Priam prosi Achillesa o zwrot ciała Hektora

Приам, испрашивающий у Ахиллеса тело Гектора

Autor	Aleksandr A. Iwanow
Data powstania	1824
Medium	olej na płótnie
Wymiary	119 × 124,7 cm
Miejsce przechowywania
Miejscowość	Moskwa
Lokalizacja	Galeria Tretiakowska

Priam prosi Achillesa o zwrot ciała Hektora (ros. Приам, испрашивающий у Ахиллеса тело Гектора) – powstały w 1824 obraz rosyjskiego malarza Aleksandra Andriejewicza Iwanowa, obecnie w Państwowej Galerii Tretiakowskiej w Moskwie.

To dzieło Iwanowa, za które nagrodzony został małym złotym medalem. Obraz powstał w pierwszym okresie twórczości, gdy artysta przebywał jeszcze w swym rodzinnym Petersburgu, uczęszczając na wykłady w Akademii Sztuk Pięknych. Miał wówczas 18 lat.

Podjęty przez Iwanowa temat zaczerpnięty został z mitologii greckiej i Iliady Homera. Wcześniej inni twórcy przedstawiali Priama proszącego o zwrot ciała syna, m.in. Felice Giani, Asmus Jacob Carstens, Alessandro Varotari. Scena była także przedstawiana w sztuce antycznej (ceramika, rzeźba nagrobna)^[1][2][3].

Już starożytni Grecy przedstawiali Priama pełnego godności i dostojeństwa, noszącego na swych barkach tragedię obleganego miasta i śmierć własnego syna, a był dla nich wodzem wrogiego ludu^[2]. Zabity przez Achillesa Hektor to postać podziwiana za umiłowanie ojczyzny, poświęcenie dla niej i odwagę w walce; nienaganny mąż i ojciec, opiewany w poezji. Achilles był legendarnym bohaterem tessalskim, królem Myrmidonów we Ftyi, synem nereidy Tetydy^[4].

Hektor zginął z ręki Achillesa. Achaj nie chciał wydać ciała pokonanego, zostało ono nawet zbezczeszczone. Tak Achilles mścił się za śmierć przyjaciela Patroklosa. Priam, chcąc wypełnić obowiązki rodzicielskie i zachować prawa boskie, udał się do obozu greckiego, by poprosić Achillesa o wydanie zwłok. Priam wspomniał ojca Achillesa Peleusa i jego przyjaciela Patroklosa. Wzruszony Achilles zdecydował się na zwrócenie ciała, sam je nawet składając na marach^[5][6].

Iwanow przedstawił Priama jako nie kryjącego żalu starca. Achilles zdaje się być jego przeciwieństwem, jest młody. Starzec klęczy, trzymając Achillesa za rękę. Achilles patrzy na przybyłego z lekką pogardą. Chociaż może już żal zaczyna budzić się w jego sercu. Rzecz dzieje się w namiocie w obozie Greków. Przez uchyloną kotarę widać rydwan z dwoma białymi rumakami. Obok lewego ramienia Achillesa znajduje się złota urna z prochami skremowanego ciała przyjaciela. Nad urną rzeźba Zeusa. Za nią zbroja i hełm. Po przeciwnej stronie obrazu stoją Automedon i Alkim, zgodnie z opisem Homera^[5]. Na ziemi obok Priama leży kaduceusz.