Przelot
Morfologia gatunku typowego – przelotu pospolitego | |||
Systematyka[1][2] | |||
Domena | |||
---|---|---|---|
Królestwo | |||
Podkrólestwo | |||
Nadgromada | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Nadklasa | |||
Klasa | |||
Nadrząd | |||
Rząd | |||
Rodzina | |||
Podrodzina | |||
Rodzaj |
przelot | ||
Nazwa systematyczna | |||
Anthyllis L. Sp. Pl. 719. 1 Mai 1753 | |||
Typ nomenklatoryczny | |||
Synonimy | |||
|
Przelot (Anthyllis L.) – rodzaj roślin należący do rodziny bobowatych. Obejmuje 22 gatunki[4]. Zasięg rodzaju obejmuje Europę, Azję południowo-zachodnią i północną Afrykę. Największe zróżnicowanie gatunków występuje w rejonie Morza Śródziemnego[5]. W Polsce rosną dwa gatunki – przelot alpejski (A. alpestris) i przelot pospolity (A. vulneraria)[6], przy czym pierwszy jest też uznawany za podgatunek drugiego[7].
Morfologia
- Pokrój
- Rośliny jednoroczne, byliny, półkrzewy i krzewy[5].
- Liście
- Skrętoległe, nieparzystopierzaste, choć często liście odziomkowe wtórnie jednolistkowe. Przylistków brak lub są bardzo drobne[8].
- Kwiaty
- Zebrane w gęste kwiatostany główkowate. Wyrastają z kątów liści, ale wynoszone w górę na szypułach wyglądają na pozornie szczytowe. U nasady szypuły kwiatostanowej wyrastają dwa dłoniastowrębne liście. W obrębie kwiatostanu poszczególne kwiaty niemal siedzące, wsparte drobnymi, szczeciniastymi przysadkami. Kielich zrosłodziałkowy, rurkowaty. Dwa górne ząbki zrastają się i są zwykle większe od dolnych. Korona kwiatu motylkowata, z poszczególnymi płatkami na długich paznokciach, żółtymi, czasem czerwonymi lub białymi. Żagielek wyposażony często w uszka u nasady, skrzydełka tępe, jajowate. Łódeczka schowana w dłuższych skrzydełkach, zgięta i tępa. Wszystkie 10 pręcików złączone są w jedną rurkę, przy czym wszystkie lub połowa ma nitki w górnej części rozszerzone. Słupek osadzony jest na trzonku, w górnej zalążni zawiera dwa zalążki, szyjka jest naga, znamię główkowate[8][5].
- Owoce
- Strąki owalne, jednonasienne, niepękające, zamknięte w trwałym i rozszerzającym się podczas owocowania kielichu[8][5].
Systematyka
- Pozycja systematyczna rodzaju według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)
Jeden z rodzajów podrodziny bobowatych właściwych Faboideae w rzędzie bobowatych Fabaceae s.l.[2] W obrębie podrodziny należy do plemienia Loteae[9].
- Pozycja systematyczna rodzaju według systemu Reveala (1993-1999)
Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa Rosopsida Batsch, podklasa różowe (Rosidae Takht.), nadrząd Fabanae R. Dahlgren ex Reveal, rząd bobowce (Fabales Bromhead), rodzina bobowate (Fabaceae Lindl.), plemię Anthyllideae Buchenau, podplemię Anthyllidinae W.D.J. Koch., rodzaj przelot (Anthyllis L.)[10].
- Wykaz gatunków[4]
- Anthyllis aurea Welden ex Host
- Anthyllis barba-jovis L.
- Anthyllis circinnata (L.) D.D.Sokoloff
- Anthyllis cornicina L.
- Anthyllis × currasii P.P.Ferrer, R.Roselló & Guara
- Anthyllis cytisoides L.
- Anthyllis × fortuita Guara & P.P.Ferrer
- Anthyllis × gamisansii Delage, Verlaque, Baumel, C.Piazza & Médail
- Anthyllis hamosa Desf.
- Anthyllis hermanniae L.
- Anthyllis hystrix (Willk. ex Barceló) Cardona, J.Cont. & E.Sierra
- Anthyllis lagascana Benedí
- Anthyllis lemanniana Lowe
- Anthyllis lotoides L.
- Anthyllis montana L. – przelot górski[11]
- Anthyllis onobrychioides Cav.
- Anthyllis polycephala Desf.
- Anthyllis ramburei Boiss.
- Anthyllis rupestris Coss.
- Anthyllis splendens Willd.
- Anthyllis subsimplex Pomel
- Anthyllis tejedensis Boiss.
- Anthyllis terniflora (Lag.) Pau
- Anthyllis vulneraria L. – przelot pospolity
- Anthyllis warnieri Emb.
Przypisy
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ a b Peter F. Stevens , Fabales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-09-23] (ang.).
- ↑ Anthyllis. [w:] Index Nominum Genericorum [on-line]. [dostęp 2009-01-20].
- ↑ a b c Anthyllis L.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-04-19].
- ↑ a b c d Andreĭ Aleksandrovich Fedorov: Flora of Russia, Tom 6. CRC Press, 2002, s. 140.
- ↑ Zbigniew Mirek i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 33, ISBN 978-83-62975-45-7 .
- ↑ Anthyllis alpestris Hegetschw.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-04-19].
- ↑ a b c Władysław Szafer, Bogumił Pawłowski (red.): Flora polska. Rośliny naczyniowe Polski i ziem ościennych. Tom VIII. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1959, s. 79.
- ↑ Genus Anthyllis L.. Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2022-04-19].
- ↑ Crescent Bloom: Systematyka rodzaju Anthyllis. The Compleat Botanica. [dostęp 2009-01-20]. (ang.).
- ↑ Gawryś Wiesław: Słownik roślin zielnych. Kraków: Officina Botanica, 2008, s. 26. ISBN 978-83-925110-5-2.