Regina Coeli
 Antyfona Regina Caeli w notacji gregoriańskiej | |
utwór Regina caeli (karaoke) | |
| Forma muzyczna | |
|---|---|
Regina Coeli, właściwie Regina Caeli (Królowo Niebios) – antyfona maryjna kościołów: rzymskokatolickiego oraz starokatolickich.
Opis
Śpiewana jest lub odmawiana w miejsce modlitwy Anioł Pański w okresie wielkanocnym – od Wigilii Paschalnej do niedzieli Zesłania Ducha Świętego włącznie.
Jest to utwór nieznanego autorstwa (niekiedy przypisuje się go Grzegorzowi Wielkiemu lub Grzegorzowi V[1]). Ma formę czterowiersza, w którym dwa pierwsze wersy są rymowane, a wszystkie kończą się słowem „alleluja”.
Jego istnienie już w XII wieku potwierdza antyfonarz z opactwa św. Lupo z Benewentu. Śpiewano go w liturgii franciszkańskiej w XIII wieku, którzy początkowo odmawiali ją jako dodatek do hymnu Magnificat podczas nieszporów w oktawie wielkanocnej. W drugiej połowie XIII w. włączyli ją do modlitwy brewiarzowej swego zakonu. Papież Mikołaj III (1277–1280) wprowadził tę modlitwę do brewiarza rzymskiego. W Okresie Wielkanocnym jest ona recytowana lub śpiewana na zakończenie komplety, oraz śpiewana na zakończenie mszy św. śpiewanej w Nadzwyczajnej Formie Rytu Rzymskiego.
20 kwietnia 1742 papież Benedykt XIV zadecydował, by odmawiać ją w okresie wielkanocnym zamiast modlitwy Anioł Pański[2]. W tym przypadku dodawany jest kolejny dwuwiersz oraz modlitwa końcowa, pisana prozą.
Antyfona ta odmawiana jest zawsze w pozycji stojącej[3].
W Kościołach mariawickich istnieje zwyczaj zamieniania słów od uroczystości Wniebowstąpienia Pańskiego i Zesłania Ducha Świętego, zamiast Zmartwychpowstał na Wniebowstąpił lub Ducha zesłał.
Tekst
| Tekst łaciński | Tłumaczenie polskie[3][4] |
|---|---|
Regina Caeli, laetare, alleluia, |
Królowo nieba, wesel się, alleluja, |
Opracowania muzyczne
Tekst antyfony był opracowywany muzycznie przez wielu wybitnych kompozytorów, aż po czasy współczesne. Oto niektóre z tych kompozycji:
| Autor | Dzieło |
|---|---|
| Cristóbal de Morales (1500/1497–1553) | Antyfona Regina Caeli chór mieszany a cappella |
| Francesco Soriano (1549-1621) | Antyfona Regina Caeli na 8 głosów i organy |
| Peter Philips (ok. 1560–1628) | Antyfona Regina Caeli na 8 głosów i organy |
| Giovanni Matteo Asola (1532 lub wcześniej – 1609) | Motet Regina Caeli na 12 głosów |
| Joan Pau Pujol (1570–1626) | Antyfona Regina Caeli na 8 głosów in Septimo Tono. |
| Hernando Franco (1532–1585) | Regina Caeli na chór a cappella |
| Tomás Luis de Victoria (ok. 1548–1611) | Antyfona Regina Caeli na 8 głosów i organy |
| Gregor Aichinger (1564-1628) | Motet Regina Caeli na chór mieszany i basso continuo |
| Claudio Monteverdi (1567-1643) | Motet Regina Caeli na 3 głosy i basso continuo |
| Giovanni Valentini (ok. 1582–1649) | Regina Caeli na 2 soprany i basso continuo |
| Maurizio Cazzati (1616–1678) | Regina Caeli na głos solo, 3 cynki i basso continuo |
| Grzegorz Gerwazy Gorczycki (ok. 1665/67-1734) | Regina Caeli laetare (I) na sopran, alt, tenor, bas Regina Caeli laetare (II) na sopran, alt, tenor, bas |
| François Couperin (1668–1733) | Motet Regina Caeli na 2 alty i basso continuo |
| Antonio Vivaldi (1678–1741) | Regina Caeli C-dur na tenor solo, 2 trąbki, smyczki i basso continuo, RV 615 |
| Bohuslav Matěj Černohorský (1684-1742) | Regina Coeli (1712) |
| Amando Ivančić (1727-1790) | Regina Coeli |
| Wolfgang Amadeus Mozart (1756–1791) | Regina Caeli C-dur na sopran, chór i orkiestrę, KV 108/74d Regina Caeli B-dur na sopran, chór i orkiestrę, KV 127 |
| Ignaz Reimann (1820-1885) | 10 Regina Coeli |
| Johannes Brahms (1833–1897) | Motet Regina Caeli na chór żeński op. 37 nr 3 |
| Melchiorre Mauro-Cottone (1885-1938) | Regina Caeli na głos wysoki solo, chór 2-głosowy (głosy równe) i organy (1918) |
| Marcel Dupré (1886-1971) | Regina Coeli op. 64 (1969) |
| Tadeusz Szeligowski (1896-1963) | Regina Coeli laetare na chór mieszany (1934) Regina Coeli laetare na 3 głosy żeńskie (1943) |
| Romuald Twardowski (ur. 1930) | Regina Coeli na chór mieszany (1996) |
| Marian Borkowski (ur. 1934) | Regina Caeli na chór mieszany a cappella (1995) |
| Marian Sawa (1937-2005) | Regina Caeli laetare na chór męski (1980) Regina Caeli na głos solowy, chór żeński i chór męski (1980) |
| Cecilia McDowall (ur. 1951) | Trzy motety łacińskie (Ave Regina, Ave Maria i Regina Caeli) na 4 głosy SATB |
| Jonathan Willcocks (ur. 1953) | Na chór i organy/fortepian z instrumentami dętymi blaszanymi i kotłami ad libitum. |
| Marco Frisina (ur. 1954) | Regina Caeli na chór i orkiestrę |
| Damijan Močnik (ur. 1967) | Regina Caeli na chór mieszany a capella |
| Hannah Kendall (ur. 1984) | Regina Caeli na chór mieszany a capella |
| Andrew Smith (ur. 1970) | Regina Caeli na 3 głosy |
| Stefano Cui (ur. 1980) | Regina Caeli na chór mieszany a capella (2008) |
Galeria
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Regina Caeli. Historia i tekst antyfony odmawianej w okresie paschalnym zamiast Anioła Pańskiego, „Pch24.pl” [dostęp 2018-04-22] (pol.).
- ↑ Kongregacja ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów: Dyrektorium o pobożności ludowej i liturgii: zasady i wskazania. s. 139. ISBN 83-7014-468-3.
- ↑ a b Regina Caeli laetare – Królowo nieba wesel się. sanctus.pl. [dostęp 2019-05-30].
- ↑ Bp Bałabuch: Biskupi ujednolicili teksty modlitw [online], episkopat.pl [dostęp 2020-08-29] (pol.).
