Puchar Świata w Rugby 7 (2018)
| |||
Dyscyplina | |||
---|---|---|---|
Organizator | |||
Szczegóły turnieju | |||
Gospodarz | |||
Otwarcie |
20 lipca 2018 | ||
Zamknięcie (finał) |
22 lipca 2018 | ||
Liczba drużyn |
24+16 | ||
Liczba aren |
1 (w 1 mieście) |
Puchar Świata w Rugby 7 2018 – siódmy Puchar Świata, turniej o randze mistrzostw świata w rugby 7 rozgrywany co cztery lata, który odbył się w San Francisco w dniach od 20 do 22 lipca 2018 roku. Rywalizowały w nim dwadzieścia cztery drużyny męskie i szesnaście żeńskich. Tytuły mistrzowskie obroniły reprezentacje Nowej Zelandii.
Wybór organizatora
W związku z przyjęciem rugby siedmioosobowego w poczet sportów olimpijskich[1], przyszłość Pucharu Świata stanęła pod znakiem zapytania, IRB bowiem przekonywała MKOl, że występ na igrzyskach będzie najważniejszą imprezą sportową w tej dyscyplinie[2]. W marcu 2013 roku pojawiły się jednak informacje o zachowaniu turnieju i dopasowaniu jego terminarza do cyklu olimpijskiego[3][4], potwierdzone następnie przez IRB w połowie czerwca tego roku, co oznaczało, że kolejny Puchar Świata odbędzie się w roku 2018 – pięć lat po poprzednim[5].
Zgodnie z ogłoszonym przez IRB w styczniu 2014 roku harmonogramem wstępne zgłoszenia związków rugby chętnych do zorganizowania turnieju były przyjmowane do 28 lutego, termin na złożenie oficjalnych kandydatur upływał 5 grudnia tego roku, zaś sam gospodarz miał zostać wybrany w maju 2015 roku[6]. Zgłosiło się czternastu kandydatów[7]: Anglia, Fidżi[8], Francja, Hiszpania, Holandia, Hongkong[9], Nowa Zelandia, Portugalia, RPA, Szkocja[10], Singapur[11][12], USA[13][14], Walia[15][16] i Zjednoczone Emiraty Arabskie[17]. W połowie maja 2015 roku World Rugby wyznaczyła Stany Zjednoczone na organizatora tego turnieju, a jego rozegranie zostało zaplanowane na dwóch arenach – AT&T Park w San Francisco i Avaya Stadium w San Jose[18], ostatecznie jednak zawody gościł tylko pierwszy z nich[19][20].
Informacje ogólne
We wrześniu 2016 roku World Rugby zaprezentowała logo zawodów zawierające symbol miasta gospodarza – Golden Gate Bridge – oraz uruchomiła stronę internetową turnieju, jednocześnie przedstawiono schemat kwalifikacji[21]. Oficjalna turniejowa piłka, przygotowana przez firmę Gilbert, została przedstawiona pod koniec lutego 2018 roku[22].
Sprzedaż biletów została uruchomiona na rok przed rozpoczęciem zawodów – 20 lipca 2017 roku – wcześniejszy dostęp mogły otrzymać osoby, które zapisały się do oficjalnego newslettera zawodów[23][24]. Już w pierwszych siedmiu dniach sprzedano, w postaci trzydniowych wejściówek, ponad czterdzieści tysięcy biletów dla kibiców z trzydziestu sześciu państw[25], a ich cena – w zależności od miejsca – mieściła się w przedziale od 134 do 614 USD[26]. Sprzedaż biletów, za minimum 108 USD, uprawniających do wejścia na nienumerowane miejsca w jeden z turniejowych dni rozpoczęła się natomiast w połowie listopada tegoż roku[27][28]. Na początku maja 2018 roku sprzedaż wejściówek osiągnęła 63 tysiące, jednocześnie rozpoczęto sprzedaż biletów na wszystkie kategorie miejsc[29].
Organizatorzy szacowali, iż do sprawnego przeprowadzenia zawodów będzie potrzebnych do 1200 ochotników[30][31]. Uruchomiono także dodatkowe inicjatywy skierowane do młodzieży[32][33].
NBC Sports transmitował wszystkie mecze zawodów[34], łącznie na atenach telewizyjnych zagościło trzydzieści godzin transmisji na żywo, zaś media strumieniowe zanotowały wynik 1,7 miliona minut; była to zatem najbardziej oglądana emisja rugby w USA[35]. Prócz oficjalnej aplikacji turnieju i strony z komentarzem na żywo organizatorzy przygotowali również m.in. możliwość typowania wyników oraz wykorzystali elementy rzeczywistości rozszerzonej i wirtualnej[36]. Uruchomiono także kampanię #BeYourself propagującą czysty sport, zdrowe odżywanie oraz trening, wpisującą się w działającą już inicjatywę Keep Rugby Clean dotyczącą edukacji antydopingowej[37][38].
Uczestnicy
W turnieju uczestniczyło 16 drużyn żeńskich i 24 męskie. Składy zespołów podano dzień przed zawodami[39][40][41].
Kwalifikacje
Schemat kwalifikacji został opublikowany we wrześniu 2016 roku. Automatyczny awans do turnieju finałowego uzyskali w przypadku mężczyzn ćwierćfinaliści, a wśród kobiet półfinalistki poprzedniego Pucharu Świata. O pozostałe miejsca odbywały się eliminacje oparte na rankingu światowego cyklu oraz regionalne kwalifikacje zaplanowane na okres od czerwca 2017 do kwietnia 2018 roku[21][42][43].
Mężczyźni
[1] | Afryka | Ameryka Południowa | Ameryka Północna/Karaiby | Azja | Europa | Oceania |
---|---|---|---|---|---|---|
Automatyczna kwalifikacja | ||||||
WRSS (2016/2017) | ||||||
Regionalne eliminacje |
Kobiety
[2] | Afryka | Ameryka Południowa | Ameryka Północna/Karaiby | Azja | Europa | Oceania |
---|---|---|---|---|---|---|
Automatyczna kwalifikacja | ||||||
WSS (2016/2017) | ||||||
Regionalne eliminacje |
Zawody
Na początku kwietnia 2017 roku World Rugby ustaliła ramy czasowe turnieju – mecze zostały zaplanowane w dniach od 20 do 22 lipca 2017 roku na mieszczącym czterdzieści dwa tysiące widzów AT&T Park w San Francisco[44].
Pod koniec lipca 2017 roku przedstawiono nowy format rozgrywania zawodów[24]. W przeciwieństwie do poprzednich edycji turniej miał być rozgrywany jedynie systemem pucharowym. W szesnastozespołowym turnieju kobiet miała zostać rozstawiona czołowa ósemka – automatyczni kwalifikanci z edycji 2013 oraz drużyny, które awansowały poprzez WSS – do których dolosowano by reprezentacje z turniejów regionalnych. Wśród mężczyzn natomiast czołowa ósemka – ćwierćfinaliści PŚ 2013 – znalazłaby się w 1/8 finału, zaś pozostała szesnastka miała zagrać w ośmiu parach w rundzie wstępnej[45]. Pod koniec listopada tego roku ogłoszono jednak, że przy niezmienionym systemie gier zespoły zostaną rozstawione według wyników osiągniętych w światowych cyklach oraz kwalifikacjach do nich[46]. Sam format wywołał mieszane opinie zarówno wśród ekspertów, trenerów i fanów – zarówno przed, jak i po zawodach[47][48][49][50][51][52].
Rozstawienie zespołów ogłoszono w połowie kwietnia 2018 roku – na sto dni przed rozpoczęciem turnieju[53][54], zaś szczegółowy rozkład gier na początku maja tegoż roku[55][56].
Zawody sędziowało dziewiętnaścioro arbitrów z czternastu krajów[57][58][59].
Dla siedmiu zawodniczek (Beatriz Futuro, Claire Allan, Heather Fisher, Fanny Horta, Zenay Jordaan, Marina Bravo, Bárbara Pla) i sześciu zawodników (James Rodwell, Manoël Dall Igna, Collins Injera, Alatasi Tupou, Scott Riddell, Philip Snyman) był to trzeci turniej finałowy Pucharu Świata[60].
Turniej mężczyzn
W zawodach triumfowali All Blacks Sevens w finale pokonując Anglików, brąz przypadł zaś Blitzboks. Nowozelandczycy zostali tym samym pierwszym zespołem w historii, który zdobył Melrose Cup trzykrotnie, oraz pierwszym męskim, który obronił tytuł mistrzowski[61]. Najwięcej punktów zdobył reprezentant Papui-Nowej Gwinei Manu Guise, zaś w klasyfikacji przyłożeń z sześcioma zwyciężyli Joe Ravouvou i Siviwe Soyizwapi[62].
Półfinały | Finał | |||||||
22 lipca 2018 | ||||||||
Południowa Afryka | 7 | |||||||
22 lipca 2018 | ||||||||
Anglia | 29 | |||||||
Anglia | 12 | |||||||
22 lipca 2018 | ||||||||
Nowa Zelandia | 33 | |||||||
Fidżi | 17 | |||||||
Nowa Zelandia | 22 | |||||||
Mecz o 3. miejsce | ||||||||
22 lipca 2018 | ||||||||
Południowa Afryka | 24 | |||||||
Fidżi | 19 | |||||||
Turniej kobiet
W zawodach triumfowały Nowozelandki zostając pierwszym zespołem, który obronił tytuł mistrzowski. W finale pokonały znajdujące się po raz pierwszy na tym etapie rozgrywek Francuzki, brąz przypadł zaś Australijkom[63][64]. Najwięcej punktów zdobyła przedstawicielka mistrzowskiej drużyny Michaela Blyde, która wszystkie punkty zdobyła z dziewięciu przyłożeń zwyciężając również w tej klasyfikacji[65].
Półfinały | Finał | |||||||
21 lipca 2018 | ||||||||
Nowa Zelandia | 26 | |||||||
21 lipca 2018 | ||||||||
Stany Zjednoczone | 21 | |||||||
Nowa Zelandia | 29 | |||||||
21 lipca 2018 | ||||||||
Francja | 0 | |||||||
Australia | 12 | |||||||
Francja | 19 | |||||||
Mecz o 3. miejsce | ||||||||
21 lipca 2018 | ||||||||
Stany Zjednoczone | 14 | |||||||
Australia | 24 | |||||||
Medaliści
Partnerzy
- AEG[66]
- PrimeSport[67]
- Tudor[68]
- BLASS Wines[69]
- San Francisco Travel[70]
- UL[71]
- Gilbert[22]
- HSBC[72]
Przypisy
- ↑ Olympics: Sevens heaven for Rugby. irb.com @ web.archive.org. [dostęp 2015-05-20]. (ang.).
- ↑ RWC Sevens to be scrapped for Olympics. espnscrum.com @ web.archive.org. [dostęp 2015-05-20]. (ang.).
- ↑ Sevens World Cup may continue after it becomes Olympic sport. scmp.com. [dostęp 2015-05-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-05-15)]. (ang.).
- ↑ World Cup and Olympics can exist together, says IRB. scmp.com. [dostęp 2015-05-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-05-15)]. (ang.).
- ↑ Future of Rugby World Cup Sevens confirmed. rwcsevens.com @ web.archive.org. [dostęp 2015-05-20]. (ang.).
- ↑ IRB sets tender process for key Sevens events. irb.com @ web.archive.org. [dostęp 2015-05-20]. (ang.).
- ↑ 25 Unions vie to host Sevens World Series. irbsevens.com @ web.archive.org. [dostęp 2015-05-20]. (ang.).
- ↑ FRU has government's backing: Naupoto. pina.com.fj. [dostęp 2015-05-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-05-14)]. (ang.).
- ↑ Hosting World Cup Sevens in 2018 ‘an insurance policy’, says Gregory. scmp.com. [dostęp 2015-05-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-05-14)]. (ang.).
- ↑ Scotland bid for continued involvement in IRB Sevens World Series. scottishrugby.org. [dostęp 2015-05-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-05-15)]. (ang.).
- ↑ S’pore to bid for 2018 Rugby World Cup Sevens. todayonline.com. [dostęp 2017-09-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-01-01)]. (ang.).
- ↑ ARFU Members Support Singapore bid to Host RWC7s 2018. arfu.com. [dostęp 2015-05-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-05-14)]. (ang.).
- ↑ USA Rugby announces "intent to tender" for IRB Rugby World Cup Sevens 2018. usarugby.org. [dostęp 2015-05-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-05-14)]. (ang.).
- ↑ USA Rugby to bid for 2018 Rugby World Cup Sevens. usarugby.org. [dostęp 2015-05-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-11-10)]. (ang.).
- ↑ WRU bid to host 2018 Sevens World Cup. wru.co.uk. [dostęp 2015-05-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-05-14)]. (ang.).
- ↑ Millennium bids for 2018 RWC Sevens. wru.co.uk. [dostęp 2015-05-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-11-17)]. (ang.).
- ↑ UAE confident of strong bid for 2018 World Cup Sevens bid after 2009 success. thenational.ae. [dostęp 2015-05-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-05-14)]. (ang.).
- ↑ USA to host Rugby World Cup Sevens 2018. worldrugby.org. [dostęp 2015-05-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-05-13)]. (ang.).
- ↑ A whole new ball game as San Francisco prepares for RWC Sevens 2018. rwcsevens.com. [dostęp 2017-09-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-05-10)]. (ang.).
- ↑ RWC Sevens 2018 venue - AT&T Park. rwcsevens.com. [dostęp 2017-09-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-11-13)]. (ang.).
- ↑ a b Logo and website launched for RWC Sevens 2018 in San Francisco. rwcsevens.com. [dostęp 2017-09-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-11-13)]. (ang.).
- ↑ a b Innovation and performance at the heart of RWC Sevens 2018 official match ball. rwcsevens.com. [dostęp 2018-03-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-02-28)]. (ang.).
- ↑ Tickets for RWC Sevens 2018 in USA set to go on sale with one year to go. rwcsevens.com. [dostęp 2017-09-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-05-22)]. (ang.).
- ↑ a b Tickets go on sale one year out from RWC Sevens 2018 in San Francisco. rwcsevens.com. [dostęp 2017-09-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-07-26)]. (ang.).
- ↑ RWC Sevens 2018 fans urged not to miss out following strong first week of ticket sales. rwcsevens.com. [dostęp 2017-09-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-07-28)]. (ang.).
- ↑ Choose Your Ticket. purchase.tickets.com. [dostęp 2018-03-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-11-22)]. (ang.).
- ↑ RWC Sevens 2018 single-day tickets to go on sale next week. rwcsevens.com. [dostęp 2018-03-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-11-15)]. (ang.).
- ↑ Rugby World Cup Sevens 2018 single-day tickets now on sale. rwcsevens.com. [dostęp 2018-03-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-11-22)]. (ang.).
- ↑ Single day tickets on sale now for Rugby World Cup Sevens 2018. rwcsevens.com. [dostęp 2018-08-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-08)]. (ang.).
- ↑ RWC Sevens 2018 announces plans for local San Francisco volunteer programme. rwcsevens.com. [dostęp 2018-03-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-11-04)]. (ang.).
- ↑ Rugby World Cup Sevens 2018 Volunteer Program. rwcsevens.com. [dostęp 2018-03-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-01-29)]. (ang.).
- ↑ Rugby World Cup Sevens 2018 looks to inspire youth rugby with Impact Beyond. rwcsevens.com. [dostęp 2018-03-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-01-22)]. (ang.).
- ↑ 'Try Makers' programme to recognise rugby champions in Bay Area. rwcsevens.com. [dostęp 2018-03-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-02-26)]. (ang.).
- ↑ World Rugby’s exclusive US broadcast partner, NBC Sports Group, confirm exciting broadcast schedule for Rugby World Cup Sevens 2018. rwcsevens.com. [dostęp 2018-08-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-07-05)]. (ang.).
- ↑ RWC Sevens 2018 sets record rugby broadcast audience in USA. rwcsevens.com. [dostęp 2023-02-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-08-11)]. (ang.).
- ↑ Rugby World Cup Sevens 2018 set to showcase fan-engagement innovation. rwcsevens.com. [dostęp 2018-08-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-07-18)]. (ang.).
- ↑ World Rugby launches #BeYourself campaign at Rugby World Cup Sevens 2018 in San Francisco. rwcsevens.com. [dostęp 2018-08-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-07-19)]. (ang.).
- ↑ Sevens players get behind #BeYourself campaign at Rugby World Cup Sevens. rwcsevens.com. [dostęp 2023-02-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-08-15)]. (ang.).
- ↑ RWC Sevens 2018: Women's team profiles. rwcsevens.com. [dostęp 2018-08-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-07-18)]. (ang.).
- ↑ SQUAD LISTS WITH RWC7s TOTALS. pulse-static-files.s3.amazonaws.com. [dostęp 2018-08-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-07-21)]. (ang.).
- ↑ SQUAD LISTS WITH RWC7s TOTALS. pulse-static-files.s3.amazonaws.com. [dostęp 2018-08-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-07-22)]. (ang.).
- ↑ Rugby World Cup Sevens 2018 qualification process. rwcsevens.com. [dostęp 2017-09-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-09-15)]. (ang.).
- ↑ 2017 in Review: The road to Rugby World Cup Sevens 2018. rwcsevens.com. [dostęp 2018-03-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-12-25)]. (ang.).
- ↑ Dates confirmed for RWC Sevens 2018 in San Francisco. rwcsevens.com. [dostęp 2017-09-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-04-13)]. (ang.).
- ↑ Rugby World Cup Sevens 2018 - Tournament Format. rwcsevens.com. [dostęp 2017-09-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-07-26)]. (ang.).
- ↑ Sevens World Cup: New seeding system announced. scrumqueens.com. [dostęp 2018-03-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-12-04)]. (ang.).
- ↑ World Cup 7s - the marmite format that worked. scrumqueens.com. [dostęp 2018-08-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-07-25)]. (ang.).
- ↑ Why 2018 Rugby World Cup Sevens is unforgiving. standardmedia.co.ke. [dostęp 2018-08-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-07-21)]. (ang.).
- ↑ Sevens knockout format under scrutiny after World Cup. iol.co.za. [dostęp 2018-08-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-07-24)]. (ang.).
- ↑ Seven things to know about the Rugby World Cup Sevens. theprovince.com. [dostęp 2018-08-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-07-19)]. (ang.).
- ↑ THREE-FOR-ONE: COMPLETE SEVENS WORLD CUP ANALYSIS. aedelhard.com. [dostęp 2018-08-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-08-06)]. (ang.).
- ↑ Some sort of Rugby World Cup Sevens schedule revealed — and it's a head scratcher. theprovince.com. [dostęp 2018-08-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-09-20)]. (ang.).
- ↑ #MakeYourMark as RWC Sevens 2018 celebrates 100 days to go. rwcsevens.com. [dostęp 2018-08-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-12)]. (ang.).
- ↑ RWC Sevens 2018 tournament seedings. rwcsevens.com. [dostęp 2018-08-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-12)]. (ang.).
- ↑ Innovative match schedule announced for Rugby World Cup Sevens 2018. rwcsevens.com. [dostęp 2018-08-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-01)]. (ang.).
- ↑ Rugby World Cup Sevens 2018 - Tournament schedules. rwcsevens.com. [dostęp 2018-08-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-01)]. (ang.).
- ↑ Match officials announced for landmark Rugby World Cup Sevens 2018. rwcsevens.com. [dostęp 2018-08-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-24)]. (ang.).
- ↑ Rugby World Cup Sevens (Men's) 2018. officiating.worldrugby.org. [dostęp 2018-08-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-07-25)]. (ang.).
- ↑ Rugby World Cup Sevens (Women's) 2018. officiating.worldrugby.org. [dostęp 2018-08-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-07-25)]. (ang.).
- ↑ Final squads confirmed ahead of RWC Sevens kick-off in San Francisco. rwcsevens.com. [dostęp 2018-08-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-07-21)]. (ang.).
- ↑ New Zealand crowned men's RWC Sevens champions. rwcsevens.com. [dostęp 2018-08-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-07-23)]. (ang.).
- ↑ BEST PERFORMERS - SAN FRANCISCO 2018. pulse-static-files.s3.amazonaws.com. [dostęp 2018-08-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-07-23)]. (ang.).
- ↑ New Zealand crowned RWC Sevens champions. rwcsevens.com. [dostęp 2018-08-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-07-22)]. (ang.).
- ↑ Sublime NZ simply too good. scrumqueens.com. [dostęp 2018-08-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-07-23)]. (ang.).
- ↑ BEST PERFORMERS - SAN FRANCISCO 2018. pulse-static-files.s3.amazonaws.com. [dostęp 2018-08-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-07-22)]. (ang.).
- ↑ AEG named as official licensee of merchandise for RWC Sevens 2018. rwcsevens.com. [dostęp 2018-03-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-11-21)]. (ang.).
- ↑ PrimeSport named as official ticket exchange and experience partner for RWC Sevens 2018. rwcsevens.com. [dostęp 2018-03-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-11-16)]. (ang.).
- ↑ Born To Dare – World Rugby and TUDOR announce long-term partnership. rwcsevens.com. [dostęp 2018-03-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-01-25)]. (ang.).
- ↑ BLASS Wines to sponsor Rugby World Cup Sevens 2018. rwcsevens.com. [dostęp 2018-03-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-10-04)]. (ang.).
- ↑ Rugby World Cup Sevens 2018 partners with San Francisco Travel. rwcsevens.com. [dostęp 2018-03-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-09-15)]. (ang.).
- ↑ UL announced as partner for RWC Sevens 2018. rwcsevens.com. [dostęp 2018-03-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-01-25)]. (ang.).
- ↑ HSBC confirmed as Official Banking Partner of RWC Sevens 2018. rwcsevens.com. [dostęp 2018-08-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-31)]. (ang.).