Słoneczniki (obrazy Vincenta van Gogha)

Dwanaście słoneczników w wazie (F.456) – trzecia wersja
Twaalf zonnebloemen in een vaas
Autor	Vincent van Gogh
Data powstania	1888
Medium	olej na płótnie
Wymiary	91,0 × 72,0 cm
	Miejsce przechowywania
Miejscowość	Londyn
Lokalizacja	National Gallery
	Multimedia w Wikimedia Commons

Słoneczniki – seria obrazów namalowanych przez Vincenta van Gogha, zawierających motyw słoneczników. Powstało ogółem 11 obrazów: 4 podczas pobytu w Paryżu i 7 w Arles^[1].

Wraz z takimi obrazami jak Mona Lisa pędzla Leonarda da Vinci oraz Krzyk pędzla Edwarda Muncha, Słoneczniki uznawane są za najbardziej rozpoznawalne arcydzieła malarstwa światowego.

Słoneczniki namalowane w Paryżu

Osobny artykuł: Dwa ścięte słoneczniki.

Pod koniec XIX w. cięty słonecznik stał się popularnym kwiatem używanym do dekoracji. Symbolizował on radość życia i idealizm. Stał się też popularnym motywem w malarstwie. Kiedy van Gogh studiował w Antwerpii dzieła flamandzkich mistrzów doby baroku, widział obrazy ze słonecznikami^[2].

Pierwsze obrazy ze słonecznikami jako motywem namalował van Gogh późnym latem 1887 w czasie gdy mieszkał w Paryżu. O dwóch z nich (Dwa ścięte słoneczniki (II) i (III)) wspomniał dopiero 17 stycznia 1889 w liście do brata, napisanym po gwałtownym rozstaniu się z Paulem Gauguinem:

"A jeśli on jest niezadowolony z wymiany, jakiej dokonaliśmy, może zabrać swój mały obrazek z Martyniki i swój portret, który wysłał mi z Bretanii i niech odda mi z powrotem zarówno mój portret jak i dwa płótna, które zabrał do Paryża."^[3]

Cztery ścięte słoneczniki, Paryż, sierpień-wrzesień 1887 (Nr kat.: F 452, JH 1330^[4], Kröller-Müller Museum, Otterlo
Dwa ścięte słoneczniki (I), Paryż, sierpień-wrzesień 1887 (Nr kat.: F 377, JH 1328), Muzeum Vincenta van Gogha, Amsterdam
Dwa ścięte słoneczniki (II), Paryż, sierpień-wrzesień 1887 (Nr kat.: F 376, JH 1331), Kunstmuseum Bern, Berno
Dwa ścięte słoneczniki (III), Paryż, sierpień-wrzesień 1887 (Nr kat.: F 375, JH 1329), Metropolitan Museum of Art, Nowy Jork

Słoneczniki namalowane w Arles

Osobny artykuł: Martwa natura: wazon ze słonecznikami.

W sierpniu 1888 van Gogh rozpoczął malowanie serii obrazów, określonych przez badacza jego twórczości, Jana Hulskera, jako dzieła, które "być może bardziej, niż jakiekolwiek inne jego obrazy, uczyniły go sławnym na całym świecie. Są one często jedynymi dziełami, z którymi jest on identyfikowany". Ta seria obrazów to Słoneczniki^[5]. Każdy z nich ma swoją nazwę, np. „Martwa natura: wazon z dwunastoma słonecznikami.”

Van Gogh zaplanował serię ze słonecznikami i pracował nad nią z zaangażowaniem w oczekiwaniu na przyjazd do Arles Paula Gauguina. W liście do Émile Bernarda z 21 sierpnia 1888 pisał:

"Myślę właśnie o dekoracji mojego studia pół tuzinem obrazów ze słonecznikami. Dekoracji, na której surowe lub przełamane żółcienie wybuchną na tle różnych błękitów tła, od najbledszego Veronese do błękitu ciemnego, oprawione w cienkie ramy z listew, pomalowane pomarańczową farbą ołowiową."^[6]

Zaplanowana seria obrazów z motywem słoneczników przeznaczona była do powieszenia w "Żółtym Domu", pomyślanym jako wspólne z Gauguinem studio malarskie. W napisanym w tym samym czasie liście do brata Theo nadmieniał:

"Maluję właśnie 3 płótna: 1) 3 duże kwiaty w zielonym wazonie, na jasnym tle (rozmiar 15), 2) 3 kwiaty, jeden, który dojrzał i stracił płatki i jeden pąk, na ciemnoniebieskim tle (rozmiar 25), 3) 12 kwiatów i pąków w żółtym wazonie (rozmiar 30). Tak więc ten ostatni będzie jasny na jasnym [tle] i, mam nadzieję, najlepszy. Chyba nie poprzestanę na tym. Mając nadzieję na wspólne mieszkanie z Gauguinem chciałbym zrobić dekorację do tego studio. Tylko wielkie słoneczniki."^[7]

i kilka dni później:

"Maluję teraz czwarty obraz ze słonecznikami. Ten czwarty to bukiet 14 kwiatów na żółtym tle, podobny do martwej natury z pigwami i cytrynami, którą kiedyś namalowałem."^[8]

Trzy słoneczniki w wazonie, Arles, sierpień 1888 (Nr kat.: F 453, JH 1559), Kolekcja prywatna, Stany Zjednoczone
Martwa natura: wazon z pięcioma słonecznikami, Arles, sierpień 1888 (Nr kat.: F 459, JH 1560), zniszczony podczas II wojny światowej (poprzednio w Jokohamie)
Martwa natura: wazon z piętnastoma słonecznikami, Arles, sierpień 1888 (Nr kat.: F 454, JH 1562), National Gallery, Londyn
Martwa natura: wazon z dwunastoma słonecznikami, Arles, sierpień 1888 (Nr kat.: F 456, JH 1561), Nowa Pinakoteka, Monachium
Martwa natura: wazon z piętnastoma słonecznikami, Arles, styczeń 1889 (Nr kat.: F 457, JH 1666), Sompo Japan Museum of Art, Tokio
Martwa natura: wazon z piętnastoma słonecznikami, Arles, styczeń 1889 (Nr kat.: F 458, JH 1667), Muzeum Vincenta van Gogha, Amsterdam
Martwa natura: wazon z dwunastoma słonecznikami, Arles, styczeń 1889 (Nr kat.: F 455, JH 1668), Philadelphia Museum of Art, Filadelfia

Van Gogh uważał, że jego słoneczniki oddziałują tak samo, jak gotyckie witraże w oknach kościołów. Bukiet kilkunastu kwiatów przedstawionych w różnych stadiach wzrostu umieszczony jest przeważnie w glinianym wazonie. Wazony są podzielone na dwie strefy kolorystyczne i umieszczone na małej powierzchni, sięgającej dolnej krawędzi obrazu, podczas gdy bliżej nieokreślone tło podkreśla gęstą kompozycję kwiatową na pierwszym planie^[2].

Przypisy

↑ D. M. Field: Van Gogh. Chartwell Books, Inc., 2006, s. 280-287. ISBN 0-7858-2011-6. (ang.).
↑ ^a ^b Dieter Beaujean, Per Hölmström (tłum.): Van Gogh, Liv och verk. Köln: Könemann, 2000, s. 54. ISBN 3-8290-4761-4. (szw.).
↑ Van Gogh Museum, Amsterdam: To Theo van Gogh. Arles, Thursday, 17 January 1889.. [dostęp 2011-03-29]. Cytat: "And if he’s unhappy with the exchange he made with me he can take back his little canvas of Martinique and his portrait that he sent me from Brittany, giving me back for his part both my portrait and my two canvases of sunflowers which he took in Paris." (ang.).
↑ Podane numery identyfikacyjne oparte są na 2 kompletnych katalogach dzieł van Gogha: katalogu Catalogue raisonné (1928 & 1970) Jacoba Baarta de la Faille (F) i kompilacji Jana Hulskera (1978, popr. 1989) (JH))
↑ Vincent van Gogh gallery: The Paintings: Still Life: Vase with Five Sunflowers. [dostęp 2011-03-29]. (ang.).
↑ Van Gogh Museum, Amsterdam: To Emile Bernard. Arles, on or about Tuesday, 21 August 1888. [dostęp 2011-03-29]. Cytat: "I’m thinking of decorating my studio with half a dozen paintings of Sunflowers. A decoration in which harsh or broken yellows will burst against various BLUE backgrounds, from the palest Veronese to royal blue, framed with thin laths painted in orange lead." (ang.).
↑ Van Gogh Museum, Amsterdam: To Theo van Gogh. Arles, Tuesday, 21 or Wednesday, 22 August 1888.. [dostęp 2011-03-29]. Cytat: "I have 3 canvases on the go, 1) 3 large flowers in a green vase, light background (no. 15 canvas), 2) 3 flowers, one flower that’s gone to seed and lost its petals and a bud on a royal blue background (no. 25 canvas), 3) twelve flowers and buds in a yellow vase (no. 30 canvas). So the last one is light on light, and will be the best, I hope. I’ll probably not stop there. In the hope of living in a studio of our own with Gauguin, I’d like to do a decoration for the studio. Nothing but large Sunflowers." (ang.).
↑ Van Gogh Museum, Amsterdam: To Theo van Gogh. Arles, Thursday, 23 or Friday, 24 August 1888.. [dostęp 2011-03-29]. Cytat: "I’m now on the fourth painting of sunflowers. This fourth one is a bouquet of 14 flowers and is on a yellow background, like a still life of quinces and lemons that I did back then." (ang.).

Bibliografia

Dieter Beaujean, Per Hölmström (tłum.): Van Gogh, Liv och verk. Köln: Könemann, 2000. ISBN 3-8290-4761-4. (szw.).
D. M. Field: Van Gogh. Chartwell Books, Inc., 2006. ISBN 0-7858-2011-6. (ang.).

Linki zewnętrzne

Neue Pinakothek: Sonnenblumen, 1888.. pinakothek.de. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-12-21)]. (niem. • ang.)

[1] D. M. Field: Van Gogh. Chartwell Books, Inc., 2006, s. 280-287. ISBN 0-7858-2011-6. (ang.).

[Beaujean54-2] Dieter Beaujean, Per Hölmström (tłum.): Van Gogh, Liv och verk. Köln: Könemann, 2000, s. 54. ISBN 3-8290-4761-4. (szw.).

[3] Van Gogh Museum, Amsterdam: To Theo van Gogh. Arles, Thursday, 17 January 1889.. [dostęp 2011-03-29]. Cytat: "And if he’s unhappy with the exchange he made with me he can take back his little canvas of Martinique and his portrait that he sent me from Brittany, giving me back for his part both my portrait and my two canvases of sunflowers which he took in Paris." (ang.).

[4] Podane numery identyfikacyjne oparte są na 2 kompletnych katalogach dzieł van Gogha: katalogu Catalogue raisonné (1928 & 1970) Jacoba Baarta de la Faille (F) i kompilacji Jana Hulskera (1978, popr. 1989) (JH))

[5] Vincent van Gogh gallery: The Paintings: Still Life: Vase with Five Sunflowers. [dostęp 2011-03-29]. (ang.).

[6] Van Gogh Museum, Amsterdam: To Emile Bernard. Arles, on or about Tuesday, 21 August 1888. [dostęp 2011-03-29]. Cytat: "I’m thinking of decorating my studio with half a dozen paintings of Sunflowers. A decoration in which harsh or broken yellows will burst against various BLUE backgrounds, from the palest Veronese to royal blue, framed with thin laths painted in orange lead." (ang.).

[7] Van Gogh Museum, Amsterdam: To Theo van Gogh. Arles, Tuesday, 21 or Wednesday, 22 August 1888.. [dostęp 2011-03-29]. Cytat: "I have 3 canvases on the go, 1) 3 large flowers in a green vase, light background (no. 15 canvas), 2) 3 flowers, one flower that’s gone to seed and lost its petals and a bud on a royal blue background (no. 25 canvas), 3) twelve flowers and buds in a yellow vase (no. 30 canvas). So the last one is light on light, and will be the best, I hope. I’ll probably not stop there. In the hope of living in a studio of our own with Gauguin, I’d like to do a decoration for the studio. Nothing but large Sunflowers." (ang.).

[8] Van Gogh Museum, Amsterdam: To Theo van Gogh. Arles, Thursday, 23 or Friday, 24 August 1888.. [dostęp 2011-03-29]. Cytat: "I’m now on the fourth painting of sunflowers. This fourth one is a bouquet of 14 flowers and is on a yellow background, like a still life of quinces and lemons that I did back then." (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

Ogólne	Biografia Chronologia Listy Postimpresjonizm
Rodzina	brat Theo siostra Willemina szwagierka Johanna Andries Bonger reżyser Theo van Gogh
Przyjaciele	Anthon van Rappard Paul Gachet Paul Gauguin Émile Bernard John Peter Russell Eugène Boch Anna Boch Anton Mauve Albert Aurier
Znawcy twórczości	Jacob Baart de la Faille Jan Hulsker
Grupy obrazów	Autoportrety Dwa krzesła Japońszczyzna Słoneczniki Tkacz Wiejskie chaty Wieża starego kościoła w Nuenen
Obrazy	Agostina Segatori siedząca w kawiarni du Tambourin Alejka w Ogrodzie Luksemburskim Alyscamps Arlezjanka Arlezjanka (Pani Ginoux) Autoportret (F 345) Autoportret (F 626) Autoportret (F 627) Autoportret (dedykowany Paulowi Gauguinowi) Autoportret przed sztalugą Autoportret z zabandażowanym uchem Barki z węglem Biały dom w nocy Bzy Chaty kryte strzechą Chaty kryte strzechą pod wzgórzem Cyprysy Cyprysy z dwoma postaciami kobiet Czaszka z palącym się papierosem Czerwona winnica Ćma pawica Dobry Samarytanin Dolina z oraczem widzianym z góry Dom publiczny Dom Vincenta w Arles Domy w Auvers Droga w Auvers po deszczu Droga z cyprysem i gwiazdą Drzewa i poszycie Drzewa oliwne z Alpilles w tle Dwa ścięte słoneczniki Dziecko Marcelle Roulin Dziedziniec szpitala w Arles Dziecko z pomarańczą Fotel Paula Gauguina Gaj oliwny Głowa kobiety z rozpiętymi włosami Gwiaździsta noc Gwiaździsta noc nad Rodanem Irys Irysy Jedzący kartofle Kobieta siedząca przy kołysce Kościół w Auvers Krajobraz górski za szpitalem świętego Pawła Krzesło Vincenta z jego fajką Kwitnące różowe drzewo brzoskwiniowe Kwitnący migdałowiec Kwitnący ogród Kwitnący sad otoczony cyprysami Kwitnący sad z widokiem na Arles La Mousmé Le Moulin de la Galette Łąka w górach: Le Mas de Saint Paul Łodzie rybackie na plaży w Saintes-Maries-de-la-Mer Malarz w drodze do pracy Marguerite Gachet przy pianinie Marguerite Gachet w ogrodzie Martwa natura: deska kreślarska, fajka, cebule i wosk pieczątkarski Martwa natura: wazon z irysami Martwa natura: wazon z pięcioma słonecznikami Martwa natura: wazon ze słonecznikami Martwa natura: wazon z różami Martwa natura z Biblią Martwa natura z francuskimi powieściami i różą Martwa natura z niebieskim emaliowanym dzbankiem do kawy, ceramiką i owocami Matka Roulin ze swym dzieckiem Młyn wodny w Gennep Most Langlois w Arles Most nad Sekwaną w Asnières Naga kobieta leżąca na łóżku Naprawiający drogę Nocna kawiarnia Oddział w szpitalu w Arles Ogrodzone pole ze wschodzącym słońcem Ogród Daubigny’ego Ogród poetów Ogród Szpitala Świętego Pawła Para butów Para zakochanych Pejzaż Auvers w deszczu Pejzaż o zmierzchu Pejzaż wieczorny ze wschodzącym księżycem Pejzaż z przechadzającą się parą i półksiężycem Pejzaż ze śniegiem Piastunka (Augustine Roulin) Pierwsze kroki Pietà Pokój van Gogha w Arles Pole pszenicy przed burzą Pole pszenicy w deszczu Pole pszenicy z białym domem w Auvers Pole pszenicy z cyprysami Pole pszenicy z krukami Pole pszenicy ze skowronkiem Pole pszenicy ze żniwiarzem i słońcem Południe – Odpoczynek od pracy Portret Adeline Ravoux Portret doktora Félixa Reya Portret doktora Gacheta Portret Eugène’a Bocha Portret kobiety z czerwoną wstążką Portret listonosza Józefa Roulina Portret matki artysty Portret Millieta, podporucznika żuawów Portret „Ojca” Tanguy Ratusz w Auvers 14 lipca 1890 Restauracja de la Sirène w Asnières Sala taneczna w Arles Siewca Snopy pszenicy Sosny i mlecze w ogrodzie Szpitala Świętego Pawła Sosny z postacią w ogrodzie Szpitala Świętego Pawła Spacer więźniów Stara wieża pośród pól Stary człowiek w smutku Szachownice cesarskie w miedzianym wazonie Śnieżny krajobraz z Arles w tle Taras kawiarni w nocy Ulica w Saintes-Maries Wazon z cyniami i innymi kwiatami Wejście do parku publicznego w Arles Widok morza w Saintes-Maries Widok morza w Scheveningen Widok na Arles z irysami na pierwszym planie Widok na Vessenots nieopodal Auvers Widok Saintes-Maries Widzowie na arenie w Arles Wierzby o zachodzie słońca Włoszka Wskrzeszenie Łazarza Wspomnienie ogrodu w Etten Zachód słońca koło Montmajour Zachód słońca: pola pszenicy w pobliżu Arles Zielona winnica Zielone pole pszenicy z cyprysem Żniwa w La Crau z Montmajour w tle Żuaw
Akwarele	Dom Vincenta w Arles (Żółty Dom) Łodzie rybackie na plaży Most Langlois w Arles Nocna kawiarnia Żniwa w Prowansji, po lewej Montmajour Żuaw
Rysunki	Dziedziniec szpitala w Arles Gwiaździsta noc Jedzący kartofle Kobieta szyjąca, z dziewczynką La Mousmé Most Langlois w Arles Pole pszenicy z cyprysami Sien Smutek Ulica w Saintes-Maries Żuaw
Akwaforty	Portret doktora Gacheta: mężczyzna z fajką
Obrazy przypisywane van Goghowi	Martwa natura z kuflem piwa i owocami Autoportret z okaleczonym uchem
Kolekcje publiczne	Muzeum Vincenta van Gogha Kröller-Müller Museum Musée d’Orsay
Van Gogh w sztuce	filmy: Pasja życia (1956) Vincent. Życie i twórczość Vincenta van Gogha (1987) Vincent i Theo (1990) Sny (1990) Van Gogh (1991) Twój Vincent (2017) Van Gogh. U bram wieczności (2019)

Fahrer / Team für die Suche eingeben: