Puszcza Dulowska

Puszcza Dulowska – kompleks leśny położony w Niecce Dulowskiej^[1] na dnie Rowu Krzeszowickiego pomiędzy drogą krajową 79 Chrzanów - Krzeszowice, linią kolejową Trzebinia – Bolęcin a Wzgórzem Zamkowym w Rudnie.

Jest on pozostałością prastarej puszczy, która w średniowieczu rozciągała się między Krakowem a Przemszą.

Teren puszczy znajduje się na pofałdowanej równinie sandrowej powstałej na przedpolu lodowcowym. Jednolity kompleks leśny, przerywany naturalnymi polanami, w najdłuższym miejscu osiąga 8 km w najszerszym około 4 km. Potok Chechło dzieli Puszczę na dwie części. Część północna (zwana Lasem Dulowskim) jest piaszczysta i sucha. Dominuje tu sosna i świerk. Część południowa (Las Bagno, Las Rudno) jest podmokła i zatorfiona. Występują tu torfowiska niskie, olsy, oraz miejscami bór bagienny. Na wyżej położonych terenach o wapiennym podłożu spotkamy tu również lasy w typie buczyny karpackiej.

W latach 60. XX w. przywędrowało tutaj stado łosi. Obecnie żyje ich tutaj kilkanaście. Można tu spotkać jelenie, sarny i dziki. Dawniej gnieździł się tu bocian czarny, a wiosną na polanach odbywały swe toki cietrzewie. Spośród ptactwa żyją tu również: czajki, derkacze, krogulce, myszołowy, jastrzębie gołębiarze. Spośród kilku gatunków gadów największą osobliwością był żółw błotny, który był obserwowany w latach 70. XX w. w stawkach i bagniskach śródleśnych między Tenczynkiem a Zalasem^[2] - brak jest aktualnych informacji o występowaniu tego gatunku. W Puszczy Dulowskiej żyje również minóg strumieniowy^[3] i traszka górska. W latach 80. XX w. osiedlono tu kilka par bobrów. Ich populacja liczy obecnie kilkadziesiąt osobników. Wybudowane przez nie tamy przyczyniły się do zalania około 20 ha lasu.

Wokół puszczy leżą miejscowości: Dulowa, Wola Filipowska, Krzeszowice, Tenczynek, Rudno, Zalas, Nieporaz, Bolęcin, Piła Kościelecka, Trzebinia, Chrzanów, Młoszowa. Obszar puszczy podzielony jest pomiędzy Nadleśnictwo Chrzanów (część zachodnia puszczy) oraz Nadleśnictwo Krzeszowice (część wschodnia puszczy).

Przez Puszczę Dulowską płynie rzeka Chechło oraz Dulówka będąca początkiem rzeki Rudawy. W latach 80. XX w. przez południowy fragment puszczy wybudowano autostradę A4.

Przyroda Puszczy

Ssaki

Ciekawsze gatunki:

Łoś Alces alces
Jeleń europejski Cervus elaphus
Daniel Dama dama
Sarna Capreolus capreolus
Dzik Sus scrofa
Lis Vulpes vulpes
Borsuk Meles meles
Wydra Lutra lutra
Gronostaj Mustela erminea
Kuna leśna Martes martes
Łasica Mustela nivalis
Jeż wschodni Erinaceus concolor
Rzęsorek rzeczek Neomys fodiens
Zając szarak Lepus capensis
Wiewiórka pospolita Scirus vulgaris
Bóbr europejski Castor fiber
Mysz zaroślowa Apodemus sylvaticus
Popielica Glis glis
Orzesznica Muscardinus avellanarius
Nocek duży Myotis myotis

Ptaki

Ciekawsze gatunki lęgowe:

Jastrząb gołębiarz Accipiter gentilis
Krogulec Accipiter nisus
Myszołów Buteo buteo
Kobuz Falco subbuteo
Puszczyk Strix aluco
Żuraw Grus grus
Dzięcioł czarny Dryocpus martius
Paszkot Turdus viscivorus
Świstunka leśna Phylloscopus sybilatrix
Samotnik Tringa ochropus
Raniuszek Aegithalos caudatus
Sikora czubatka Lophophanes cristatus
Sikora uboga Poecile palustris
Wilga Oriolus oriolus
Kruk Corvus corax
Kowalik Sitta europea
Grubodziób Coccothraustes coccothraustes
Gil Pyrrhula pyrrhula

Gady

Jaszczurka żyworodna Lacerta vivipara
Jaszczurka zwinka Lacerta agilis
Padalec Anguis fragilis
Zaskroniec Natrix natrix
Żmija zygzakowata Vipera berus

Płazy

Ropucha szara Bufo bufo
Żaba trawna Rana temporaria
Kumak nizinny Bombina bombina
Rzekotka drzewna Hyla arborea

Ryby

Pstrąg potokowy Salmo trutta m. fario
Szczupak Esox lucius
Płoć Rutilus rutilus
Okoń Perca fluviatilis

Miejsca w Puszczy

W centralnej części puszczy położony jest Ośrodek Hodowli Zwierzyny (OHZ) znajdujący się w zarządzie Nadleśnictwa Chrzanów^[4]. Na południowo-wschodnim skraju Puszczy Dulowskiej położone jest Alvernia Studios^[5]^[1].

Poszczególne fragmenty Puszczy Dulowskiej mają tradycyjne nazwy wśród których wyróżnia się następujące:

Las Rajchów
Łąki Karniowskie
Górki
Lisie Górki
Na Stawach
Na Lipówce
Podlas
Wielkie Bagno
Małe Bagno
Czerwone Bagno^[6]
Olszyna
Kregulec
Oblaski
Kalemba
Zbójnik
Las Rudno
Babi Koniec
Pod Hubertem
Wilk
Księża Wieś
Spalisko
Za Białką (Leśniczówka Czerna)
Białka (Leśniczówka Białka)
Ośrodek Łowiecki – Barak
Droga Karniowska
Droga Nowa
Droga Alwerska
Droga na Siejkę
Zakręt
Zalew Chechło
Gliniak
Staw Wroński^[7]

Sport i rekreacja

Szlaki rowerowe

– z Krzeszowic przez Miękinię, Dolinę Kamienic, Wolę Filipowską, Puszczę Dulowską, Las Orlej, rezerwat przyrody Dolina Potoku Rudno, Dolinę Sanki i Niedźwiedzią Górę do Krzeszowic.

– Psary, Karniowice, Dulowa, Puszcza Dulowska, Bolęcin.

– Zalew Chechło, Puszcza Dulowska, Zamek Tenczyn.

– Regulice, Nieporaz, Kopuły RMF, Puszcza Dulowska, Zamek Tenczyn.

Rekreacja

Co roku na terenie Puszczy Dulowskiej organizowane są biegi pod nazwą Puszcza Run^[8]. Przez puszczę przebiega ścieżka przyrodniczo-leśna w celu udostępnienia dla ruchu turystycznego ciekawych i cennych przyrodniczo terenów leśnych^[9]. W 2015 roku otwarto ścieżkę rowerową „Wolność jest w naturze”^[10].