Prawo dewizowe – zespół norm prawnych określających obrót dewizowy z zagranicą oraz obrót wartościami dewizowymi w kraju, a także działalność gospodarczą w zakresie kupna i sprzedaży wartości dewizowych oraz pośrednictwa w ich kupnie i sprzedaży. Aktualnie kwestie te reguluje ustawa z dnia 27 lipca 2002 roku – Prawo dewizowe (Dz.U. z 2024 r. poz. 1131). W polskim prawie dewizowym zasadę stanowi swoboda obrotu dewizowego. Prawodawca może jednak wprowadzić tutaj pewne ograniczenia.

Prawo dewizowe określa obrót dewizowy z zagranicą oraz obrót wartościami dewizowymi w kraju, a także działalność gospodarczą w zakresie kupna i sprzedaży wartości dewizowych oraz pośrednictwa w ich kupnie i sprzedaż.

Ustawę nowelizowano wielokrotnie.

Wartości dewizowe to, według obecnej ustawy:

• zagraniczne środki płatnicze:
  • waluty obce,
  • dewizy,
• złoto dewizowe i platyna dewizowa - złoto i platyna w stanie nieprzerobionym oraz w postaci sztab, monet bitych po 1850 r., a także półfabrykatów, z wyjątkiem stosowanych w technice dentystycznej; złotem dewizowym i platyną dewizową są również przedmioty ze złota i platyny zazwyczaj niewytwarzane z tych kruszców.

Dewizami są papiery wartościowe, a także inne dokumenty, które pełnią funkcję środka płatniczego. Muszą być wystawione w walutach obcych.

Dewizami mogą być:

• krótkoterminowe należności,
• dokumenty stwierdzające istnienie zagranicznych należności u zagranicznych kontrahentów (weksle, czeki, przekazy).

Dewizami nie są waluty, długoterminowe lokaty, akcje. W okresie PRL waluty wymienialne państw kapitalistycznych były potocznie nazywane dewizami.

Prawo dewizowe wyróżnia dwie kategorie podmiotów biorących udział w obrocie dewizowym. Są to: rezydenci i nierezydenci. Podział ten jest dychotomiczny, co oznacza, że nie można być jednocześnie rezydentem i nierezydentem.

Według Prawa dewizowego za rezydentów uważane są:

1. osoby fizyczne mające miejsce zamieszkania w kraju oraz osoby prawne mające siedzibę w kraju, a także inne podmioty mające siedzibę w kraju, posiadające zdolność zaciągania zobowiązań i nabywania praw we własnym imieniu; rezydentami są również znajdujące się w kraju oddziały, przedstawicielstwa i przedsiębiorstwa utworzone przez nierezydentów,
2. polskie przedstawicielstwa dyplomatyczne, urzędy konsularne i inne polskie przedstawicielstwa oraz misje specjalne, korzystające z immunitetów i przywilejów dyplomatycznych lub konsularnych.

Nierezydentami są:

1. osoby fizyczne mające miejsce zamieszkania za granicą oraz osoby prawne mające siedzibę za granicą, a także inne podmioty mające siedzibę za granicą, posiadające zdolność zaciągania zobowiązań i nabywania praw we własnym imieniu; nierezydentami są również znajdujące się za granicą oddziały, przedstawicielstwa i przedsiębiorstwa utworzone przez rezydentów,
2. obce przedstawicielstwa dyplomatyczne, urzędy konsularne i inne obce przedstawicielstwa oraz misje specjalne i organizacje międzynarodowe, korzystające z immunitetów i przywilejów dyplomatycznych lub konsularnych.

• prawo finansowe
• prawo bankowe
• NBP
• Ministerstwo Finansów

• Prawo dewizowe w Internetowym Systemie Aktów Prawnych
• Strona Ministerstwa Finansów