Skansen (muzeum skansenowskie, muzeum na wolnym powietrzu (ang. open-air museum)) – potoczne określenie muzeum na wolnym powietrzu, którego celem jest zaprezentowanie kultury ludowej danego regionu lub też ekspozycja obiektów zabytkowych (archeologicznych, budowlanych, etnograficznych)^[1]. Polskie muzea skansenowskie zrzeszają się w Stowarzyszeniu Muzeów na Wolnym Powietrzu. Najstarszym skansenem w Polsce jest Kaszubski Park Etnograficzny we Wdzydzach.

Nazwa tego typu muzeów wywodzi się od szwedzkiej nazwy własnej, parku Skansen^[2], użytej dla otwartej w 1891 przez Artura Hazeliusa ekspozycji 150 przykładów architektury drewnianej z terenu całego kraju, na wyspie Djurgården na terenie Sztokholmu^[3], gdzie po raz pierwszy przygotowano tego typu zbiór zabytków w Szwecji (wcześniej powstał m.in. skansen w Oslo). Przeniesiono tam z różnych regionów kraju charakterystyczne dla nich budynki wiejskie.

Przenosi się do nich typowe bądź wyjątkowe przykłady najczęściej architektury ludowej z danego obszaru, a wraz z budynkami ich wyposażenie, sprzęty, narzędzia, wystrój, stroje ludowe i inne elementy folkloru.

 Z tym tematem związana jest kategoria: Skanseny etnograficzne w Polsce.

Nazwy tej obecnie używa się także dla zebranych pod gołym niebem zabytkowych obiektów technicznych. Skansenami nazywa się kolekcje taboru kolejowego, np. Skansen taboru kolejowego w Chabówce, stare kopalnie i przygotowane do zwiedzania fortyfikacje np. Skansen Fortyfikacyjny – Oderstellung – Leśna Góra, Skansen fortyfikacyjny w Dobieszowicach.^{[potrzebny przypis]}

 Z tym tematem związana jest kategoria: Skanseny kolejowe w Polsce.