Pradolina Pomorska
Pradolina Pomorska – różnie definiowana pradolina lub system pradolin, położona na Pomorzu polskim. Pojęcie to wprowadził Konrad Keilhack, a szczegółowy podział Pradoliny Pomorskiej przedstawił Józef Sylwestrzak[1].
Położenie i wiek
Pradolina Pomorska to sieć dolin, związanych z postpomorską (późniejszą od fazy pomorskiej zlodowacenia północnopolskiego) recesją lądolodu z terenów Pomorza. W tym ujęciu jest to zespół form różnego wieku, który można podzielić na:
- szlak sandrowy Pradoliny Pomorskiej;
- system dolin marginalnych Wysoczyzny Damnickiej [w terminologii Sylwestrzaka Wysoczyzny Słupskiej];
- system dolin marginalnych Wybrzeża Słowińskiego i Koszalińskiego;
- system dolin i pradolin kaszubskich[1].
Szlak sandrowy Pradoliny Pomorskiej
W obrębie Pojezierza Bytowskiego według regionalizacji Józefa Sylwestrzaka wyróżnia się mikroregion o nazwie "Główny szlak zandrowy Pradoliny Pomorskiej"[2]. W standardowej regionalizacji fizycznogeograficznej Polski Jerzego Kondrackiego obszar ten należy do Wysoczyzny Polanowskiej[3]. Na tym obszarze Pradolina Pomorska jest położona między dwoma ciągami moren czołowych: od południa znajdują się moreny fazy pomorskiej, natomiast od północy – moreny subfazy koszalińskiej. Szlak sandrowy Pradoliny Pomorskiej ma przebieg w przybliżeniu równoleżnikowy i maksymalną szerokość ok. 16 km[2].
Dalej na zachód przebieg szlaku sandrowego Pradoliny można prześledzić co najmniej do okolic Przybiernowa[4].
Na terenie szlaku sandrowego Pradoliny Pomorskiej leżą między innymi miasto Polanów i wieś Kołczygłowy[2].
Doliny marginalne
W środkowej części Pomorza polskiego doliny kilku rzek mają na niektórych odcinkach charakter pradolin, związanych z młodszymi fazami recesyjnymi lądolodu. W szczególności z subfazą gardzieńską związany jest dolny odcinek doliny Wieprzy[5].
Na obszarze Kaszub leżą Pradolina Łeby i Redy oraz Pradolina Kaszubska[1].
Przypisy
- ↑ a b c Józef Sylwestrzak, Rozwój sieci dolinnej na Pomorzu pod koniec plejstocenu, Gdańskie Towarzystwo Naukowe, Gdańsk: Ossolineum, 1978, s. 161.
- ↑ a b c Józef Sylwestrzak, Część pierwsza: Przyrodnicze elementy środowiska człowieka, [w:] Józef Sylwestrzak (red.), Pojezierze Bytowskie – Monografia geograficzno-ekonomiczna, Gdańsk: Gdańskie Towarzystwo Naukowe, 1973, s. 7–120.
- ↑ Jerzy Kondracki, Geografia regionalna Polski, Wyd. 1, Warszawa: Wydawn. Naukowe PWN, 1998, ISBN 978-83-01-12479-3 [dostęp 2023-07-11].
- ↑ Krajobraz i gleby | eRegion [online], eregion.wzp.pl [dostęp 2023-07-11].
- ↑ Iwona Tylman, Morfogeneza dolinki denudacyjno-erozyjnej koło Mazowa (dolina Wieprzy), „Słupskie Prace Geograficzne”, 8, 2011, s. 109–128.