Stanisław Gabriel Worcell
| Data i miejsce urodzenia |
26 marca 1799 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
3 lutego 1857 |
| Zawód, zajęcie |
działacz polityczny, publicysta |
| Odznaczenia | |
| |
Stanisław Gabriel Worcell (ur. 26 marca 1799 w Stepaniu na Wołyniu, zm. 3 lutego 1857 w Londynie) – polski działacz polityczny, publicysta, hrabia.
Życiorys
Pochodził z hrabiowskiej rodziny przybyłej do Polski w czasach saskich. Kształcił się w Liceum Krzemienieckim[1]. We wczesnym wieku zaczął się interesować ówczesną myślą europejską i ideami socjalizmu utopijnego. Był członkiem loży masońskiej[2]. Podpisał 25 stycznia 1831 roku akt detronizacji Mikołaja I Romanowa[3]. Uczestnik walk partyzanckich na Wołyniu. 11 sierpnia 1831 roku odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari[4]. W 1831 r. został zatwierdzony jako poseł z powiatu rówieńskiego województwa wołyńskiego na sejm powstańczy[5].
Gościł u Leona Przerwy-Tetmajera w jego dworze w Łopusznej[6].
Po powstaniu listopadowym udał się na emigrację do Francji i Wielkiej Brytanii. Był członkiem sejmu powstańczego na emigracji[7]. Był członkiem Towarzystwa Litewskiego i Ziem Ruskich w Paryżu w 1832 roku[8]. Wielokrotnie zmieniał organizacje, w których działał: najpierw był w Towarzystwie Demokratycznym Polskim (TDP), skąd w 1835 r. go usunięto, następnie był jednym ze znaczących założycieli Gromad Ludu Polskiego, potem odszedł do Zjednoczenia Emigracji Polskiej, a na koniec powrócił znowu do TDP. Przyjaźnił się z włoskim politykiem Giuseppe Mazzinim.
Pod pseudonimem Gryzomir Tukan działał w Towarzystwie Szubrawców.
Autor rozprawy ideologicznej „O własności”.
Jego brat, Mikołaj Worcell, uwięziony w 1827 r., zesłany został do karnej kompanii na Kaukaz. Uwolniony w drodze łaski w 1843 r. wrócił do kraju. Zwrócono mu skonfiskowane po powstaniu listopadowym rodowe dobra.
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Jacek Kolbuszewski, Kresy, Wrocław 2002, s. 61.
- ↑ M. Karpińska, „Podług miary krawca”? – próba portretu zbiorowego członków sejmu rewolucyjnego 1830-1831, Przegląd Historyczny, R. 2003, s. 279.
- ↑ Dayarusz Sejmu z R. 1830-1831, wydał Michał Rostworowski, T. I, Kraków 1907, s. 245.
- ↑ Xsięga pamiątkowa w 50-letnią rocznicę powstania roku 1830 zawierająca spis imienny dowódzców i sztabs-oficerów, tudzież oficerów, podoficerów i żołnierzy Armii Polskiej w tymż roku Krzyżem Wojskowym „Virtuti Militari” ozdobionych, Lwów 1881, s. 132.
- ↑ Ireneusz Ihnatowicz, Andrzej Biernat, Vademecum do badań nad historią XIX i XX wieku, Warszawa 2003, s. 482.
- ↑ Tetmajer Leon Przerwa. z-ne.pl. [dostęp 2021-10-14].
- ↑ Walenty Zwierkowski, O Sejmie w Emigracji, Poitiers 1839, s. 10.
- ↑ druk ulotny, odezwa Towarzystwa Litewskiego i Ziem Ruskich, Paryż 23 sierpnia 1832, niepaginowana
Bibliografia
- Stanisław Worcell Co przed nami? Paryż 1850
- Bolesław Limanowski Stanisław Worcell: życiorys Kraków 1910
Linki zewnętrzne
- Publikacje Stanisława Worcella w serwisie Polona.pl