Roman Białek

kapitan lekarz
Data i miejsce urodzenia	21 stycznia 1891 Żywiec
Data i miejsce śmierci	wiosna 1940 Katyń
Przebieg służby
Lata służby	1914–1940
Siły zbrojne	Armia Austro-Węgier Wojsko Polskie
Jednostki	2 pułk strzelców podhalańskich, szpital polowy nr 604, szpital polowy nr 605, 5 szpital okręgowy
Stanowiska	komendant szpitala
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa wojna polsko-bolszewicka II wojna światowa: kampania wrześniowa

Roman Białek (ur. 21 stycznia 1891 w Żywcu, zm. wiosną 1940 w Katyniu) – polski lekarz internista, kapitan rezerwy służby sanitarnej Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej.

Urodził się w rodzinie Tymoteusza i Marii z Bielewiczów^[1]. Absolwent Wyższego Gimnazjum w Wadowicach oraz Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Jagiellońskiego. W 1916 uzyskał dyplom doktora wszech nauk medycznych. Jeszcze jako student uczestniczył w I wojnie światowej jako członek wojskowych służb sanitarnych armii austriackiej. W czasie walk na froncie wschodnim został wzięty do niewoli przez Rosjan. Od 1918 w Wojsku Polskim. Uczestnik wojny 1920 r. w stopniu porucznika^[2]. W latach 1918–1922 lekarz 2 pułku strzelców podhalańskich w Bochni, ordynator szpitala wojskowego w Bielsku-Białej^[2], komendant szpitala polowego nr 604 i 605. Od 1922 w rezerwie z przydziałem mobilizacyjnym do 5 Szpitala Okręgowego.

W okresie międzywojennym pracował jako lekarz internista w Buczkowicach k. Szczyrku^[2]. Był prezesem, a następnie honorowym prezesem (1927) "Sokoła" w Buczkowicach.

W czasie kampanii wrześniowej 1939 w 5 szpitalu okręgowym, po agresji ZSRR na Polskę, w nieznanych okolicznościach wzięty do niewoli sowieckiej. Osadzono go w obozie jenieckim w Kozielsku^[2]. Wiosną 1940 został zamordowany przez funkcjonariuszy NKWD w lesie katyńskim i tam pogrzebany w bezimiennej mogile zbiorowej, gdzie od 28 lipca 2000 mieści się oficjalnie Polski Cmentarz Wojenny w Katyniu^[3][4]. W miejscu tym prowadzone były ekshumacje i prace archeologiczne^[5]. W 1943 jego ciało zostało zidentyfikowane w toku ekshumacji prowadzonych przez Niemców pod numerem 1337^[6][2], a przy zwłokach znaleziono kartę mobilizacyjną, 2 listy oraz pocztówki^[7][8]. Figuruje na liście wywózkowej 022/3 z 9 kwietnia 1940^[2].

Mieszkał w Buczkowicach. Był żonaty z Marią z Niklewiczów, miał córki Ewę i Aleksandrę^[2].

5 października 2007 minister obrony narodowej Aleksander Szczygło mianował go pośmiertnie na stopień majora^[9][10][11]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”^[12][13][14].

Jego nazwisko widnieje na pomniku ofiar wojny wzniesionym w Buczkowicach w roku 1947, lecz wskazano tam, że zginął on z rąk Niemców (Błąd ten został naprawiony w czasie kolejnych modernizacji pomnika ofiar wojny. Nazwisko dra Romana Białka zostało wyodrębnione na pomniku ze wskazaniem miejsca śmierci. Działania te wykonane zostały przez Towarzystwo Społeczno-Kulturalne „Zagroda”)^[15].

W Buczkowicach przy ulicy jego imienia, przymocowano płaskorzeźbę przedstawiającą jego wizerunek, na elewacji domu, którego był właścicielem^[15].

12 kwietnia 2012 odsłonięto tablicę – m.in. z jego nazwiskiem – na obelisku umieszczonym przy ul. Ofiar Katynia w Bochni^[16].

Jest jednym z 305 lekarzy pochowanych na Polskim Cmentarzu Wojennym w Katyniu i upamiętnia go tabliczka epitafijna nr 176^[17].

• jeńcy polscy w niewoli radzieckiej (od 1939 roku)
• obozy NKWD dla jeńców polskich
• ofiary zbrodni katyńskiej – zamordowani w Katyniu

• Jędrzej Tucholski: Mord w Katyniu. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1991. ISBN 83-211-1408-3.
• Jan Kiński, Helena Malanowska, Urszula Olech, Wacław Ryżewski, Janina Snitko-Rzeszut, Teresa Żach: Katyń. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Marek Tarczyński (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2000. ISBN 83-905590-7-2.
• Убиты в Катыни. Księga pamięci polskich jeńców wojennych – więźniów obozu NKWD w Kozielsku, rozstrzelanych decyzją Biura Politycznego Komitetu Centralnego Wszechzwiązkowej Komunistycznej Partii (b) z 5 marca 1940 roku. Лариса Еремина (red.). Moskwa: Stowarzyszenie Memoriał, 2015. ISBN 978-5-78700-123-5.