Langbahn Team – Weltmeisterschaft

Rezedowate

Rezedowate
Ilustracja
1.Rezeda żółtawa, 2.Rezeda żółta
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

różopodobne

Rząd

kapustowce

Rodzina

rezedowate

Nazwa systematyczna
Resedaceae DC. ex Gray
Nat. Arr. Brit. Pl. 2: 622, 665. 1 Nov 1821, nom. cons.
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Rezedowate (Resedaceae L.) – rodzina roślin z rzędu kapustowców (Brassicales), do której zaliczanych jest 7 rodzajów występujących w strefie klimatu umiarkowanego ciepłego oraz na suchych obszarach w strefie międzyzwrotnikowej[2] w Ameryce Środkowej i Północnej, w Europie, Afryce Północnej, Wschodniej i Południowej, w Azji Południowej[3]. W Polsce rosną przedstawiciele rodzaju rezeda (Reseda)[4]. Do tego rodzaju też należą rośliny użytkowe z rodziny. Rezeda wonna uprawiana jest jako ozdobna ze względu na silny aromat. Z jej korzeni i płatków pozyskiwany jest olejek rezedowy wykorzystywany w perfumerii. Rezeda żółtawa jest rośliną barwierską dostarczającą żółtego barwnika znanego już od czasów antycznych. W sposób trwały barwi tkaniny, najlepiej jedwab i wełnę – białe na żółto, a niebieskie na zielono[5].

Morfologia

Rezeda żółta
Sesamoides pygmaea
Caylusea hexagyna
Pokrój
Rośliny roczne, dwuletnie i byliny, także pnącza, krzewy i drzewa[3].
Liście
Skrętoległe, czasem skupione w przyziemnej rozecie, rzadko naprzeciwległe (Borthwickia)[3], liście pojedyncze, trójlistkowe do pierzasto złożonych[6][3]. Czasem obecne są szczątkowe przylistki wykształcające się zwykle jako gruczołki lub ciernie[3].
Kwiaty
Zebrane zwykle w kłosy i grona i wsparte przysadkami, rzadko wyrastają pojedynczo w kątach liści (Neothorelia). Zwykle są obupłciowe, od grzbiecistych do promienistych. Działki kielicha występują w liczbie od dwóch do 8, są równej lub nierównej długości, są zrośnięte, czasem w rurkę pękającą i odsuwaną na bok przez otwierającą się koronę (Borthwickia). Płatki korony występują także w liczbie od dwóch do 8, rzadko są całkiem zredukowane, mogą być wolne lub zrośnięte, często są asymetryczne (często górny płatek ma paznokieć, jest większy i ma frędzlowatą krawędź). Pręcików jest od 3 do 70, u nasady zrośniętych. Pylniki otwierają się podłużnymi pęknięciami. Zalążnia górna, powstaje z wolnych lub zrastających się dwóch do 8 owocolistków zakończonych szczytowo znamionami. Z dna kwiatowego wyrasta miodnik, często o budowie asymetrycznej[3].
Owoce
Torebki, czasem nie połączone ze sobą mieszki, rzadko pestkowce[3].

Systematyka

Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)

Rodzina siostrzana w stosunku do Gyrostemonaceae w obrębie rzędu kapustowców. W stosunku do systemu APG III z 2009 zmiana polega na przeniesieniu tu rodzaju Borthwickia i plemienia Stixideae wcześniej zaliczanych do kaparowatych Capparaceae[7].

kapustowce


Akaniaceae



Tropaeolaceae – nasturcjowate






Moringaceae – moringowate



Caricaceae – melonowcowate





Setchellanthaceae




Limnanthaceae – limnantesowate





Koeberliniaceae




Tiganophytaceae




Bataceae



Salvadoraceae







Emblingiaceae




Pentadiplandraceae




Resedaceae – rezedowate



Gyrostemonaceae




Tovariaceae




Capparidaceae – kaparowate




Cleomaceae



Brassicaceae – kapustowate











Pozycja rodziny w systemie Cronquista (1981)

Gromada okrytonasienne, klasa dwuliścienne (Magnoliopsida Brongn.), podklasa ukęślowe (Dilleniidae Takht. ex Reveal & Tahkt.), rząd kaparowce (Capparales Hutch.), rodzina rezedowate (Resedaceae).

Pozycja rodzaju w systemie Reveala (1993–1999)

Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa Rosopsida Batsch, podklasa ukęślowe (Dilleniidae Takht. ex Reveal & Tahkt.), nadrząd Capparanae Reveal, rząd kaparowce (Capparales Hutch.), podrząd Resedineae Engl., rodzina rezedowate (Resedaceae DC. ex Gray)[8].

Wykaz rodzajów w ujęciu APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)[9]
Podrodzina Stixideae Hallier
Podrodzina Resedeae Reichenbach

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-05-13] (ang.).
  3. ↑ a b c d e f g Maarten J.M. Christenhusz, Michael F. Fay, Mark W. Chase: Plants of the World. Richmond UK, Chicago USA: Kew Publishing, Royal Botanic Gardens, The University of Chicago Press, 2017, s. 404-405. ISBN 978-1-842466346.
  4. ↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
  5. ↑ Wielka Encyklopedia Przyrody. Rośliny kwiatowe. Warszawa: Muza SA, 1998, s. 78-79. ISBN 83-7079-778-4.
  6. ↑ Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 2. Perennials and annuals. London: Macmillan, 2002, s. 160. ISBN 0-333-74890-5.
  7. ↑ The Angiosperm Phylogeny Group. An update of the Angiosperm Phylogeny Group classification for the orders and families of flowering plants: APG IV. „Botanical Journal of the Linnean Society”. 181, 1, s. 1–20, 2016. DOI: 10.1111/boj.12385. 
  8. ↑ Crescent Bloom: Resedaceae. The Compleat Botanica. [dostęp 2010-05-14]. (ang.).
  9. ↑ List of Genera in RESEDACEAE, [w:] Vascular plant families and genera, Kew Gardens & Missouri Botanical Garden [dostęp 2018-10-24] (ang.).
Quelle: https://pl.wikipedia.org/wiki/Rezedowate