Stan sprawności , PS (ang. performance status ) – miara prezentowanej zdolności chorego do podejmowania codziennych czynności i samodzielnego funkcjonowania[1] [2] [3] [4] [5] . Stanowi niezależny element oceny wpływu choroby na jakość życia chorego oraz jest ważnym ogólnym czynnikiem rokowniczym w wielu chorobach nowotworowych i nienowotworowych[1] [6] . Stan sprawności jest istotnym elementem oceny skuteczności leczenia[6] .
Skale stosowane w ocenie stanu sprawności
Skala WHO/ECOG Osobny artykuł: Skala ECOG .
Skala według ECOG/WHO[7]
Stopień sprawności
Opis
0
Prawidłowa sprawność, zdolność do samodzielnego wykonywania codziennych czynności bez ograniczeń
1
Obecność objawów choroby, możliwość chodzenia i wykonywania lekkiej pracy
2
Zdolność do wykonywania czynności osobistych, niezdolność do pracy, konieczność spędzania w łóżku mniej niż połowy dnia
3
Ograniczona zdolność wykonywania czynności osobistych, konieczność spędzania w łóżku ponad połowy dnia
4
Konieczność spędzania w łóżku całego dnia, konieczność stałej opieki z powodu choroby
5
Zgon
Skala Karnofsky’ego
Skala sprawności według Karnofsky’ego[7]
Stopień sprawności
Opis
100
Stan prawidłowej aktywności, nieobecność objawów choroby
90
Stan prawidłowej aktywności, obecność niewielkich dolegliwości i objawów choroby
80
Stan niemal pełnej aktywności (wymaga pewnego wysiłku), obecność niewielkich dolegliwości i objawów choroby
70
Stan niemożności wykonywania pracy lub normalnej aktywności, zachowana zdolność do samoobsługi
60
Stan wymagający okresowej pomocy, przy zachowanej zdolności do realizowania większości codziennych potrzeb
50
Stan wymagający częstej opieki i częstych interwencji medycznych
40
Stan niewydolności i konieczność szczególnej opieki
30
Stan poważnej niewydolności, konieczność hospitalizacji przy braku bezpośredniego zagrożenia życia
20
Stan poważnej choroby, bezwzględna konieczność hospitalizacji i prowadzenia leczenia wspomagającego
10
Stan gwałtownego narastania zagrożenia życia
0
Zgon
Skala Lansky’ego Osobny artykuł: Skala Lansky’ego .
Skala pediatryczna Lansky’ego[8]
Stopień sprawności
Opis
100
Pełna aktywność, prawidłowa sprawność
90
Niewielkie ograniczenie przy nasilonym wysiłku fizycznym
80
Aktywny, ale szybciej niż zwykle się męczy
70
Większe ograniczenie i skrócenie aktywnego wysiłku fizycznego
60
Aktywność fizyczna jest minimalna, chory preferuje czynności wymagające umiarkowanego wysiłku
50
Przez większość czasu leży, ale ubiera się samodzielnie, nie uczestniczy w aktywnych czynnościach, uczestniczy w spokojnych czynnościach
40
Większość czasu spędza w łóżku, uczestniczy w spokojnych czynnościach
30
Nie może opuścić łóżka, wymaga pomocy również w spokojnych czynnościach
20
Często śpi, aktywność jest bardzo ograniczona do biernych czynności
10
Nie opuszcza łóżka, nie uczestniczy w żadnych czynnościach
0
Zgon
Porównanie skal oceniających sprawność
Porównanie skali Karnofsky’ego i ECOG/WHO[9] [10]
Skala Karnofsky’ego
100
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0
Skala ECOG/WHO
0
1
1
2
2
3
3
4
4
4
5
Zobacz też
Przypisy
↑ a b Eduardo D. Bruera, Russell K. Portenoy: Cancer Pain: Assessment and Management . Cambridge University Press, 2009, s. 400. ISBN 978-1-139-48337-7 .
↑ Michael J. Fisch, Eduardo Bruera: Handbook of Advanced Cancer Care . Cambridge University Press, 2003, s. 17. ISBN 978-0-521-01043-6 .
↑ Roland T. Skeel: Handbook of Cancer Chemotherapy . Lippincott Williams & Wilkins, 2007, s. 34. ISBN 978-0-7817-6531-2 .
↑ Rafał Stec, Aleksandra Semeniuk-Wojtaś: Onkologia. Leksykon pojęć medycznych . AsteriaMed, 2016. ISBN 978-83-65515-01-8 .
↑ performance statu . [dostęp 2017-10-31]. [zarchiwizowane z tego adresu ].
↑ a b Paul Glare, Nicholas A. Christakis: Prognosis in Advanced Cancer . OUP Oxford, 2008, s. 27. ISBN 978-0-19-853022-0 .
↑ a b Maciej Krzakowski, Piotr Potemski, Krzysztof Warzocha, Pior Wysocki: Onkologia kliniczna . T. I. Via Medica, 2015, s. 450. ISBN 978-83-7599-796-5 .
↑ S. B. Lansky, M. A. List, L. L. Lansky, C. Ritter-Sterr i inni. The measurement of performance in childhood cancer patients . „Cancer”. 60 (7), s. 1651-1656, 1987. PMID : 3621134 .
↑ ESMO: Performance Scales: Karnofsky & ECOG Scores . [dostęp 2017-10-30]. [zarchiwizowane z tego adresu ].
↑ M. M. Oken, R. H. Creech, D. C. Tormey, J. Horton i inni. Toxicity and response criteria of the Eastern Cooperative Oncology Group . „Am J Clin Oncol”. 5 (6), s. 649-655, 1982. PMID : 7165009 .