Proksybarbal

Proksybarbal
Nazewnictwo
	Nomenklatura systematyczna (IUPAC)
	5-allilo-5-(2-hydroksypropylo)pirymidyno-2,4,6(1H,3H,5H)-trion
	Inne nazwy i oznaczenia
farm.	łac. acidum 5-allyl-5-(β-hydroxypropylbarbituricum), proxibarbalum, proxibarbitalum
inne	proksybarbital, kwas 5-allilo-5-(2-hydroksypropylo)barbiturowy
	Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	C10H14N2O4
Masa molowa	226,23 g/mol
	Identyfikacja
Numer CAS	2537-29-3
PubChem	17336
DrugBank	DB13253
SMILES
	CC(CC1(C(=O)NC(=O)NC1=O)CC=C)O
InChI
	InChI=1S/C10H14N2O4/c1-3-4-10(5-6(2)13)7(14)11-9(16)12-8(10)15/h3,6,13H,1,4-5H2,2H3,(H2,11,12,14,15,16)
	InChIKey
	VNLMRPAWAMPLNZ-UHFFFAOYSA-N
Niebezpieczeństwa
	Globalnie zharmonizowany system; klasyfikacji i oznakowania chemikaliów
	Wiarygodne źródła oznakowania tej substancji; według kryteriów GHS są niedostępne.
	Klasyfikacja medyczna
ATC	N05CA22
	Multimedia w Wikimedia Commons

Proksybarbal – organiczny związek chemiczny, pochodna kwasu barbiturowego^[1] o działaniu uspokajającym i kojącym ośrodkowy układ nerwowy^{[potrzebny przypis]}. Łagodzi objawy migreny^[1]^[2], nie działa nasennie^[1]. Punkt uchwytu działania leku znajduje się w tworze siatkowatym pnia mózgu oraz w podwzgórzu. Wpływa korzystnie na zaburzenia regulacji autonomicznych pochodzenia ośrodkowego. Działanie leku ujawnia się po kilku dniach stosowania. Nie wywołuje zależności lekowej, nawet po kilkumiesięcznym okresie stosowania^{[potrzebny przypis]}.

Oryginalny, polski lek zsyntetyzowany w 1955 lub 1956 roku^[1]^[3] w laboratoriach Akademii Medycznej we Wrocławiu^{[potrzebny przypis]} przez Bogusława Bobrańskiego^[1]. Jeleniogórskie Zakłady Farmaceutyczne Polfa rozpoczęły produkcję tabletek zawierających proksybarbal pod nazwą handlową Ipronal^[1], którą zakończono w 1999 roku^{[potrzebny przypis]}. Lek nie został opatentowany i znajdował się w handlu w kilku krajach (Szwajcaria, Austria, Hiszpania, Węgry)^[1]. Obecnie w Polsce preparat jest niedostępny (poza importem docelowym z Węgier)^{[potrzebny przypis]}. We Francj został wycofany z rynku ze względu na ryzyko spowodowania małopłytkowości immunoalergicznej^[2].

Preparaty dostępne na świecie

Preparaty handlowe^[3]:

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Tadeusz J.T.J. Szuba Tadeusz J.T.J., Ekonomika prac naukowo-badawczych w farmacji, „Aptekarz”, 11 (9), 2003, s. 226–256 (patrz s. 249) [zarchiwizowane 2008-12-27] .
↑ ^a ^b Proxibarbal, [w:] DrugBank [online], University of Alberta, DB13253 [dostęp 2025-02-25] (ang.).
↑ ^a ^b MarcinM. Dolecki MarcinM., Bobrański Bogusław [online], Giganci Nauki [dostęp 2025-02-25] .