Sikorsky S-64 Skycrane

S-64 jako śmigłowiec gaśniczy
Dane podstawowe
Państwo	Stany Zjednoczone
Producent	Sikorsky Aircraft Corporation Erickson Air-Crane
Typ	śmigłowiec
Konstrukcja	półskorupowa
Załoga	2
Historia
Data oblotu	9 maja 1962
Lata produkcji	1969-obecnie (S-64), 1970–1999 (CH-54)
Dane techniczne
Napęd	2× Pratt & Whitney JFTD12-4A (T73-P-1)
Moc	2x 3 555 kW
Wymiary
Średnica wirnika	21,95 m
Długość	21,41 m
Wysokość	5,67 m
Masa
Własna	8 724 kg
Użyteczna	18 100 kg
Startowa	19 050 kg
Osiągi
Prędkość maks.	240 km/h
Prędkość przelotowa	185 km/h
Prędkość ekonomiczna	180 km/h
Wznoszenie maks. w locie pionowym	6,75 m/s
Pułap	5 600 m
Zasięg	370 km
Dane operacyjne
Przestrzeń ładunkowa
10 000 kg
Użytkownicy
USA, Kanada, Włochy, Korea Południowa, Uganda, Rosja
Rzuty
Multimedia w Wikimedia Commons

Sikorsky S-64 Skycrane – ciężki dwusilnikowy dźwig latający zaprojektowany przez Sikorsky Aircraft Corporation dla Armii Stanów Zjednoczonych. Był on produkowany w wersji wojskowej jako CH-54 Tarhe i cywilnej jako Sikorsky S-64, a później (aż do dzisiaj), na licencji przez amerykańsko-kanadyjskie konsorcjum Erickson Air-Crane jako Erickson S-64. Nazwa "Tarhe", pochodzi od imienia osiemnastowiecznego wodza indiańskiego plemienia Wyandot. Przydomek cywilnej wersji "Skycrane" oznacza w tłumaczeniu "podniebny dźwig".

Sikorsky S-64 został zaprojektowany jako rozszerzona wersja prototypu śmigłowca Sikorsky S-60. S-64 wyposażony jest w sześciopłatowy wirnik, a napęd stanowią dwa silniki turbinowe Pratt & Whitney. Prototyp S-64 pierwszy raz wzniósł się w powietrze 9 maja 1962, a następnie dwa egzemplarze testowane były przez niemieckie siły zbrojne. Choć ostatecznie Niemcy nie złożyły zamówienia, Armia Stanów Zjednoczonych postanowiła nabyć na początek sześć śmigłowców S-64A (z oznaczeniem YCH-54A Tarhe). Siedem wersji S-64E zostało zaprojektowanych na rynek cywilny.

W roku 1992 licencję na śmigłowiec S-64E nabyła specjalnie w tym celu utworzona firma Erickson Air-Crane. Od tego czasu jest ona producentem i największym na świecie użytkownikiem S-64. W czasie produkcji Erickson Air-Crane dokonała aż 1359 zmian w konstrukcji kadłuba i oprzyrządowaniu, co jednak związane było bardziej z modernizacją helikoptera, niż odniosło realny wpływ na jego możliwości. Największą jednak modyfikacją jakiej dokonał nowy producent było stworzenie możliwości doczepienia zbiornika wody lub substancji gaśniczych o pojemności 10.000 litrów, co sprawiło, iż S-64 perfekcyjnie sprawdza się w gaszeniu pożarów. Flota Erickson Air-Crane dzierżawiona jest na krótszy bądź dłuższy czas setkom firm, organizacji humanitarnych i instytucji państwowych na całym świecie, gdzie S-64 biorą udział w największych budowach, akcjach humanitarnych, czy działaniach ratowniczo-gaśniczych. Obecnie w produkcji znajduje się najnowsza wersja S-64F. Ericsson Air-Crane zajmuje się również modernizacją starszych wersji wojskowych CH-54 i S-64. Każdemu wyprodukowanemu egzemplarzowi S-64 nadawane jest imię. Najszerzej znany jest S-64 "Elvis", używany między innymi w walce z pożarami w Australii. Tego typu przydomki otrzymują również maszyny eksploatowane przez inne firmy, takie jak Siller Brothers. Erickson S-64E nazwany "Olga" został wykorzystany do montażu górnej części CN Tower w Toronto.

• S-64 – pierwszy prototyp do prób w locie.
• YCH-54A/S-64A - seria prototypowa, obejmująca 6 egzemplarzy.
• CH-54A – pierwsza wersja wojskowa, z silnikiem turbinowym T-73-P1 o mocy 3 400 kW, wyprodukowano 54 sztuk.
• CH-54B - cięższa wersja CH-54A, z silnikiem T-73-P700 o mocy 3 600 kW i dwupłatowym śmigłem, zbudowano 29 sztuk.
• S-64E – pierwsza wersja cywilna, 6 unowocześnionych przez Sikorskiego S-64A, 1 nowy wyprodukowany przez Erickson AirCrane.

• S-64E - powstał jeden egzemplarz.
• S-64F - obecnie produkowana wersja z dwoma silnikami Pratt & Whitney JFTD12-5A.

• Sikorsky CH-54 Tarhe

• oficjalna strona Erickson Air-Crane (ang.)
• strona Canadian Air-Crane. air-crane.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-07-07)]. (ang.)
• Dane z certyfikatu FAA (ang.)