Salinomycyna
| |||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||
| Ogólne informacje | |||||||||||||||||||||||
| Wzór sumaryczny |
C42H70O11 | ||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Masa molowa |
751,00 g/mol | ||||||||||||||||||||||
| Wygląd |
ciało stałe, krystaliczne | ||||||||||||||||||||||
| Identyfikacja | |||||||||||||||||||||||
| Numer CAS | |||||||||||||||||||||||
| PubChem | |||||||||||||||||||||||
| DrugBank | |||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||
| Podobne związki | |||||||||||||||||||||||
| Podobne związki | |||||||||||||||||||||||
| Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa) | |||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||
Salinomycyna – organiczny związek chemiczny pochodzenia naturalnego wyizolowany w 1974 roku ze szczepu Streptomyces albus. Wykazuje silne działanie antybakteryjne, kokcydiostatyczne[1] oraz przeciwnowotworowe.
Salinomycyna jest jonoforem monowalentym należącym do grupy kokcydiostatyków. Aktywność biologiczna tego kokcydiostatyku związana jest z jego naturalną zdolnością do kompleksowania kationów metali jednowartościowych, w szczególności do kationu potasu. Kation metalu koordynowany przez salinomycynę jest następnie transportowany przez błonę biologiczną komórki bakterii (bakterie Gram-dodatnie), co prowadzi do zaburzenia naturalnego gradientu stężenia Na+/K+ i ostatecznie powoduje śmierć bakterii[2].
Związek ten wykazuje ponadto szerokie spektrum właściwości biologicznych i farmakologicznych, takich jak aktywność przeciwbakteryjna (zwłaszcza na bakterie Gram-dodatnie). Ponadto salinomycyna wspomaga apoptozę niektórych komórek nowotworowych oraz niezwykle silnie powstrzymuje rozwój pasożytniczych pierwotniaków z rodzaju Coccidia wywołujących kokcydiozę. Sól sodowa salinomycyny znajduje zastosowanie jako antybiotykowy stymulator wzrostu i kokcydiostatyk w przemysłowej hodowli bydła i drobiu (np. preparaty SACOX-60 i Bio-Cox-60).
Działanie cytostatyczne
Salinomycyna jest potencjalnym lekiem przeciwnowotworowym[3]. Niektóre prace sugerują preferencyjne działanie salinomycyny w stosunku do nowotworowych komórek macierzystych, które w koncepcji patogenezy nowotworu związanej z istnieniem macierzystych pełnią kluczową rolę w powstawaniu choroby nowotworowej[4][5]. Przypuszczalnym mechanizmem działania przeciwnowotworowego jest aktywność jako jonofor potasu, ale prawdopodobnie również aktywacja alternatywnej drogi apoptozy, zwiększenie podatności DNA na uszkodzenia i hamowanie szlaku Wnt[3].
Przeprowadzenie salinomycyny w niektóre pochodne (amidy i estry z hydroksybenzotriazolem) prowadzi do podwyższenia aktywności antynowotworowej[6].
Zgodnie ze stanem wiedzy z roku 2013, konieczna była dalsza ocena farmakokinetyki i farmakodynamiki leku, a także ocena toksyczności, szczególnie neurotoksyczności i toksyczności długoterminowej[3].
Przypisy
- ↑
Miyazaki Y, Shibuya M, Sugawara H, Kawaguchi O, Hirsoe C. Salinomycin, a new polyether antibiotic. „The Journal of Antibiotics”. 27, s. 814–821, 1974. DOI: 10.7164/antibiotics.27.814. PMID: 4452657.
- ↑ M. Mitani, T. Yamanishi, Y. Miyazaki. Salinomycin: a new monovalent cation ionophore. „Biochemical and Biophysical Research Communications”. 66, s. 1231–1236, 1975. DOI: 10.1016/0006-291X(75)90490-8. PMID: 1191289.
- ↑ a b c S. Zhou, F. Wang, E.T. Wong, E. Fonkem i inni. Salinomycin: a novel anti-cancer agent with known anti-coccidial activities. „Curr Med Chem”. 20 (33), s. 4095–4101, 2013. DOI: 10.2174/15672050113109990199. PMID: 23931281. PMCID: PMC4102832.
- ↑ Adam Huczyński. Polyether ionophores – promising bioactive molecules for cancer therapy. „Bioorganic & Medicinal Chemistry Letters”. 22 (23), s. 7002–7010, 2012. DOI: 10.1016/j.bmcl.2012.09.046. PMID: 23063400.
- ↑ C. Naujokat, R. Steinhart. Salinomycin as a drug for targeting human cancer stem cells. „J Biomed Biotechnol”. 2012, s. 950658, 2012. DOI: 10.1155/2012/950658. PMID: 23251084. PMCID: PMC3516046.
- ↑ Adam Huczyński i inni, Antiproliferative activity of salinomycin and its derivatives, „Bioorganic & Medicinal Chemistry Letters”, 23, 22, 2012, s. 7146–7150, DOI: 10.1016/j.bmcl.2012.09.068, PMID: 23079523.
Linki zewnętrzne
- Salinomycin from Streptomyces albus. Product information. Sigma-Aldrich, 2012. [dostęp 2016-08-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-10-27)].
- Strona z informacjami na temat aktywności biologicznej salinomycyny. salinomycyna.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-11-06)]. salinomycyna.pl; [dostęp 2016-11-06].
