Przeciwuderzenie (ang. counter strike^[1]) – operacyjny (strategiczny) zwrot zaczepny wykonywany na włamującego się w głąb obrony przeciwnika^[2]. Całokształt czynności organizacyjnych, suma uderzeń związków taktycznych drugiego rzutu operacyjnego na nacierającego przeciwnika w celu odtworzenia pierwotnego położenia^[3][4]. Jest najwyższym przejawem aktywności w działaniach obronnych^[5]. Zwrot zaczepny w ramach operacji obronnej, mający na celu zmianę położenia broniących się wojsk i osiągnięcie pierwotnego lub nowego celu operacji^[4]. To natarcie na oddziały nieprzyjaciela wykonane przez wojska drugich rzutów, odwodów, albo przez wojska ściągnięte z odcinków nieatakowanych, w celu odzyskania utraconych pozycji^[6]. W sprzyjających warunkach uderzające wojska mogą przejść do przeciwnatarcia^[7][8].

Przeciwuderzenie jest elementem obrony operacyjnej lub strategicznej i nie wychodzi poza uprzednio funkcjonujący system obrony, a zadania wojsk nie sięgają poza przedni skraj obrony danego szczebla^[9]. Wykonywane jest drugim rzutem lub odwodem broniącego się związku operacyjnego. Kolejna operacja zaczepna występuje jako rozwinięcie powodzenia dotychczasowych działań zaczepnych^[9]. Operację zaczepną w formie przeciwuderzenia organizuje związek operacyjny znajdujący się uprzednio w drugim rzucie lub odwodzie strategicznym, a jego wykonanie może być realizowane w warunkach uzyskania przez przeciwnika zaskoczenia operacyjnego i w sytuacji na poziomie względnej równowagi^[10]. Wyznaczony do przeciwuderzenia związek taktyczny realizuje przedsięwzięcia typowe dla natarcia w skali taktycznej^[11][12].

Celami przeciwuderzenia mogą być: zamknięcie wyłomu i odtworzenie obrony w strefie taktycznej, rozbicie części sił zgrupowania uderzeniowego przeciwnika i odcięcie jego sił głównych od podchodzących odwodów lub całkowite rozbicie sił zgrupowania uderzeniowego przeciwnika w obszarze włamania, jak najszybsze okrążenie jego sił i rozbicie ich we współdziałaniu z sąsiadami^[13].

W terminologii wojskowej II Rzeczypospolitej przeciwuderzenie (fr. contre - attaque immediate, niem. Gegenstoss) to ograniczone w czasie i przestrzeni natarcie zorganizowane w celu „wydarcia nieprzyjacielowi uzyskanego lokalnego powodzenia” lub odparcia jego szturmu. Do wykonania przeciwuderzenia wyznaczano przede wszystkim odwody batalionowe i kompanijne^[14].

• kontratak
• przeciwnatarcie

• Michał Huzarski (red.), Jarosław Wołejszo (red.): Leksykon obronności. Polska i Europa. Warszawa: Wydawnictwo „Bellona”, 2014, s. 32. ISBN 978-83-11-13382-2.
• Stanisław Koziej: Teoria sztuki wojennej. Warszawa: „Bellona”, 2011. ISBN 978-83-11-12122-5.
• Otton Laskowski (red.): Encyklopedia wojskowa. T. VI. Warszawa: Wydawnictwo Towarzystwa Wiedzy Wojskowej i Wojskowego Instytutu Naukowo-Wydawniczego, 1937.
• Marian Laprus (red.): Leksykon wiedzy wojskowej. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1979. ISBN 83-11-06229-3.}
• Zbigniew Sabak: Strategia. Słownik terminów. Warszawa: Akademia Obrony Narodowej, 2014. ISBN 978-83-7523-330-8.
• Zbigniew Ściborek (red.): Działania taktyczne wojsk lądowych. Warszawa: Akademia Obrony Narodowej, 1995. ISBN 978-83-7523-273-8.
• Bogdan Zdrodowski (red.): Słownik terminów z zakresu bezpieczeństwa narodowego. Warszawa: Akademia Obrony Narodowej, 2008.
• Halina Zgółkowa (red.): Praktyczny słownik współczesnej polszczyzny. T. 33. Poznań: Wydawnictwo Kurpisz, 2001. ISBN 83-88276-74-3.
• Sygn. DWLąd Wewn. 115/2008. Regulamin działań Wojsk Lądowych. Warszawa: Dowództwa Wojsk Lądowych, 2008.
• Regulamin działań wojsk lądowych. Warszawa: Dowództwo Wojsk Lądowych, DWLąd16/99.