Ruda (powiat giżycki)
| osada | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Strefa numeracyjna |
87 |
| Kod pocztowy |
11-513[2] |
| Tablice rejestracyjne |
NGI |
| SIMC |
0762738 |
Położenie na mapie gminy Miłki  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego  | |
Położenie na mapie powiatu giżyckiego  | |
 53°58′45″N 21°50′22″E/53,979167 21,839444[1]
| |
Ruda (niem. Ruhden, od 1938 Eisenwerk[3]) – osada w Polsce, położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie giżyckim, w gminie Miłki.
W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa suwalskiego.
Integralne części osady
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0762744 | Kąp | część osady |
Historia
W roku 1481 przywilej na prowadzenie tu młyna wodnego otrzymał Marcin Pieczarka. Przy młynie około 1504 powstała wieś Ruda lokowana na 60 włókach. Nazwa wsi Ruda pochodzi od rudy przerabianej w uruchomionej tu hamernii. Nie wszystkie włóki w Rudzie zostały obsadzone osadnikami, ponieważ w roku 1539 zagospodarowanych było tu 28 włók, w tym cztery sołtysa i dwie młynarza. W roku 1625 mieszkali tu sami Polacy. Wieś została zniszczona w roku 1657 przez Tatarów posiłkujących polskie wojska. Zniszczona została także hamernia w takim stopniu, że już później jej nie odbudowano.
W roku 1830 w Rudzie było trzydzieści gospodarstw chłopskich. Od 1850 nastąpiło wchłanianie gospodarstw chłopskich przez utworzony tu majątek ziemski. W roku 1880 pozostały tu tylko dwa gospodarstwa chłopskie. Podczas akcji germanizacyjnej nazw miejscowych i fizjograficznych historyczna nazwa niemiecka Ruhden została w 1938 r. zastąpiona przez administrację nazistowską sztuczną formą Eisenwerk.
W roku 1939 majątek ziemski w Rudzie miał powierzchnię 382 ha. W majątku ziemskim była cegielnia i gorzelnia.
W roku 1945 wieś znalazła się na terenie Polski. W Rudzie powstała siedziba klucza nieruchomości ziemskich zarządzanego przez kadrę pochodzącą z przesiedleń z terenów Wileńszczyzny. Zarządca klucza majątków działał w oparciu o pełnomocnictwo ówczesnego starosty łuczańskiego Ławrowskiego., a podlegał pod Powiatowy Urząd Ziemski w Giżycku (utworzony 10 marca 1945). W roku 1945 w Rudzie funkcjonowała gorzelnia, a w oborze odbywała się normalna produkcja mleka. W roku tym w Rudzie znajdował się punkt rozdziału koni pochodzących z UNRRY. Konie z Rudy trafiały do tworzonych gospodarstw państwowych jak i osadników w gospodarstwach chłopskich, przesiedlonych tu z dawnych terenów Polski na wschodzie. Majątek ziemski w Rudzie z chwilą utworzenia Państwowych Nieruchomości Ziemskich podlegał pod Zarząd PNZ w Giżycku, a od 1949 powstał tu PGR.
W latach 1954–1972 Ruda znajdowała się na terenie Gromadzkiej Rady Narodowej w Upałtach, a później na terenie gminy Miłki w sołectwie Staświny. Współcześnie Ruda jest samodzielnym sołectwem.
Przypisy
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 117687
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1089 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262)
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ GUS. Rejestr TERYT
Bibliografia i źródła
- ""Giżycko. Z dziejów miasta i okolic", Pojezierze, Olsztyn, 1983 (Str. 266 - opis wsi, str. 317 Powiatowy Urząd Ziemski III 1945)
- Krystyna Straczycka, Wspomnienia, maszynopis, Kętrzyn, 1990 (konie z UNRRy 1945 r.)
| Wsie | |
|---|---|
| Osady | |
| Części wsi |
