Puccinia coronata

Ecja Puccinia coronata na liściu kruszyny pospolitej
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	rdze
Rząd	rdzowce
Rodzina	rdzowate
Rodzaj	rdza
Gatunek	Puccinia coronata
Nazwa systematyczna
Puccinia coronata Corda Icon. fung.(Prague) 1: 6 (1837)
Multimedia w Wikimedia Commons

Puccinia coronata Corda – gatunek grzybów należący do rodziny rdzowatych (Pucciniaceae)^[1]. Grzyb mikroskopijny, pasożyt wywołujący chorobę owsa zwaną rdzą koronową owsa^[2].

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Puccinia, Pucciniaceae, Pucciniales, Incertae sedis, Pucciniomycetes, Pucciniomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Badania molekularne sugerują dużą zmienność genetyczną w obrębie gatunku. Wydaje się, że przedstawiciele Puccinia coronata należą do siedmiu linii filogenetycznych, które można odróżnić na podstawie specyficzności względem żywiciela, morfologii, ewentualnie za pomocą badań genetycznych. Są to: P. coronata, P. coronati-agrostidis, P. coronati-brevispora, P. coronati-calamagrostidis, P. coronati-hordei, P. coronati-japonica, P. coronati-longispora. Linia Puccinia coronata dzieli się jeszcze na odmianę P. coronata var. avenae oraz P. coronata var. coronata. Pierwsza odmiana składa się z dwóch form: f. sp. avenae oraz f. sp. graminicola. Rdza koronowa posożytująca na owsie należy do P. coronata var. avenae f. sp. avenae^[3]. Według Index Fungorum jednak są to synonimy. Opisano jeszcze wiele innych form i odmian, wszystkie jednakże według Index Fungorum są synonimami. Pozostałe synonimy^[4]:

• 
  Ecja na liściu szakłaku
• 
  Ecjum
• 
  Telia na liściach trawy
• 
  Uredinia na liściu trawy
• 
  Zarodniki

Po zimie teliospory przetrwałe na resztkach traw kiełkują w podstawki, które w wyniku podziału redukcyjnego wytwarzają bazydiospory. Te z kolei mogą rozwijać się na organizmie żywiciela pośredniego, którym jest szakłak pospolity lub kruszyna pospolita. Na jego liściach rozwijają się kolejno pyknidia na stronie wierzchniej i ecja na spodniej stronie blaszek. Stadium pośrednie między wspomnianymi formami stanowią pykniospory wędrujące poprzecznie przez tkanki liścia. Następną formę inwazyjną stanowią ecjospory produkowane w ecjach, skąd rozprzestrzeniają się w środowisku. Za ich pośrednictwem wiosną na jęczmieniu mogą zostać wytworzone pasożytnicze uredia już w fazie trzech liści. Na urediach wytwarzane są urediospory, które infekują zboża z wytworzeniem kolejnych urediów. Cykl uredia-urediospory-uredia powtarza się wiele razy podczas sezonu wegetacyjnego. Rozprzestrzeniane przez wiatr urediospory mogą rozprzestrzeniać grzyba na pewne odległości od organizmu żywiciela pierwotnego. Zasięg rozprzestrzeniania się pasożyta w ciągu sezonu wegetacyjnego może wynosić setki kilometrów^[5].

Uredinia bądź telia można spotkać u wielu gatunków traw (Poaceae) należących do rodzajów mietlica (Agrostis), rajgras (Arrhenatherum), stokłosa (Bromus), trzcinnik (Calamagrostis), perz (Elymus), kostrzewa (Festuca), manna (Glyceria), kłosówka (Holcus), jęczmień (Hordeum), życica (Lolium), wiechlina (Poa) itp. Żywicielem pośrednim jest szakłak pospolity lub kruszyna pospolita^[3].