Rejon czkałowski
Чкаловский район

Rejon miasta Jekaterynburga
Państwo	Rosja
Obwód	swierdłowski
Miasto	Jekaterynburg
Powierzchnia	ok. 40 km²
Populacja (2012) • liczba ludności	221 476
Strefa numeracyjna	+7 343
Położenie na mapie Jekaterynburga
Strona internetowa

Rejon czkałowski w Jekaterynburgu (ros: Чкаловский район) – jeden z rejonów rosyjskiego miasta Jekaterynburg.

Według danych z 2012 roku jekaterynburski rejon czkałowski zamieszkiwany był przez 224 631 mieszkańców^[1]. Rozwój osadnictwa na tym obszarze rozpoczyna się w 1704 roku, gdy wokół jednej z istniejących tu manufaktur zajmujących się obróbką żelaza rozpoczęto budowę domów mieszkalnych^[2]. W kolejnych dziesięcioleciach otwarto tu zakłady zajmujące obrabianiem marmuru i minerałów, a w 1720 roku otwarto tu pierwszą szkołę^[2]. W 1722 roku otwarto zakłady noszące imię księżniczki Elżbiety Piotrownej, które zajmowały się górnictwem, a także z obróbką żelazu, marmuru i złota^[2]. Stopniowo zwiększała się liczba mieszkańców, ale tereny te nie posiadały własnej podmiotowości na administracyjnej mapie Jekaterynburga. Rzecz miała się podobnie po przewrocie bolszewickim i zakończeniu wojny domowej, gdy ta część miasta należała do rejonów leninowskiego i oktiabrskiego^[3]. Wraz z dalszym rozwojem przemysłu na tym obszarze i wzrostem liczby mieszkańców sowieckie władze Swierdłowska postanowiły z wymienionych wyżej dwóch rejonów, wydzielić nowy, co oficjalnie stało się 25 czerwca 1943 roku^[2]. Liczba mieszkańców nowej dzielnicy wynosiła wówczas około 40 tysięcy, a tego samego roku uruchomiono pierwszą linię trolejbusową w rejonie^[2]. Patronem nowego tworu administracyjnego został wybrany Walery Czkałow, jeden z najsłynniejszych lotników sowieckich^[4]. W 1944 roku oddano do użytku pierwszą linię tramwajową w dzielnicy^[2]. Okres po zakończeniu II wojny światowej charakteryzował się rozwojem przemysłu, transformacją gospodarki z wojennej na pokojową, co zwiększyło produkcję dóbr konsumpcyjnych oraz inwestycji w budownictwo mieszkaniowe^[2]. W dalszym ciągu rozwijana była infrastruktura drogowa oraz transport publiczny, a w 1958 roku otwarto na terenie rejonu Instytut Inżynierii Górniczej^[2]. W 1964 roku uruchomiono rejonowy szpital z łóżkami dla 265 pacjentów, a w 1967 roku zlokalizowano tu Wyższą Szkołę Artylerii oraz Pałac Kultury (z okazji obchodów pięćdziesiątej rocznicy Rewolucji Październikowej)^[2]. W latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych inwestowano w opiekę zdrowotną, otwarto m.in. dwie kliniki dziecięce, klinikę dentystyczną oraz szpital położniczy^[2]. Rozpad Związku Radzieckiego spowodował spowolnienie inwestycyjne w dzielnicy. 31 marca 1992 roku zawieszono funkcjonowanie sowieckich władz rejonu i zastąpiono je nowymi^[2]. W nowej rzeczywistości postsowieckiej na terenie dzielnicy otwarto m.in. nową szkołę oraz odbudowano dwie zniszczone przez władzę bolszewicką cerkwie^[2]. Zaczęły powstawać centra handlowe oraz dwie stacje metra. W 2004 roku świętowano stulecie urodzin patrona dzielnicy, Walerego Czkałowa. W 2008 roku uruchomiono nową klinikę, a w 2010 i 2011 oddano do użytku siedem nowych przedszkoli^[2].

Rejon czkałowski zlokalizowany jest w południowej części Jekaterynburga i zajmuje powierzchnię około 40 kilometrów kwadratowych^[3]. Liczba jego mieszkańców nieustannie rośnie. W 1985 roku mieszkało tutaj 205 800^[2], ale w czasie kryzysu końca lat osiemdziesiątych liczba ta zmniejszyła się do 187 681 w 1989 roku^[5]. Po rozpadzie Związku Radzieckiego liczba ta powoli wzrastała i w 2001 roku osiągnęła poziom 211 100^[2], a w 2002 roku już 222 690^[6]. W 2010 było to natomiast 215 339 i 215 342, a w 2012 roku 221 476^[1]. Dzielnica ma charaktery przemysłowy i jest przez okres sowiecki była przedmieściami miasta zamieszkiwanymi przez klasę pracującą^[4]. Działają tu 43 duże zakłady przemysłowe, chemiczne, petrochemiczne, maszynowe, a także 8 instytutów badawczych^[4]. Pod koniec lat dziewięćdziesiątych na terenie rejonu skoncentrowane było 32% produkcji całego Jekaterynburga^[3]. Oprócz 10 instytutów i szkół wyższych działa tu także 27 szkół publicznych, 4 szkoły plastyczne i 8 bibliotek^[3]. Łączna długość ulic na terenie dzielnicy wynosi ponad 280 kilometrów^[7]. Rośnie przyrost naturalny w rejonie, w 2009 roku urodziło się tu 2688 dzieci, w 2010 roku - 3675, a w 2011 roku - 3859. 1 stycznia 2012 roku bezrobocie w rejonie wyniosło 0,84% i w porównaniu z rokiem poprzednim zmniejszyło się półtorakrotnie^[6]. Trwają inwestycje w budownictwo mieszkaniowe, w rozwój infrastruktury drogowej oraz tworzenie nowych terenów zielonych^[7]. Rejon czkałowski posiada własne wybieralne władze samorządowe, które mają za zadanie dbanie o kondycję i rozwój lokalnej społeczności^[8]. Rejon nastawia się także na współpracę międzynarodową, w tym celu nawiązał partnerstwo z jedną z dzielnic chińskiego Kantonu^[9]. Na obszarze rejonu znajduje się cerkiew Przemienia Pańskiego, jeden z najstarszych prawosławnych obiektów sakralnych w mieście.

Dzielnica znajduje się w strukturze nowosybirskich sieci tramwajowej, autobusowej i trolejbusowej. Na obszarze czkałowskiego rejonu zlokalizowane są dwie stacje Jekaterynburskiego Metra.

• Czkałowskaja
• Botaniczeskaja

• Jekaterynburg