Ten artykuł dotyczy hotelu na górze Pradziad. Zobacz też: inne znaczenia tego hasła.

Praděd (hotel)

Hotel górski Praděd z restauracją na wieży Pradziada (2015 rok)
Państwo	Czechy
Kraj	morawsko-śląski
Pasmo	Wysoki Jesionik (cz. Hrubý Jeseník) (Sudety)
Wysokość	1490 m n.p.m.
Data otwarcia	1980
Właściciel	Spółka „Hotel Praděd vysílač s.r.o.”
Położenie na mapie Sudetów Hotel górski Praděd
50°04′59,76″N 17°13′52,54″E/50,083267 17,231261
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Praděd^[a] – całoroczny hotel górski wraz ze schroniskiem turystycznym w paśmie górskim Wysokiego Jesionika (cz. Hrubý Jeseník), w północno-wschodnich Czechach, w Sudetach Wschodnich, w obrębie gminy Malá Morávka, położony na wieży telewizyjnej, na szczycie góry Pradziad (cz. Praděd), na wysokości 1490 m n.p.m., będący najwyżej położonym czeskim hotelem z restauracją^[5][6][7].

Historia hotelu Praděd łączy się ściśle z zainteresowaniami ludzi terenami górskimi, a co za tym idzie późniejszym rozwojem ruchu turystycznego, coraz dłuższymi pobytami turystów w górach, oraz możliwościami ich ulokowania, czyli budową schronisk turystycznych, hoteli górskich i pensjonatów. Początkowo teren, na którym położony jest hotel służył pasterzom do wypasu owiec^[8]. Z zapisków historycznych można się dowiedzieć, że z biegiem lat w miejscu dzisiejszego hotelu Praděd na początku XIX wieku zbudowano szałas pasterski, służący jako schronienie podczas złej pogody wspomnianym wcześniej pasterzom^[8]. Następnie wraz z napływem turystów wybudowano prostą niewielką chatę, która po pewnym czasie zaczęła być za mała do obsłużenia coraz większej liczby turystów^[8].

Powołana 26 kwietnia 1881 roku w Jesioniku (cz. Jeseník) organizacja turystyczna Morawsko-Śląskie Sudeckie Towarzystwo Górskie (niem. Mährisch-Schlesischer Sudetengebirgsverein (MSSGV)) od samego początku jej powołania zaczęła interesować się terenami najwyższych gór Wysokiego Jesionika w tym również Pradziada^[9]. W planach tej organizacji były budowy schronisk oraz wież widokowych usytuowanych na szczytach gór. Organizacja ta 5 czerwca 1903 roku, zainicjowała powstanie komisji budowlanej, w celu uzyskania pozwolenia na budowę wieży widokowej na Pradziadzie^[8]. Pod koniec czerwca 1904 roku ostatecznie przystąpiono do budowy wieży widokowej o nazwie Altvaterturm (do 1921 roku była nazywana (niem. Habsburgwarte), a po przyłączeniu Kraju Sudetów do III Rzeszy (niem. Adolf Hitler Turm)) według projektu wiedeńskiego architekta Franza von Neumanna, którą ukończono 10 maja 1912 roku^[8]. Była to neogotycka, kamienna budowla w stylu średniowiecznego zamku o wymiarach w rzucie poziomym (14,5 × 15) m oraz wysokości 32,5 m, z umieszczoną w przyziemiu restauracją (później również izbą pamiątkową) oraz 23 pokojami na siedmiu piętrach^[8]. Na szczycie wieży umieszczono platformę widokową. Z uwagi na wilgotność powietrza, zły dobór materiałów budowlanych, wieży nie udało się dostosować do potrzeb noclegowych. Z czasem stan wieży ulegał coraz większemu pogorszeniu, w wyniku czego w 1957 roku wieżę zamknięto, po czym 2 maja 1959 roku wieża zawaliła się^[8]. Wtedy też zaczęto rozważać budowę bardziej okazałej budowli, mając na uwadze coraz większy ruch turystyczny w okolicy Pradziada.

24 czerwca 1965 roku uzyskano pozwolenie na budowę nowej żelbetowej, wieży (cz. Televizní frekvenčně modulovaný a ultrakrátkovlnný vysílač Praděd), którą zaprojektował inż. arch. Jan Liška z brneńskiego Strojprojektu^[8]. Budowę rozpoczęto w 1968 roku od zbudowania asfaltowej drogi dojazdowej na szczyt, a następnie w 1969 roku położono fundamenty^[8]. Budowę ukończono w 1980 roku oddaniem jej do użytku^[10]. Wieża ma kształt wysmukłej rakiety kosmicznej o wysokości 145,5 m (początkowo przed wymianą anten mierzyła 162 m)^[11], z podstawą w kształcie przyziemnego „trójnogu”, w którym zaprojektowano: hotel z restauracją, węzeł energetyczny i węzeł telekomunikacyjny^[8]. Na 19 i 70 metrze wieży umieszczono punkty widokowe, w formie oszklonego tarasu^[8] z dalekimi perspektywami (przy dobrej widoczności, można zobaczyć m.in. szczyty polskich Tatr). W 2000 roku hotel z restauracją poddany został częściowej rekonstrukcji i modernizacji^[12].

Hotel górski Praděd to obiekt (***)^[6], położony w najatrakcyjniejszej lokalizacji pasma górskiego Wysokiego Jesionika, w samym „sercu” najwyższej góry jakim jest wieńcząca szczyt wieża. Hotel wraz z towarzyszącym mu schroniskiem turystycznym zlokalizowany jest na północno-wschodnim skrzydle przyziemia „trójnogu” wieży (wjeżdżając drogą na szczyt widoczny po prawej stronie wieży). Skrzydło „trójnogu” ma kształt przyłączonego do trzonu wieży prostopadłościanu oraz przybliżone wymiary poziome (18 × 25) m, przykryte jednospadowym, płaskim dachem. Na ścianie południowo-wschodniej, widocznej z drogi dojazdowej usytuowano wejście główne do hotelu, a zarazem do restauracji, położonej w części parterowej. Nad nią, na pierwszym piętrze znajdują się pokoje hotelowe. Przed wejściem umieszczono taras ze stołami i ławami dla turystów chcących konsumować (w miesiącach letnich) na wolnym powietrzu. Można dodać, że hotel jest członkiem i posiada certyfikat Morawsko-Śląskiej Organizacji Ruchu Turystycznego oraz jest jednym z czterech hoteli zlokalizowanych w okolicy góry Pradziad. Właścicielem hotelu oraz restauracji jest spółka Hotel Praděd vysílač s.r.o. z Ołomuńca^[13][14].

Do hotelu prowadzi jedyna asfaltowa droga dojazdowa tzw. Ovčárenská silnice o długości 9,1 km z przełęczy Hvězda^[5]. Z uwagi na małą szerokość drogi, ruch na odcinku przełęcz Hvězda – Ovčárna odbywa się wahadłowo kierowany sygnalizacją świetlną i podnoszonym szlabanem^[10]. Przy hotelu zlokalizowano mały parking dla trzech samochodów^[15], dostępny tylko dla gości hotelowych, wydawanymi w sezonie letnim przez zarządzającego Tomáša Hrazdila^[16] specjalnymi kartami postojowymi, z odnośnymi informacjami podanymi w regulaminie parkowania^[17]. W okresie ośnieżenia (sezon zimowy) dojazd możliwy tylko do parkingu w Ovčárni (z uwagi na trudne warunki atmosferyczne), a następnie pieszo lub skuterem śnieżnym, udostępnionym przez zarządzającego^[17]. Z racji atrakcyjności położenia hotelu i ograniczonej liczby miejsc, obowiązuje system rezerwacji. W hotelu istnieje możliwość wypożyczenia (za dodatkową opłatą) sprzętu sportowego i turystycznego. Hotel może obsłużyć pobyty zbiorowe, wycieczki szkolne, zjazdy, seminaria, wesela oraz pobyty świąteczne i sylwestrowe^[18]. Hotel nie dopuszcza turystów ze zwierzętami domowymi oraz akceptuje posiadane karty płatnicze. Dzieciom do lat 4 oferuje się pobyt bezpłatny^[19].

W hotelu nie ma stacji Pogotowia Górskiego (najbliższa znajduje się w Ovčárni, przy drodze Ovčárenská silnice)^[5]. Hotel znajduje się na obszarze narodowego rezerwatu przyrody Praděd, powstałego w 1991 roku o powierzchni około 2031 ha, będącego częścią wydzielonego obszaru objętego ochroną o nazwie Obszar Chronionego Krajobrazu Jesioniki (cz. Chráněná krajinná oblast (CHKO) Jeseníky), jest zatem punktem wypadowym dla miłośników przyrody i górskiej turystyki pieszej^[20][5].

• 64 miejsca noclegowe (28 miejsc w hotelu oraz 36 miejsc w schronisku turystycznym) w 13 pokojach (8 pokojach w hotelu oraz 5 pokojach w schronisku): 2-, 3- i 4-osobowych w hotelu (w pokoju: telewizor z dostępem do programów satelitarnych i łazienka) oraz 4- i 8-osobowych w schronisku (w pokoju umywalka; toaleta wspólna na korytarzu)^[21]
• restauracja na 90 miejsc (otwarta w godzinach 9:00–20:00 (w niedzielę do 19:00, w piątek i sobotę do 22:00); w okresie od 1 listopada do 15 grudnia dostępna dla osób postronnych tylko od piątku do niedzieli)^[7]
• wypożyczalnia rowerów i nart^[22], tenis stołowy
• szkółka narciarska

Zainteresowani pobytem w hotelu powinni się kierować drogami w kierunku^[5]:

• Jesionik – Karlova Studánka – przełęcz Hvězda lub
• Głubczyce – Bruntál – Karlova Studánka – przełęcz Hvězda

Droga Ovčárenská silnice z przełęczy Hvězda to jedyne połączenie drogowe z hotelem^[5]. Możliwość parkingu w trzech miejscach: przed hotelem, w Ovčárni i na przełęczy Hvězda^[5]. Połączenie autobusowe na trasie Hvězda – Ovčárna^[21].

Bezpośrednio do hotelu prowadzi tylko jeden szlak turystyczny^[5]:

Kouty nad Desnou – dolina rzeki Divoká Desná – U Kamenné chaty – narodowy rezerwat przyrody Praděd – Velký Děd – szczyt Pradziad

Klub Czeskich Turystów (cz. Klub Českých Turistů) wytyczył blisko hotelu cztery szlaki turystyczne na trasach^[5]:

Červenohorské sedlo – góra Velký Klínovec – przełęcz Hřebenová – szczyt Výrovka – przełęcz Sedlo pod Malým Jezerníkem – szczyt Malý Jezerník – góra Velký Jezerník – przełęcz Sedlo Velký Jezerník – schronisko Švýcárna – góra Pradziad – przełęcz U Barborky – góra Petrovy kameny – Ovčárna – przełęcz Sedlo u Petrových kamenů – góra Vysoká hole – szczyt Vysoká hole–JZ – szczyt Kamzičník – góra Velký Máj – przełęcz Sedlo nad Malým kotlem – góra Jelení hřbet – Jelení studánka – przełęcz Sedlo pod Jelení studánkou – góra Jelenka – góra Ostružná – Rýmařov^[23]

Karlova Studánka – dolina potoku Biała Opawa – góra Ostrý vrch – schronisko Barborka – przełęcz U Barborky – góra Petrovy kameny – Ovčárna – góra Vysoká hole – Velká kotlina – Malá Morávka^[24]

Kouty nad Desnou – góra Hřbety – góra Nad Petrovkou – Kamzík – góra Velký Jezerník – przełęcz Sedlo Velký Jezerník – schronisko Švýcárna – góra Pradziad – góra Petrovy kameny – Ovčárna – Karlova Studánka

Karlova Studánka – dolina potoku Biała Opawa – góra Ostrý vrch – wodospady Białej Opawy – góra Petrovy kameny – Ovčárna – góra Vysoká hole – góra Temná – góra Kopřivná – Karlov pod Pradědem – Malá Morávka

Ponadto w celu ochrony unikalnego ekosystemu Obszaru Chronionego Krajobrazu Jesioniki wyznaczono blisko hotelu ścieżkę dydaktyczną o nazwie (cz. NS Se skřítkem okolím Pradědu), o długości około 3,7 km na trasie^[5]:

góra Malý Děd – schronisko Švýcárna – szczyt Pradziad – góra Petrovy kameny (z 8 stanowiskami obserwacyjnymi)^[25][26]

Blisko hotelu przebiega również jedyny szlak rowerowy na trasie^[5]:

Červenohorské sedlo – góra Velký Klínovec – góra Výrovka – Kamzík – góra Velký Jezerník – przełęcz Sedlo Velký Jezerník – schronisko Švýcárna – góra Pradziad – przełęcz U Barborky – góra Petrovy kameny – Ovčárna – przełęcz Hvězda^[27]

Góra Pradziad to miejsce licznie odwiedzane przez turystów i rowerzystów oraz miłośników m.in. zjazdu na hulajnodze, z której można skorzystać ze zlokalizowanej przy hotelu specjalnej wypożyczalni.

podjazd z przełęczy Hvězda: (długość: 9,1 km, różnica wysokości: 632 m, średnie nachylenie podjazdu: 6,9%)^[28]

W okresie ośnieżenia w okolicy hotelu istnieje możliwość korzystania z tras narciarskich zarówno zjazdowych, jak i biegowych^[29]. Blisko hotelu znajdują się trasy ośrodka narciarskiego o nazwie (cz. Sport centrum Figura Praděd – Ovčárna)^[30][29]. Na stokach pobliskich gór zlokalizowano następujące trasy narciarstwa zjazdowego^[31]:

Trasy narciarstwa zjazdowego z wyciągami ośrodka narciarskiego Sport centrum Figura Praděd - Ovčárna
Lp.	Trasa i oznaczenie	Długość trasy m	Różnica wysokości m	Rodzaj wyciągu	Długość wyciągu m	Stok góry
1	1	760	143	orczykowy	540	Vysoká hole
2	2	610	143
3	3	600	125	orczykowy	590
4	4	600	125
5	5[b]	280	85	orczykowy	260	Petrovy kameny
6	6[b]	780	173	orczykowy	650
7	Malý Václavák 8	150	26	orczykowy	130
8	Velký Václavák 7	500	95	orczykowy	470	Pradziad

W pobliżu hotelu wytyczono również narciarską trasę biegową o nazwie tzw. Jesenická magistrála^[32][29].

• PiotrP. Banaszkiewicz PiotrP., JerzyJ. Parzewski JerzyJ., Jesioniki, Góry Opawskie. Mapa turystyczna: skala 1:50 000, wyd. 1, Kraków: Wydawnictwo Kartograficzne „Compass”, 2019, ISBN 978-83-7605-941-9, OCLC 1150586280  (pol. • cz.). Brak numerów stron w książce
• WaldemarW. Brygier WaldemarW. i inni, Jesioniki. Pradziad, Jeseník: skala 1:40 000, wyd. 4, Wrocław: Studio Plan, 2017, ISBN 978-83-65689-75-7, OCLC 1036547484  (pol. • cz.). Brak numerów stron w książce
• Chráněná Krajinná Oblast Jeseníky jih. Turistická a cykloturistická mapa 1:25 000, wyd. 1, Česká Lípa: Geodézie On Line, 2010 (Eurocart), ISBN 978-80-87380-18-5, OCLC 865043859  (cz.).
• Chráněná Krajinná Oblast Jeseníky sever. Turistická a cykloturistická mapa 1:25 000, wyd. 1, Česká Lípa: Geodézie On Line, 2010 (Eurocart), ISBN 978-80-87380-17-8, OCLC 865043841  (cz.). Brak numerów stron w książce
• MarcinM. Dziedzic MarcinM., Działalność MSSGV w rejonie nysko-jesenickim (Pradziad). (PDF), docplayer.pl [zarchiwizowane] .
• Geoprohlížeč – ZÚ (Geoportal Czech), [w:] Český Úřad Zeměměřický a Katastrální [online], ags.cuzk.cz  (cz.).
• Historie jesenické přírody. (PDF), jeseniky.ochranaprirody.cz [zarchiwizowane 2021-11-13]  (cz.).
• Hrubý Jeseník (mapa) (JPEG), dudisoft.eu [zarchiwizowane 2016-03-04]  (cz.).
• Jeseníky – Praděd, Králický Sněžník. Turistická mapa 1:40 000, Zádveřice: SHOCart, 2018, ISBN 978-80-7224-736-3, OCLC 1103831608  (cz.).
• PawełP. Szymkowicz PawełP., KvětoslavK. Growka KvětoslavK., Zarys historii rozwoju turystyki na pograniczu polsko-czeskim powiatów nyskiego i jesenickiego. (PDF) [online], powiat.nysa.pl, 2006 [zarchiwizowane z adresu 2020-03-22]  (pol. • cz. • niem.).
• Wysoki Jesionik (mapa turystyczna) 1:192 000 [online], pl.mapy.cz  (cz. • pol.).

• Kamera przy hotelu Praděd (on-line) [online], webcamlive.cz [dostęp 2021-03-27] .
• Hotel Praděd - Vysílač [online], pl.tripadvisor.com [dostęp 2021-03-27] .