę Marię oraz synów Andrzeja i Michała[1].
5 października 2007 roku Minister Obrony Narodowej Aleksander Szczygło mianował go pośmiertnie do stopnia podpułkownika[16]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 roku, w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”.
Ordery i odznaczenia
- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nr 1533
- Złoty Krzyż Zasługi (25 maja 1939)[17]
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
- Srebrny Medal Waleczności 2 klasy (Austro-Węgry)[18]
- Brązowy Medal Waleczności (Austro-Węgry)[18]
- Krzyż Wojskowy Karola (Austro-Węgry)[18]
Zobacz też
Przypisy
- ↑ a b Księga Cmentarna Katynia 2000 ↓, s. 208.
- ↑ Informacje o więźniach. Jan Hrebenda. auschwitz.org. [dostęp 2020-04-27].
- ↑ Jerzy Dębski. 9. Jan Antoni Władysław Hrebenda. „Krakowskie Zeszyty Sądowe”. Dodatek do nr 3/17: Sędziowie polscy uwięzieni w KL-Auschwitz, s. 22–23, 2017.
- ↑ Absolwenci 1883-1939 | II Liceum Ogólnokształcące [online], www.sobieski.krakow.pl [dostęp 2021-11-02].
- ↑ Lista starszeństwa c. i k. Armii 1918 ↓, s. 1116, 1201.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 123 z 21 listopada 1924 roku, s. 686.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 131 z 17 grudnia 1924 roku, s. 736.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 43 z 18 kwietnia 1925 roku, s. 204.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 20 z 8 maja 1926 roku, s. 158.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 401, 454.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 31 marca 1930 roku, s. 116.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 28 stycznia 1931 roku, s. 38.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 10 z 30 marca 1934 roku, s. 135.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 22 grudnia 1934 roku, s. 282.
- ↑ Kazimierz Banaszek, Kawalerowie Virtuti Militari, s. 106.
- ↑ Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5 października 2007 roku w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON.
- ↑ M.P. z 1939 r. nr 121, poz. 282 „za zasługi na polu pracy społecznej” - jako mjr w st. sp. Stanisław Herebenda.
- ↑ a b c Lista starszeństwa c. i k. Armii 1918 ↓, s. 1201.
Bibliografia
- Ranglisten des kaiserlichen und königlichen Heeres 1918. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, 1918.
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2018-03-22].
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Banaszek Kazimierz; Roman Wanda Krystyna; Sawicki Zdzisław: Kawalerowie Orderu Virtuti Militari w mogiłach katyńskich. Kapituła Orderu Wojennego Virtuti Militari, 2000. ISBN 83-87893-79-X.
- Jan Kiński, Helena Malanowska, Urszula Olech, Wacław Ryżewski, Janina Snitko-Rzeszut, Teresa Żach: Katyń. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Marek Tarczyński (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2000. ISBN 83-905590-7-2.
- Jędrzej Tucholski: Mord w Katyniu. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1991. ISBN 83-211-1408-3.