Ten artykuł dotyczy ogólnego pojęcia satanizm. Zobacz też: satanizm (ujednoznacznienie).

Satanizm – termin określający wiele różnych systemów religijnych, wierzeń oraz praktyk, które nawiązują do różnie rozumianego Szatana^[1]. Cechy wspólne wszystkich odmian satanizmu to sprzeciw wobec norm i wzorców społecznych, przeświadczenie o posiadaniu wiedzy tajemnej nawiązującej do wyobrażeń o demonach. Wiedza tajemna wcale nie musi być powiązana z kultem zła lub wiarą w osobowego Szatana^[2].

Wyróżnić można dwa następujące nurty satanizmu:

• satanizm teistyczny, będący kultem chrześcijańskiego diabła^[1],
• satanizm ateistyczny, nie związany z czcią jakiegokolwiek bóstwa, tylko powiązany z kultem między innymi władzy, zmysłowości, sił natury^[1].

Satanizm teistyczny Kościoły chrześcijańskie przypisały osobom zajmującym się magią i czarami od okresu renesansu^[1].

Współczesny ruch satanistyczny zainicjował Anton Szandor LaVey, zakładając według tradycji 30 kwietnia 1966 roku w Noc Walpurgi Kościół Szatana. W rzeczywistości organizacja została stworzona rok później. Przypadło to na okres ówczesnej rewolucji obyczajowej. Grupa wyznawców satanizmu laveyańskiego to największa organizacja satanistyczna istniejąca współcześnie^[1].

Poza satanizmem wyróżniane są różne formy pseudosatanizmu takie jak:

• satanizm XVI-wieczny, urojona forma satanizmu związana z oskarżeniami o czary, zaprzedanie duszy diabłu, sprowadzanie chorób na ludzi lub zwierzęta^[1];
• seryjni mordercy, którzy odpowiedzialność za swoje czyny zrzucają na Szatana^[1];
• morderstwa, które początkowo widziane są jako morderstwa rytualne na tle satanistycznym, a które w dalszym toku śledztwa okazują się dziełami osób z zaburzeniami psychicznymi.^[1];
• przestępstwa seksualne wobec dzieci, dokonywane w otoczce satanistycznej po to, by ewentualne zeznania ofiar zabrzmiały niewiarygodnie^[1];
• satanizm zespołów rockowych, metalowych, którego motywy powiązane są z dążeniem do rozgłosu i zwiększenia sprzedaży^[1] lub jako forma sztuki;
• Świątynia Seta, grupa założona przez członka Kościoła Szatana, czcząca egipskiego boga Seta jako bóstwo „przedsatanistyczne”, istotę stojącą poza siłami przyrody i całkowicie od nich niezależną^[1].

W Stanach Zjednoczonych i Europie Zachodniej od lat 60 XX wieku powstały setki grup nawiązujące do mitu satanistycznego. Wiele z tych grup to odłamy Kościoła Szatana. Mit satanistyczny wykorzystują muzycy tworzący death metal, black metal i blackened death metal. Najwięcej grup satanistycznych powstało w USA. W katolickich społeczeństwach Europy grup takich powstało mniej. We Włoszech powstała grupa Dzieci Szatana, założona przez Marca Dimitriego w roku 1982^[3].

• lucyferianizm