Rychwałd (województwo śląskie)

Rychwałd
	wieś
	; Widok ogólny
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Powiat	żywiecki
Gmina	Gilowice
Wysokość	450–650 m n.p.m.
Liczba ludności (2021)	1 700
Strefa numeracyjna	33
Kod pocztowy	34-322
Tablice rejestracyjne	SZY
SIMC	0051931
	Położenie na mapie gminy Gilowice Rychwałd
	Położenie na mapie Polski Rychwałd
	Położenie na mapie województwa śląskiego Rychwałd
	Położenie na mapie powiatu żywieckiego Rychwałd
	49°41′57″N 19°16′11″E/49,699167 19,269722
	Multimedia w Wikimedia Commons

Rychwałd – wieś w Polsce położona w obecnym województwie śląskim, w Małopolsce (Żywiecczyzna), w powiecie żywieckim, w gminie Gilowice.

W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie bielskim.

Części wsi

Integralne części wsi Rychwałd: Bednarczykowie, Bieńki, Chmielnik, Do Młyna, Grace, Kasteliki, Łosiny, Majdany, Markwatów, Na Kępkach, Nowa Wieś, Olszyny, Piątki, Rędzina, Talikowie, Uwale, Walatki^[4]^[5]

Historia

Osobny artykuł: Księstwo oświęcimskie.

Pierwotnie tereny te były częścią ziemi krakowskiej. Później miejscowość była częścią księstwa oświęcimskiego^[6]. Nazwę miejscowości w zlatynizowanej formie Rythwald^[7] oraz Rychwald^[8] wymienia w latach (1470–1480) Jan Długosz w księdze Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis. Długosz notuje również właściciela miejscowości Piotra Komorowskiego.

W 1564 roku wraz z całym księstwem oświęcimskim i zatorskim tereny te znajdowały się w granicach Korony Królestwa Polskiego w województwie krakowskim w powiecie śląskim, dzięki czemu miejscowość ponownie została zintegrowana z Małopolską. Po unii lubelskiej w 1569 księstwo Oświęcimia i Zatora stało się częścią Rzeczypospolitej Obojga Narodów w granicach, której pozostawało do I rozbioru Polski w 1772^[6].

Kult Matki Bożej w rychwałdzkim obrazie wzrastał z każdym rokiem. Masowo zaczęto tu pielgrzymować podczas potopu szwedzkiego w latach 1655-1657. 8 marca 1656 roku Szwedzi zajęli Żywiec, ale już następnego dnia zostali stamtąd wygnani.

Rok później na terenach tych wybuchła epidemia ciężkiej, śmiertelnej choroby. 11 czerwca 1658 roku z inicjatywy Katarzyny Grudzińskiej odbyła się pielgrzymka do Rychwałdu, w której wzięło udział ponad dwa tysiące wiernych. Procesyjna pielgrzymka dziękczynna za ocalenie od zniszczeń wojennych i zarazy miała wielki wpływ na rozszerzenie kultu Matki Bożej Rychwałdzkiej^[9].

Po I rozbiorze Rychwałd dostał się pod zabór austriacki, jako część Galicji. W 1784 roku właścicielem miejscowości był szlachcic Jaksa Bykowski^[6]. W 1918 roku, po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, Rychwałd z całym powiatem został włączony w granice województwa krakowskiego.

Zabytki

W roku 1756 w Rychwałdzie oddano do użytku nowy kościół murowany z dwiema wieżami.

Osobny artykuł: Sanktuarium Matki Bożej Rychwałdzkiej w Rychwałdzie.

Stary zaś został przeniesiony do Gilowic, gdzie stoi do dziś pw. św. Andrzeja.

Osobny artykuł: Kościół św. Andrzeja Apostoła w Gilowicach.

Z materiału z rozebranego gilowickiego kościółka postawiono w Rychwałdzie kaplicę.

Osobny artykuł: Kaplica Serca Pana Jezusa w Rychwałdzie.

Sanktuarium
Kaplica
Zabytkowa plebania
Dwór Mileskich
Remiza OSP

Zobacz też

Rychwałdek

Przypisy

↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 119094
↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 2 lutego 2024 [dostęp 2024-02-02] .
↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1113 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 1867, 2013-02-15. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2014-03-09].
↑ TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
↑ ^a ^b ^c Jan Nepomucen Gątkowski: Rys dziejów księstwa oświęcimskiego i zatorskiego. Lwów: nakład autora, 1867, s. 8,12.
↑ Joannis Długosz Senioris Canonici Cracoviensis, „Liber Beneficiorum”, Aleksander Przezdziecki, Tom II, Kraków 1864, s. 290.
↑ Joannis Długosz Senioris Canonici Cracoviensis, „Liber Beneficiorum”, Aleksander Przezdziecki, Tom VII, Kraków 1864, s. 87.
↑ Rychwałd. Historia się powtarza [online], deon.pl [dostęp 2024-06-01] (pol.).

[prng-1] Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 119094

[2] NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 2 lutego 2024 [dostęp 2024-02-02] .

[poczta-3] Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1113 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .

[Dz.U._29/2013-4] Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 1867, 2013-02-15. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2014-03-09].

[teryt-5] TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].

[Gatkowski-6] Jan Nepomucen Gątkowski: Rys dziejów księstwa oświęcimskiego i zatorskiego. Lwów: nakład autora, 1867, s. 8,12.

[7] Joannis Długosz Senioris Canonici Cracoviensis, „Liber Beneficiorum”, Aleksander Przezdziecki, Tom II, Kraków 1864, s. 290.

[8] Joannis Długosz Senioris Canonici Cracoviensis, „Liber Beneficiorum”, Aleksander Przezdziecki, Tom VII, Kraków 1864, s. 87.

[9] Rychwałd. Historia się powtarza [online], deon.pl [dostęp 2024-06-01] (pol.).

[2]

[3]

[1]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

Fahrer / Team für die Suche eingeben: