Polska Klasyfikacja Wyrobów i Usług (PKWiU) – pierwsza polska klasyfikacja produktów znajdujących się w polskim obiegu gospodarczym.

Pod pojęciem produktów rozumie się wyroby i usługi. Wyroby to surowce, półfabrykaty, wyroby finalne oraz zespoły i części – wszystko, co znajduje się w obrocie. Usługi natomiast, to wszelkie czynności świadczone na rzecz jednostek gospodarczych i ludności, zarówno na potrzeby produkcji, jak i konsumpcji (indywidualnej, zbiorowej i ogólnospołecznej).

PKWiU opracowana została głównie dla potrzeb statystyki oraz ewidencji źródłowej i stanowi podstawę do:

• opracowania nomenklatur pochodnych wyrobów i usług stanowiących wykazy grupowań wyrobów względnie usług wybranych z PKWiU i służących celom sprawozdawczości w zakresie produkcji, zbytu, obrotu towarowego, zapasów, transportu itp.,
• organizacji ewidencji źródłowej podmiotów gospodarczych w postaci indeksów materiałowych, towarowych itp. urządzeń ewidencyjnych.

PKWiU jest integralnie związana z klasyfikacjami międzynarodowymi, jest z nimi zharmonizowana, powiązana pojęciowo, zakresowo i kodowo. Struktura klasyfikacji oparta jest na Klasyfikacji Działalności Unii Europejskiej (NACE), Klasyfikacji Produktów według Działalności (CPA) i Liście Produktów (PRODCOM).

Klasyfikacja została wprowadzona rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 18 marca 1997 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU)^[1], do stosowania z dniem 1 lipca 1997 r. Obowiązującą do tej pory klasyfikację SWW, pozostawiono dla celów podatkowych (głównie podatku VAT) jeszcze do końca 2002 roku.

Pierwsza nowelizacja PKWiU nastąpiła w roku 1999^[2], a następna w roku 2001^[3]. Zmiany z 1999, jak i 2001 roku głównie obejmowały uproszczenie klasyfikacji przez likwidacje nadmiernie rozbudowanych działów. Od 1 stycznia 2003 roku, PKWiU zaczęło obowiązywać dla celów podatkowych^[4]. W styczniu 2002 roku zostało opublikowane zestawienie PKWiU, obejmujące wszystkie dotychczasowe zmiany^[5].

PKWiU 1997 obowiązuje obecnie tylko do celów podatkowych. Przez kolejne rozporządzenia (2005^[6], 2006^[7], 2007^[8], 2009^[9]) czas obowiązywania klasyfikacji przedłużono do 31 grudnia 2010 roku.

6 kwietnia 2004 została opublikowana nowa klasyfikacja PKWiU^[10]. Budowa nowej klasyfikacji nie różni się od poprzedniej. Nastąpiło jednak dalsze jej uproszczenie oraz zmieniło się podejście do niektórych grup asortymentów. Z dniem 1 stycznia 2010 PKWiU 2004 zostało całkowicie zastąpione przez PKWiU 2008 (po roku równoległego stosowania).

Od 1 stycznia 2009 obowiązuje klasyfikacja PKWiU 2008^[11]. Rozporządzenie Rady Ministrów wprowadzając nową klasyfikację do stosowania w statystyce, ewidencji i dokumentacji oraz rachunkowości, a także w urzędowych rejestrach i systemach informacyjnych administracji publicznej, pozostawiło jednocześnie PKWiU 1997 – do celów podatkowych.

Od 1 stycznia 2016 obowiązuje klasyfikacja PKWiU 2015^[12]. Przeznaczona jest do stosowania w statystyce, ewidencji i dokumentacji oraz rachunkowości, a także w sprawach podatkowych (w tym w sprawach podatku od towarów i usług VAT), w urzędowych rejestrach czy w systemach informacyjnych administracji publicznej.

• statystyczne klasyfikacje gospodarcze

• informacje o klasyfikacjach statystycznych na stronach Głównego Urzędu Statystycznego