Ubogie Siostry Szkolne de Notre Dame

Pełna nazwa	Zgromadzenie Sióstr Szkolnych de Notre Dame
Nazwa łacińska	Congregatio Pauperum Sororum Scholarium de Notre Dame
Skrót zakonny	SSND
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Założyciel	Bł. Maria Teresa od Jezusa
Data założenia	1833
Data zatwierdzenia	1865
Przełożony	s. M. Dominica Michalke[1]
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Siostry Notre Dame – pełna nazwa Zgromadzenie Sióstr Szkolnych de Notre Dame (łac. Congregatio Pauperum Sororum Scholarium de Notre Dame) – żeńskie zgromadzenie zakonne.

Warunki polityczne i religijne po okresie Oświecenia i rewolucji francuskiej skłoniły bł. Marię Teresę od Jezusa oraz jej dwie towarzyszki do założenia w 1833 roku Zgromadzenia Sióstr Szkolnych de Notre Dame w Neunburgu w Bawarii^[2][3].

Celem zgromadzenia, działającego pod opieką Georga Michaela Wittmanna(inne języki), ratyzbońskiego biskupa pomocniczego, stało się budowanie chrześcijańskich zrębów rodziny przez wychowanie dziewcząt^[2].

Papież Pius IX w 1865 roku zatwierdził konstytucję Ubogich Sióstr Szkolnych de Notre Dame^[2].

Pierwsze domy zgromadzenia powstały w Galicji, na Śląsku i na Zaolziu, a w obecnych granicach Polski działalność sióstr datuje się od 1851 roku.

Wielkim ciosem dla funkcjonowania zakonu w Niemczech była polityka Kulturkampfu, kiedy to zlikwidowano wiele placówek, m.in. w Wilkanowie, Wrocławiu czy w Żaganiu^[4].

Pierwszy polski klasztor sióstr szkolnych erygowano we Lwowie 24 sierpnia 1904 r. Domy na Kresach Wschodnich otrzymały status prowincji w 1934 r. z zarządem we Lwowie^[5]. Już od 1924 r. podlegał wikariatowi polskiemu także klasztor w Bielsku (utworzony w 1859 r.)^[6].

W okresie II wojny światowej i po niej prowincja polska utraciła wszystkie domy i placówki na Kresach (7) i w archidiecezji krakowskiej (2). Jesienią 1945 r. w ramach deportacji siostry przybyły na Śląsk, do zniszczonych domów niemieckiej prowincji śląskiej, przekazanych przez przełożoną generalną^[5]. Były to m.in. domy w Bielsku^[7], Domaszkowie^[8] czy – przejściowo – w Gliwicach^[7]. Część budynków klasztornych jednak została przejęta od razu lub w kolejnych latach przez państwo, np. w Bystrzycy Kłodzkiej^[9].

Obecnie w polskiej prowincji domy Zgromadzenia Ubogich Sióstr Szkolnych Matki Boskiej znajdują się w Opolu (dom prowincjonalny), Bielsku-Białej (dwa: ul. Schodowa i Lipnik), Głubczycach, Katowicach, Krzydlinie Małej, Kupnie, Nowym Sączu, Otwocku, Piekoszowie, Strumieniu, Świebodzicach, Warszawie, Wrocławiu^[10].

Współcześnie głównym kierunkiem działania jest nauczanie i wychowywanie, szczególnie ludzi porzuconych i z marginesu. Misja dzielenia się wiarą i pojednania wypływa z przekonania o inspirującej sile Eucharystii.

Siostry prowadzą też akcję „Shalom”, której celem jest między innymi: piętnowanie i przeciwstawianie się niesprawiedliwościom, wpływanie na środki masowego przekazu, nauczanie i wychowywanie służące wyzwoleniu narodów, działania na rzecz potrzeb lokalnych i globalnych^[11].

• bł. s. Maria Antonina Kratochwil

• Józef Mandziuk. Placówki Zgromadzenia Sióstr Szkolnych de Notre Dame na Śląsku w latach 1851-1991. „Saeculum Christianum”. 13 nr 2, s. 81–122, 2006. Warszawa: Wydział Nauk Historycznych i Społecznych UKSW. ISSN 1232-1575. [dostęp 2024-04-11]. 
• Józef Kiedos. Działalność oświatowo-wychowawcza sióstr de Notre Dame w Bielsku i Strumieniu. „Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne”. 25–26, s. 299–305, 1992–1993. Katowice: Księgarnia św. Jacka. ISSN 0137-3447. [dostęp 2024-04-11]. 

• Siostry Szkolne de Notre Dame. ssnd.pl. [dostęp 2024-04-11].
• Wanda Niemczycka Babel: Szkoła. ssnd.pl, 2003. [dostęp 2024-04-11]. (wspomnienia o lwowskim gimnazjum sióstr szkolnych de Nôtre Dame)