Septoria stachydis

Liść czyścca leśnego porażony przez Septoria stachydis
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	workowce
Klasa	Dothideomycetes
Rząd	Capnodiales
Rodzina	Mycosphaerellaceae
Rodzaj	Septoria
Gatunek	Septoria stachydis
Nazwa systematyczna
Septoria stachydis Roberge ex Desm. Annls Sci. Nat., Bot., sér. 3 8: 19 (1847)
Multimedia w Wikimedia Commons

Septoria stachydis Roberge ex Desm. – gatunek grzybów z klasy Dothideomycetes^[1]. Grzyb mikroskopijny pasożytujący na roślinach z rodzajów czyściec (Stachys) i bukwica (Betonica). Powoduje u nich plamistość liści^[2].

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Septoria, Mycosphaerellaceae, Capnodiales, Dothideomycetidae, Dothideomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi^[1].

Objawy na liściu

W miejscach rozwoju grzybni na górnej stronie liści tworzą się wielokątne, ograniczone nerwami plamy o rozmiarach 2–6(–10) × 2–4 mm. Początkowo są zielonkawe lub zielonkawobrązowe, potem białobrązowe, żółtobrązowe lub białawe. Zazwyczaj mają wąską, ciemnobrązową obwódkę. Mogą zajmować dużą część powierzchni liścia, przy czym sąsiednie plamy łączą się z sobą^[2].

Cechy mikroskopowe

Grzybnia rozwija się w tkance miękiszowej wewnątrz liści. Pyknidia występują na obydwu stronach liścia, ale zazwyczaj liczniej na jego górnej stronie. Mają średnicę zazwyczaj 54–80 μm, czasami do 100 μm. Ostiole pojedyncze, o średnicy 20–34 μm i otoczone ciemniejszymi komórkami. Wewnątrz pyknidiów powstają igiełkowate, zazwyczaj proste, rzadziej wygięte konidia o długości 16–40 μm i średnicy zaledwie 1–1,5 μm. Konidia są nieseptowane, lub mają 1–3 słabo widoczne przegrody (septy)^[2].

S. stachydis występuje w większości krajów Europy, podano jego występowanie także w niektórych regionach Azji (Armenia, Gruzja, Kazachstan, Rosja) oraz w USA i Kanadzie w Ameryce Północnej. W piśmiennictwie naukowym na terenie Polski podano liczne stanowiska^[2].

Monofag. W Polsce opisano jego występowanie na kilku tylko gatunkach roślin zaliczanych do rodziny jasnotowatych (Lamiaceae): czyściec roczny (Stachys annua), czyściec błotny (S. palustris), czyściec leśny (S. silvestris)^[3] i bukwica zwyczajna (Betonica officnalis)^[2].

Agata Wołczańska, autorka monografii rodzaju Septoria, podaje, że na roślinach należących do rodzajów czyściec i bukwica mogą występować jeszcze inne gatunku Septoria: S. arvensis Spegazzini (w Index Fungorum brak takiego taksonu), S. erevanica Teterevn.-Babajan & Simonyan i S. stachydicola (Bubak et Serebrianikov) Jaczewski (w Index Fungorum brak takiego taksonu). Do 2013 roku żadnego z tych gatunków nie notowano na terenie Polski^[2].