Sosna drobnokwiatowa
Systematyka[1][2][3] | |
Domena | |
---|---|
Królestwo | |
Podkrólestwo | |
Nadgromada | |
Gromada | |
Podgromada | |
Nadklasa | |
Klasa | |
Rząd | |
Rodzina | |
Rodzaj | |
Gatunek |
sosna drobnokwiatowa |
Nazwa systematyczna | |
Pinus parviflora Siebold et Zucc. Fl. Jap. 2: 27. 1842. | |
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4] | |
Sosna drobnokwiatowa (Pinus parviflora Siebold et Zucc.) – gatunek drzewa iglastego z rodziny sosnowatych (Pinaceae). Sosna drobnokwiatowa występuje w Japonii i Korei Południowej (wyspa Ulleungdo).
Morfologia
- Pokrój
- Drzewo iglaste o pokroju kolumnowym, czasem nieregularnym. Starsze egzemplarze przybierają kształt parasolowaty. Korona gęsta, z nisko osadzonymi gałęziami.
- Pień
- W rodzimym klimacie osiąga wysokość 25 m[5], chociaż przeważnie nie przekracza 8–10 m. Średnica pnia do 1 m. Kora na początku szara i gładka, z czasem szarobrązowa i spękana. Pień prosty, czasem podzielony na 2 lub 3.
- Liście
- Igły zebrane po 5 na krótkopędach, sztywne, lekko wygięte, długości 3–6 cm, z wierzchu ciemnozielone, od spodu srebrzyste.
- Szyszki
- Szyszki męskie cylindryczne, czerwono-brązowe, długości 5–6 mm, wyrastają w grupach po 20–30 u podstawy młodych pędów. Szyszki żeńskie w grupach po 1–10 w pobliżu szczytu młodych pędów. Dojrzałe brązowe, jajowate, o długości 6–8 cm, średnicy 3–3,5 cm[6]. Nasiona brązowo-czarne, o długości 8–10 mm, z krótkim skrzydełkiem (3–7 mm).
- Pokrój
- Igły, kwiaty męskie, pęd
- Szyszki nasienne
Biologia i ekologia
Drzewo wolno rosnące i wiecznie zielone. Gatunek jednopienny. Pylenie w maju, nasiona dojrzewają w październiku następnego roku. Szyszki po otworzeniu pozostają na drzewie przez wiele lat. Igły trójkątne w przekroju poprzecznym, z 2 kanałami żywicznymi.
Wymagania glebowe i wilgotnościowe niewielkie, lubi miejsca nasłonecznione. Porasta górzyste tereny, odmiana typowa na wysokościach 200–1800 m n.p.m., odmiana var. pentaphylla 60–800 m na Hokkaido i 300–2500 m na Honsiu. Jest wytrzymała na mróz i rdzę wejmutkowo-porzeczkową.
Nasiona rozsiewane są przez orzechówkę (Nucifraga caryocatactes).
Systematyka i zmienność
Pozycja gatunku w obrębie rodzaju Pinus[7]:
- podrodzaj Strobus
- sekcja Quinquefoliae
- podsekcja Strobus
- gatunek P. parviflora
- podsekcja Strobus
- sekcja Quinquefoliae
Wyróżnia się dwie odmiany[6]:
- P. parviflora var. parviflora (syn.: P. cembra L. var. japonica E.J. Nelson, Strobus parviflora (Sieb. et Zucc.) Moldenke, P. cembra Thunb. non L., P. heterophylla C. Presl non K. Koch, P. himekomatsu Miyabe et Kudô) – odmiana typowa
- P. parviflora var. pentaphylla (Mayr) A. Henry 1910 (syn. P. pentaphylla Mayr) – skrzydełka nasion trochę dłuższe (10–12 mm).
Sosna drobnokwiatowa posiada wiele kultywarów, w tym:
- 'Blauer Engel'
- 'Blue Giant'
- 'Glauca'
- 'Miyajima'
Zagrożenia
Międzynarodowa organizacja IUCN przyznała temu gatunkowi kategorię zagrożenia LC (least concern), czyli jest gatunkiem najmniejszej troski, spośród gatunków niższego ryzyka[4].
Zastosowanie
- Drzewo ozdobne
W Japonii uprawiane jako bonsai, w Polsce rzadkie, sadzone w arboretach lub ogrodach botanicznych.
Przypisy
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens , Pinales : Pinaceae, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-02-28] (ang.).
- ↑ M.J.M. Christenhusz i inni, A new classification and linear sequence of extant gymnosperms, „Phytotaxa”, 19 (1), 2011, s. 55–70, DOI: 10.11646/phytotaxa.19.1.3 (ang.).
- ↑ a b A. Farjon , Pinus parviflora, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2009-07-27] (ang.).
- ↑ Pinus parviflora, [w:] Flora of China [online] [dostęp 2009-07-27] (ang.).
- ↑ a b Christopher J. Earle , Pinus parviflora, [w:] Gymnosperm Database [online] [dostęp 2009-07-27] (ang.).
- ↑ Christopher J. Earle , Pinus, [w:] Gymnosperm Database [online] [dostęp 2009-07-27] (ang.).
- EoL: 1061781
- Flora of China: 200005349
- Flora of North America: 200005349
- GBIF: 5285589
- identyfikator iNaturalist: 135791
- IPNI: 263192-1
- ITIS: 822563
- NCBI: 71644
- Plant Finder: 284968
- identyfikator Plant List (Royal Botanic Gardens, Kew): kew-2562542
- Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:263192-1
- Tela Botanica: 80764
- identyfikator Tropicos: 24900037
- USDA PLANTS: PIPA12
- CoL: 77KTZ