Rybaki (Poznań)
| Centrum | |||||||||||||||||||||||||||||||
 Centralna część Rybaków (pozostałość założenia z początku państwa polskiego[1]) | |||||||||||||||||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||||||||||||||||||||||||
| Długość |
432 m[2] | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Przebieg | |||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Poznania  | |||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |||||||||||||||||||||||||||||||
 52°24′07,8″N 16°55′50,5″E/52,402180 16,930691
| |||||||||||||||||||||||||||||||
Rybaki – część Poznania zlokalizowana w obrębie centrum (Osiedle Stare Miasto), pomiędzy ścisłym Starym Miastem a Wildą. Z reguły za teren Rybaków uważa się rejon między ulicami Półwiejską na zachodzie, Strzelecką na wschodzie oraz północy i Królowej Jadwigi na południu. Oś dzielnicy stanowi ulica Rybaki.
Historia
Rybaki (Rybitwy) po raz pierwszy pojawiają się w zapisach w 1441, jako osada służebna zamieszkała przez rybaków, poławiających ryby w przepływającej tutaj Strudze Karmelickiej (Karmelitańskiej) - dziś nieistniejącej (jeszcze wcześniej wspominani są piscatores nostri, czyli nasi rybacy w dokumencie Bolesława Pobożnego z 1267[1]). Prawdopodobnie osada ta istniała nawet od XIII wieku i była wówczas wyspą, być może ukształtowaną sztucznie[3]. Archaiczne, trójkątne centrum osady, której zrąb powstał prawdopodobnie w okresie kształtowania się państwa piastowskiego, czytelne jest do dziś na skrzyżowaniu ulic Rybaki i Strzałowej[1].
Do XVI wieku Rybaki pozostawały w jurydyce starościńskiej[1]. W 1728 zapadł w Trybunale Radomskim wyrok przyznający miastu prawo pobierania pogłównego z tej jurydyki (w 1721 Poznań pozwał wszystkie otaczające go jurydyki o zapłatę zaległego z wielu lat pogłównego)[1].
Znacząca przebudowa dzielnicy nastąpiła na przełomie XIX i XX w. Wtedy to zabudowano ten teren okazałymi 4- i 5-piętrowymi kamienicami w duchu secesji i historyzmu. W czasach zaborów ulica nosiła nazwę Fischerei[4].
Na Rybakach, a właściwie w dawnej osadzie Piaski, znajduje się zabytkowy, gotycki Kościół Bożego Ciała. Z kamienic wyróżnia się budynek przy ul. Kwiatowej 9, dekorowany motywami roślinnymi. Według Marcina Libickiego jest to jeden z laboratoryjnych przykładów sztuki dekoracyjnej początku XX wieku[5]. W 1927 przy ulicy Rybaki wzniesiono dom dla samotnych według projektu Jerzego Tuszowskiego[6].
Przy ul. Rybaki mieści się też część obiektów AWF Poznań.
11 czerwca 2021 roku na skwerze znajdującym się u zbiegu ulic Rybaki i Strzałowej odsłonięto pomnik upamiętniający Bohdana Smolenia[7].
Gospodarka
Dzielnica obecnie ma charakter mieszkalno-handlowo-usługowy. W wielu kamienicach otwierane są puby, restauracje oraz obiekty noclegowe. Wpływ na to ma m.in. bliskość deptaku na ul. Półwiejskiej i Starego Browaru. Rybaki zachowały dotąd indywidualny charakter i nie podlegały znaczącym modernizacjom.
Komunikacja
Ulicą Strzelecką przebiega jeden z bardziej malowniczych odcinków poznańskiej sieci tramwajowej (linie 2, 9). Trasa wije się wśród starej zabudowy. W centrum dzielnicy znajduje się przystanek Łąkowa. Również ulicą Półwiejską kursowały w przeszłości tramwaje.
Odniesienie
Dzielnica Rybaki (lit. Žvejai) znajduje się również w Wilnie i ma podobną genezę – również stanowiła średniowieczną osadę służebną (rybacką). W Wilnie jednak, w odróżnieniu od Poznania, nazwa Rybaki praktycznie wyszła już z użycia.
Galeria
Przypisy
- ↑ a b c d e red. Jerzy Topolski, Dzieje Poznania, tom 1, PWN, Warszawa-Poznań, 1988, s.171, 632, ISBN 83-01-08194-5
- ↑ Zarząd Dróg Miejskich w Poznaniu: Spis dróg publicznych w administracji ZDM - stan na styczeń 2019 r.. zdm.poznan.pl. [dostęp 2019-10-08]. (pol.).
- ↑ Alfred Kaniecki, Wpływ antropopresji na przemiany środowiskowe w dolinie Warty w Poznaniu, w: Landform Analysis, vol. 24/2013, s.25
- ↑ Pharus Plan Posen. CYRYL Cyfrowe Repozytorium Lokalne oznań. [dostęp 2014-10-11].
- ↑ Marcin Libicki, Poznań – przewodnik, Piotr Libicki (ilustr.), Poznań: wyd. Gazeta Handlowa, 1997, s. 134, ISBN 83-902028-4-0, OCLC 69302402.
- ↑ Atlas architektury Poznania, Janusz Pazder (red.), Aleksandra Dolczewska, Poznań: Wydawnictwo Miejskie, 2008, s. 260, ISBN 978-83-7503-058-7, OCLC 316600366.
- ↑ Jacek Butlewski: Dziś odsłonięcie pomnika Bohdana Smolenia. [w:] Radio Poznań [on-line]. 2021-06-11. [dostęp 2021-06-11]. (pol.).
Bibliografia
- Jerzy Topolski (redakcja), Dzieje Poznania, Warszawa-Poznań, PWN, 1988, ISBN 83-01-08194-5
- Poznań – plan miasta i okolic 1:20.000, Wydawnictwo Pietruska & Mierkiewicz, Poznań, 2004, ISBN 83-87157-01-5
| Obszary Systemu Informacji Miejskiej | |
|---|---|
| Osiedla mieszkaniowe | |
| Atrakcje turystyczne | |
| Teatry | |
| Kina | |
| Miejsca kultu religijnego |
|
| Targowiska | |
| Stacje kolejowe |
