Łaziska Górne

miasto i gmina
Rondo w centrum
Herb Flaga
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Powiat	mikołowski
Konurbacja	górnośląska
Data założenia	1287
Prawa miejskie	1951
Burmistrz	Aleksander Wyra
Powierzchnia	20,07 km²
Populacja (2023) • liczba ludności • gęstość	19 940 993.0 os./km²
Strefa numeracyjna	32
Kod pocztowy	43-170 do 43-173
Tablice rejestracyjne	SMI
Położenie na mapie powiatu mikołowskiego Łaziska Górne
Położenie na mapie Polski Łaziska Górne
Położenie na mapie województwa śląskiego Łaziska Górne
50°09′17″N 18°50′37″E/50,154722 18,843611
TERC (TERYT)	2408011
SIMC	0941139
Urząd miejski pl. Ratuszowy 1 43-170 Łaziska Górne
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku
Strona internetowa
BIP

Łaziska Górne (niem. Ober Lazisk^[1], łac. Lazyska Superiori, czes. hist. Horní Laziska^[2]) – miasto w południowej Polsce, w województwie śląskim, w powiecie mikołowskim.

Według danych z grudnia 2022 r. miasto miało 19 940 mieszkańców^[3].

W latach 1945–1950, będąc wsią, miejscowość należała i była siedzibą gminy Łaziska Górne.

24 czerwca 2024 r. został ogłoszony dekret Stolicy Apostolskiej podczas mszy na tzw. Wierzysku, ustawianający św. Jana Chrzciciela patronem miasta.

Łaziska Górne leżą w południowej części Wyżyny Katowickiej i na południowym krańcu Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego.

Sąsiadują z miastami: Mikołów, Orzesze i gminą Wyry.

Łaziska leżą 18 kilometrów na południe od stolicy województwa – Katowic.

Pod koniec 2018 roku burmistrz Orzesza ogłosił konsultacje społeczne, które dotyczyły zmiany granic administracyjnych Gminy Orzesze z Gminą Łaziska Górne, przez odłączenie części obszaru, należącego do Gminy Orzesze i przyłączenie go do Gminy Łaziska Górne^[4].

Według danych z roku 2002 Łaziska Górne ma obszar 20,2 km², w tym: użytki rolne 41%, użytki leśne: 10%^[5]. Według danych GUS-u z 1 stycznia 2013 r., obecnie powierzchnia miasta wynosi 20,07 km²^[6].

W skład Łazisk Górnych wchodzą 4 dzielnice:

• Łaziska Średnie
• Łaziska Dolne
• Brada
• Kopanina

Dane z 31 grudnia 2012 r.^[3]:

Piramida wieku mieszkańców Łazisk Górnych w 2014 r.^[7]:

Nazwa Łaziska nawiązuje do przeszłości tych terenów. W Polsce istnieje wiele miejscowości, które noszą nazwę Łazisk. Wywodzi się ona ze starych łazów, łysin, czyli terenów, na których wypalano lasy pod uprawę.

Pierwsza wzmianka o „villa Lasiszka” pochodzi z 1287 r., kiedy to właścicielem tych ziem był rycerz Borko (Bolko) z Łazisk^[8][9].

W alfabetycznym spisie miejscowości na terenie prowincji śląskiej wydanym w 1830 r. we Wrocławiu przez Johanna Knie wieś występuje pod niemiecką nazwą Ober Lazisk^[10].

Pierwsza osada na tych terenach to obecna stara niemiecka dzielnica Łaziska Średnie, dopiero później powstały niemieckie Dolne, a najpóźniej na okolicznych wzgórzach zasiedlono obszar, który nazwano Łaziskami Górnymi. Łaziska Dolne były lokowane na prawie niemieckim Magdeburskim^[11]. O Łaziskach Dolnych wiadomo, że jako „Nowe Pole” były przekazane w formie darowizny dla kościoła św. Wojciecha w Mikołowie przez „Księcia Opolskiego i Pana na Raciborzu”.

W dokumencie sprzedaży dóbr pszczyńskich węgierskiemu szlachcicowi Aleksemu z rodu Turzonów wystawionym przez Kazimierza II cieszyńskiego w języku czeskim we Frysztacie w dniu 21 lutego 1517 r. wśród wymienionych 50 wsi komory pszczyńskiej wymieniono Lazyska Dolny i Lazyska Horny^[12]. Data ta jest uznawana za początek funkcjonowania pszczyńskiego państwa stanowego.

Łaziska Dolne i Górne były od początku własnością panów na Pszczynie – najpierw Piastów, a następnie innych rodów. Natomiast Łaziska Średnie były własnością rodzin szlacheckich do 1814 r., aby następnie przejść w ręce właścicieli stanowego państwa pszczyńskiego. W XVI w., w okresie reformacji większość mieszkańców przyjęła ewangelicyzm^[13].

W 1806 r. otwarto w Łaziskach Górnych pierwszą szkołę, natomiast w Łaziskach Średnich w 1821 r.^[14]

Do XVIII w. ludność trudniła się rolnictwem, choć już w XVII w. powstała huta szkła (działała do następnego stulecia). Złoża węgla odkryto w 1779 r., być może już wtedy otwarto w Łaziskach Dolnych kopalnię Heinrichsglück – Szczęście Henryka (choć pojawia się też data 1839), a w 1779 r. w Łaziskach Średnich Treue Caroline. W 1823 r. Wyższy Urząd Górniczy w Brzegu wydzielił na terenie Łazisk obszar górniczy o powierzchni 4 520 tys. m² - w latach 1834 - 1858 funkcjonowało na tym terenie 12 kopalń^[15]. W II połowie XIX w. do wsi dotarła industrializacja - otwarto hutę oraz połączenia kolejowe (na liniach Mikołów-Orzesze oraz Tychy-Orzesze).

Słownik geograficzny Królestwa Polskiego wymieniał w 1884 r. 7 działających kopalni: Augustenfreude, Brade w Łaziskach Górnych, Martha-Valesca (Waleska), Herzogin-Auguste, Gottmituns, Trautscholtsegen i Bonaparte w Łaziskach Średnich oraz 1 nieczynną od 1845 r. – Heinrichsglück (Szczęście Henryka) w Łaziskach Dolnych. W Łaziskach Górnych istniało wówczas 119 budynków, w tym 104 domy i szkoła^[16]. W 1910 r. w gminie wiejskiej Łaziska Górne mieszkało 2268 osób, w obszarze dworskim (Gutsbezirk Ober Lazisk) 920 osób, w gminie Łaziska Średnie 1406 mieszkańców, a w obszarze dworskim (Gutsbezirk Mittel Lazisk) 373, natomiast w gminie Łaziska Dolne 1227 osób, a w obszarze dworskim (Gutsbezirk Nieder Lazisk) 6^[17].

W 1906 r. w Łaziskach Górnych powstał kościół (w wyniku rozbudowy dawnej kaplicy), a w 1908 r. utworzono osobną parafię (do tej pory należały one do parafii w Mikołowie). W 1896 r. rozpoczęła się elektryfikacja, w 1910 r. książę pszczyński założył fabrykę materiałów wybuchowych (dzisiejszy ERG), a w 1917 r. zaczęła pracę Elektrownia Łaziska (wówczas „Elektro”), wybudowana wraz z fabryką karbidu (również należące do Hochbergów)^[15] i zaczęły pracę pierwsze wodociągi.

W okresie prusko-niemieckim na przełomie XIX i XX w. życie w Łaziskach Górnych toczyło się przy Dorfstrasse (dzisiejszej ulicy Wiejskiej i Barlickiego) – znajdował się tam m.in. sklep kolonialny z produktami importowanymi oraz Kaufhaus z towarami spożywczymi. Wybudowano nową dzielnicę mieszkalną przy obecnej ulicy Św. Jana Pawła II - w nowych familokach zamieszkali sprowadzeni przez księcia pszczyńskiego górnicy wraz z rodzinami, w większości pochodzący z Dolnego Śląska. Okolice te określano jako Hundekolonie (Psia kolonia) – nazwę ta wymyślili miejscowi łaziszczanie, nie pałający sympatią do napływowych mieszkańców, a nawiązywała do trudnych czasów Wielkiej Wojny, kiedy to w czasie głodu nierzadko jedzono również psy^[20].

Kiedy zakończyła się I wojna światowa niektórzy mieszkańcy Łazisk brali udział w powstaniach śląskich. W czasie I powstania zajęto dworzec kolejowy oraz kopalnie Gottmituns i część Trautscholtsegen, w których mieściły się biura okręgu policyjnego. W II powstaniu doszło do starcia z żołnierzami włoskimi, sprowadzonymi przez dyrekcję kopalni Prinzengrube, w której wybuchł strajk (powodem było niezrealizowanie żądania wydalenia kilkunastu wskazanych urzędników). Do spotkania z rozjemczym wojskiem włoskim doszło po raz kolejny w następnym roku - powstańcy nie pozwalali górnikom na zjazd pod ziemię i wówczas Włosi, wezwani z Orzesza, podjęli interwencję. W wyniku wymiany ognia zginęło trzech powstańców, ich grób znajduje się na cmentarzu parafialnym. Pomimo tego incydentu miejscowość pozostała w rękach powstańców do końca jego trwania^[21]. Podczas plebiscytu w marcu 1921 r. większość łaziszczan opowiedziała się za przyłączeniem do Polski – w Górnych 1165 do 212, w Średnich 580 do 166, a w Dolnych 659 do 59; w obszarach dworskich wyniki plebiscytu również były korzystne dla Polski - 433 do 87 (Łaziska Górne) i 269 do 171 (Łaziska Średnie)^[22]. Jednak według pierwotnych planów podziału Górnego Śląska teren Łazisk Górnych miał zostać w Niemczech (tzw. Linia Percival - de Marinis^[23]; byłby to niewielki „cypel” terytorium poniżej granicy, którą projektowano na północ od miejscowości) z powodów ekonomicznych (kopalnie, huta i elektrownia). Ostatecznie, po III powstaniu śląskim, Rada Ambasadorów zatwierdziła inny plan podziału obszaru plebiscytowego i Łaziska Górne zostały przyłączone do Polski. Nadal pozostały ważnym ośrodkiem górniczym - mapa z okresu międzywojennego pokazuje na terenie dzisiejszego miasta sześć kopalń (część już nieczynnych) – Alina (?) Brada, Princen, Kamieraca (?), Waleska i Szczęście Henryka^[24]. Na niemieckiej mapie z 1943 na terenie dzisiejszych Łazisk Górnych zaznaczono te same kopalnie (poza pierwszą), tylko pod niemieckimi nazwami: Brade-grube, Prinzen-grube, Trautscholtsegen, Valeska i Heinrichsglück^[25].

W 1922 roku wieś w powiecie Pszczyna znalazła się na terenie teraz należącym do Polski Górnego Śląska. Niejasności podczas plebiscytu odzwierciedliły się podczas wizyty Korfantego i jego syna w 1922 roku w Górnym Łazisku, kiedy to, zagrożeni przez miejscowych, musieli opuścić miejscowość w pośpiechu i pod groźbą przemocy^[26].

Lata 20. XX wieku charakteryzowały się częściowo gwałtownymi konfliktami dotyczącymi silnej, zakorzenionej w miejscowości niemieckiej mniejszości oraz polskiej administracji^[27]. Dochodziło do nacjonalistycznie motywowanych zamachów bombowych ze strony Polaków przeciwko miejscowej ludności sympatyzującej z Niemcami. Najbardziej znanym był zamach bombowy na ówczesną restaurację Mucha^[28]. Szkoła mniejszości niemieckiej funkcjonowała faktycznie z własnej inicjatywy miejscowej ludności sympatyzującej z Niemcami od 1924 roku^[29]. Górne Łaziska stało się przedmiotem polityki w Lidze Narodów, gdy Polska, wbrew przepisom, zamknęła szkołę mniejszości niemieckiej^[30]. Niemiecka ludność, a szczególnie jej system szkolnictwa, cierpiała z powodu szykan ze strony polskich władz, które nakazały jej nielegalne zamknięcie^[31]. Prasa szeroko informowała o braku ochrony dla ludności sympatyzującej z Niemcami przez miejscową polską policję podczas antyniemieckich akcji^[32].

W 1927 r. zakończono budowę jednego z najbardziej charakterystycznych obiektów w ówczesnej gminie – ratusza (choć Łaziska nie posiadały jeszcze praw miejskich).

W latach 30. uruchomiono połączenie autobusowe z Katowicami przez Mikołów – w 1937 r. autobusy firmy Śląskie Linie Autobusowe, kursujące do 8 razy dziennie aż do Zakładów Elektro^[33], przewiozły na tej trasie łącznie ponad 320 tysięcy osób^[34].

W okresie międzywojennym miejscowość była bastionem wpływów Polskiej Partii Socjalistycznej^[35].

Pomnik poświęcony „bohaterom walk o wyzwolenie społeczne i narodowe”, odsłonięty w 1965 r.

Rzeźba nagrobna na cmentarzu w dniu Wszystkich Świętych

Detal pomnika na zbiorowym grobie powstańców śląskich

Podczas II wojny światowej Łaziska już 1 września zostały zajęte przez jednostki Wehrmachtu i Freikorpsu (granica z III Rzeszą biegła zaledwie kilkanaście kilometrów od wsi, a wśród atakujących mogli znajdować się też niemieccy mieszkańcy Łazisk^[36]), wkraczające od strony Orzesza. Nie obyło się bez rozlewu krwi. Zakładów „Elektro” bronili m.in. studenci odbywający tam praktyki (wszyscy zostali zabici w walce), kilku żołnierzy Wojska Polskiego zginęło przy zakładach chemicznych, kilku również w Łaziskach Średnich. W dzielnicy Brada spłonęło ponad 20 domów; ogień strawił także kościół w Łaziskach Górnych, na którego wieży polskie wojsko umieściło punkt obserwacyjny (według innych źródeł punkt ten mieścił się na wieży wodociągowej), salę katechetyczną, kościelne zabudowania gospodarcze oraz działający wówczas klasztor żeński^[37]. Polscy żołnierze bronili się też w schronach – umocnieniach Obszaru Warownego Śląsk w Łaziskach Dolnych i Średnich, ale szybko się z nich wycofali wobec przeważających sił wroga. Niemieckie samoloty zrzuciły także kilka bomb, zabijając m.in. jednego z robotników pracujących przy budowie nawierzchni dzisiejszej ulicy Mikołowskiej.

2 września Niemcy aresztowali wójta Łazisk Dolnych – dalsze jego losy są nieznane. Tego i w ciągu następnych dni oddziały Wehrmachtu i Freikorpsu rozstrzelali w Łaziskach kilkadziesiąt osób – w Górnych 20, w Średnich 17, a w Dolnych 11^[36]. Część z nich była dawnymi powstańcami śląskimi, innych aresztowano pod zarzutem posiadania broni i otwierania ognia do niemieckiego wojska. Niektórych byłych powstańców wydali ich sąsiedzi^[36].

3 września 1939 roku kościół został poważnie uszkodzony przez niemiecką artylerię. Był to jedyny kościół na terenie Górnego Śląska, anektowanym przez Polskę w 1922 roku, który podczas walk został praktycznie całkowicie zniszczony^[38]. Odbudowa kościoła w Łaziskach Górnych przebiegała sprawnie, z dostawą dwóch wagonów dachówek z Aschaffendorfu w Turyngii wiosną 1942 roku oraz wykonaniem ławek i konfesjonałów przez mistrza stolarskiego Mendeckiego w tym samym roku. Środki finansowe diecezji wspierały odbudowę. Dodatkowo zakupiono rzeźbione stacje Drogi Krzyżowej i zaprojektowano ołtarz z czarnego granitu do prezbiterium, kompletny z trzymetrowym krzyżem z brązu i trzema witrażami mozaikowymi, wykonanymi przez firmę Meyer z Monachium. Postępy zostały jednak gwałtownie przerwane przez przybycie Armii Czerwonej w styczniu 1945 roku, gdy sowiecki czołg ostrzelał wierzchołek wieży kościelnej, powodując nowe, poważne zniszczenia^[39].

Podczas wojny mieszkańcy walczyli i ginęli na frontach w mundurach armii zarówno niemieckiej, jak i alianckich. Władze niemieckie planowały zmienić niemiecką nazwę Łazisk Górnych z Ober Lazisk (kojarzyła się zbyt słowiańsko) na Prinzengrube, ale ostatecznie do tego nie doszło, choć na niemieckich mapach z okresu wojny zamiast nazwy Kopanina pojawia się Prinzenkolonie^[25]. Planowana była również nazwa Mittel Laziska na Mittelgruben, a Nieder Lazisk na Niedergruben^[40].

W styczniu 1945 r. miejscowość została zdobyta przez Armię Czerwoną – pozostałością po działaniach wojennych są 4 zbiorowe mogiły niemieckich żołnierzy, w których pochowano kilkudziesięciu zabitych^[36]. Pierwszy radziecki czołg wjeżdżający do miasta ostrzelał wieżę kościelną, która runęła. Wojska radzieckie zniszczyły także bramę wjazdową na plac kościelny^[37]. Spaleniu uległ również ratusz^[41].

Rządy nowej władzy ludowej, oprócz represji (zimą 1945 r. niektórych Łaziszczan wywieziono na Sybir^[37]), przyniosły prawa miejskie (1951 r.), status osiedla dla Łazisk Średnich (do których w 1945 r. wcielono Łaziska Dolne), a ostatecznie połączenie wszystkich łaziskich dzielnic w jeden organizm miejski (1973 r.). W okresie Polski Ludowej przyłączono też do miejscowości fragmenty gromady Mokre (w latach 50. stację kolejową wraz z osiedlem Ameryka, w latach 70. – kolejne niewielkie osiedle). Niestety, Łaziska, jako teren wysoce uprzemysłowiony, były przez kilkadziesiąt lat narażone na zagrożenia ekologiczne, płynące z miejscowych zakładów. Dopiero po 1989 r. powietrze zostało oczyszczone z zanieczyszczeń.

Okres PRL-u to także największe sukcesy najstarszego łaziskiego chóru – Echo (założony w 1913 r.). Reaktywowany po II wojnie światowej, wybudował własnym wysiłkiem budynek przeznaczony na występy i próby. W latach 40. i 50. był w ścisłej czołówce polskich chórów amatorskich – kilkukrotnie występował na przeglądach piosenki w Warszawie, a występy chóru transmitowało Polskie Radio. Chór istnieje do dnia dzisiejszego i jest jednym z najstarszych na Śląsku.

Z kolei w 1948 r. otwarto pierwszą w miejscowości bibliotekę publiczną – mieściła się w ratuszu. Później przeniesiono ją do pomieszczeń w nowo wybudowanym okazałym Miejskim Domu Kultury (do tej pory jest największym w powiecie mikołowskim), a na początku lat 90. XX w. do dawnego budynku mieszkalnego – tzw. Schlafhausu.

Budynek ratusza, oprócz swej funkcji, okresowo mieścił wspomniany MDK, posterunek MO, a w latach 60. i 70. XX w. także łaźnię publiczną^[42].

Centrum miasta (dzielnica Łaziska Górne)

Ratusz z okresu międzywojennego

Ratusz po odnowieniu elewacji (2013)

Ulica Barlickiego

Ulica Dworcowa

Ulica Św. Jana Pawła II

Ulica Chopina

Na terenie miasta znajduje się 8 obiektów wpisanych na listę zabytków (wszystkie, poza jednym, zostały na nią wpisane w 2005 r.)^[43]:

• pozostałości parku przy ulicy Stefana Wyszyńskiego (wpisane na listę w 1981 r.),
• kościół Matki Bożej Królowej Różańca Świętego, wzniesiony na przełomie XIX i XX w. w stylu eklektycznym, z elementami neogotyckimi i neoromańskimi,
• plebania w Łaziskach Górnych, z lat 1902-1903, wybudowana według projektu Gregerackiego z Żor w stylu górnośląskiego domu robotniczego,
• ratusz z 1927 r., wybudowany w stylu funkcjonalistycznym,
• budynek szkoły podstawowej nr 1 z 1915 r., wybudowanej w stylu modernistycznym,
• Miejska i Powiatowa Biblioteka Publiczna z 1913, bez wyraźnych znak stylowych, dawny tzw. Schlafhaus,
• kościół Męczeństwa św. Jana Chrzciciela w Łaziskach Średnich z lat 1937-1940 w stylu modernistycznym, według projektu architekta Gambca,
• budynek gimnazjum nr 3 w Łaziskach Średnich z lat 1928–1930, wybudowanego w stylu funkcjonalistycznym według projektu inżyniera Krzyżanowskiego.

Najstarszym obiektem jest krzyż dziękczynny z 1738 r., ustawiony przez mistrza szklarskiego Szymona Mendeckiego z książęcej huty szkła w podzięce za jej ocalenie podczas wielkiego huraganu, który przeszedł w tym roku nad Łaziskami. Został odnowiony w 1834 r. po uszkodzeniach dokonanych przez poszukiwaczy skarbów^[44]. Krzyż stoi w dzielnicy Brada, na terenie prywatnym.

Inne wiekowe budynki to m.in.:

• w Łaziskach Górnych – osiedle robotnicze przy ulicy Św. Jana Pawła II, domy mieszkalne przy ulicy Dworcowej z początku XX w.,
• w Łaziskach Średnich – osiedle robotnicze przy ulicy Sikorskiego, Zakładowy Dom Kultury przy kopalni „Bolesław Śmiały” z początku XX w.,
• w Łaziskach Dolnych – wieża wodna z okresu międzywojennego, kapliczka na tzw. Wierzysku z początku XIX w., siedziba Ochotniczej Straży Pożarnej (dawna szkoła) z końca XIX w.

Zakłady przemysłowe

Elektrownia Łaziska

Kopalnia Węgla Kamiennego Bolesław Śmiały

• przemysł energetyczny: Elektrownia „Łaziska” S.A.
• przemysł górniczy: Kopalnia Węgla Kamiennego Bolesław Śmiały
• przemysł hutniczy: Huta „Łaziska” S.A.
• przemysł chemiczny: Bekuplast S.A.
• przemysł komputerowy: Wilk Elektronik S.A., producent pamięci komputerowych Goodram
• przemysł maszynowy: PONAR Silesia S.A. producent elementów i układów hydraulicznych
• przemysł elektroenergetyczny: PPHU Martech Plus producent sprzętu dla górnictwa i energetyki oraz specjalistycznego oświetlenia

Obiekty sportowe i rekreacyjne

Hala widowiskowo-sportowa

Hala widowiskowo-sportowa

Wejście na basen „Żabka”

• KS Polonia Łaziska Górne – klub piłkarski założony w 1927 roku, w sezonie 2009/2010 po raz pierwszy awansował do III ligi, w sezonie 2024/2025 występuje w IV lidze grupie śląskiej^[45]
• KS Polonia Łaziska Górne – sekcja kręglarstwa klasycznego, drużyna mężczyzn występowała w superlidze, a kobiet w I lidze (najwyższe poziomy rozgrywek),obecnie mieszana drużyna występuje w lidze międzyokręgowej (II poziom rozgrywek)
• MOSiR Łaziska Górne (dawniej ŁKTS Piast Progmet) – klub tenisa stołowego, w sezonie 2020/2021 awansował do II ligi
• MOSiR Łaziska Górne – sekcja podnoszenia ciężarów, drużyna występowała przez wiele lat w II lidze
• Polonia MOSiR Łaziska Górne – sekcja siatkówki kobiet,drużyna w sezonie 2014/2015 awansowała do II ligi
• Polonia MOSiR Łaziska Górne – sekcja piłki ręcznej kobiet, drużyny młodzieżowe występują w rozgrywkach wojewódzkich
• MOSiR Łaziska Górne – sekcja lekkiej atletyki
• MOSiR Łaziska Górne – sekcja ju jitsu
• MOSiR Łaziska Górne- sekcja tenisa ziemnego
• KŻ Tornado Łaziska Górne – sekcja żeglarstwa
• Hammers Łaziska Górne – sekcja futbolu amerykańskiego
• MDK Bolko Łaziska Górne (dawniej KWK Bolesław Śmiały) – sekcja skata, drużyna występująca w I lidze czterokrotnie zdobyła mistrzostwo Polski
• Energetyk Łaziska Górne – sekcja skata, drużyna występowała w II lidze, obecnie w lidze okręgowej
• MDK Łaziska Górne – sekcja szachowa
• Łaziska Leaves Łaziska Górne – sekcja hokeja na lodzie, drużyna występuje w Małej Amatorskiej Lidze Hokeja

W 2009 r. otwarto w Łaziskach Górnych halę widowiskowo-sportową (należącą do Miejskiego Ośrodka Sportu i Rekreacji) o ogólnej kubaturze 85 tys. m², mieszczącą arenę główną (1,2 tys. m² z 410 miejscami na widowni), kręgielnię, siłownię, saunę oraz salę fitness. Jest to największy i najnowocześniejszy obiekt w powiecie mikołowskim^[46].

W mieście znajduje się także druga hala sportowa, Stadion Miejski oraz Ośrodek Rekreacyjno-Sportowy „Żabka” z otwartymi basenami, kortami tenisowymi oraz boiskiem ze sztuczną nawierzchnią, a zimą działa na nim lodowisko.

W latach 1953–1977 w mieście działała drużyna hokeja na lodzie Elektro Łaziska Górne (początkowo jako „Ogniwo”, następnie „Sparta” Łaziska), który w latach 60. XX w. grał w II lidze – największym sukcesem było 4. miejsce w sezonie 1963/64 oraz mistrzostwo Śląska (ligi okręgowej katowickiej) w sezonie 1967/68. Swoje mecze rozgrywała na nieistniejącym już lodowisku przy ulicy F. Chopina – obiekt mógł pomieścić niecałe 5 tys. widzów^[47].

Przez Łaziska Górne biegnie dwupasmowa droga krajowa nr 81 (popularna Wiślanka) z Katowic do Skoczowa.

Połączenie ze stolicą województwa zapewniają także pociągi kursujące na linii kolejowej nr 140 (Katowice-Nędza). Zatrzymują się one na dwóch przystankach kolejowych: Łaziska Górne oraz Łaziska Górne Brada. Na żadnym z nich nie ma już czynnego dworca kolejowego.

W południowej części miasta funkcjonuje jeszcze linia kolejowa nr 169 Tychy-Orzesze Jaśkowice, z dwoma dawnymi przystankami: Łaziska Średnie i Łaziska Kopanina oraz ładownią kolejową Łaziska Huta. W latach 90. XX wieku trasę zamknięto dla ruchu pasażerskiego i obecnie kursują po niej tylko składy towarowe.

Autobusowy transport miejski zapewnia ZTM. Od 4 stycznia 2016 r. w Łaziskach Górnych zaczęły funkcjonować trzy bezpłatne linie miejskie, kursujące w granicach administracyjnych gminy oraz do granicznych terenów Orzesza i Mikołowa^[48].

Łaziska Górne są gminą miejską. Mieszkańcy wybierają do Rady Miejskiej w Łaziskach Górnych 15 radnych.

Liczba mandatów dla poszczególnych komitetów przedstawia się następująco^[49]:

• 13 mandatów - Komitet Wyborczy Wyborców Forum Samorządowe Powiatu Mikołowskiego
• 2 mandaty - Komitet Wyborczy Wyborców Nasze Łaziska

Mandaty radnych otrzymali:

• Krystian Czardybon - okręg 1
• Michał Słowioczek - okręg 2
• Edmund Pucher - okręg 3
• Grzegorz Pieter - okręg 4
• Grzegorz Nowok - okręg 5
• Bożena Knieżyk - okręg 6
• Małgorzata Szuła - okręg 7
• Jolanta Ucka - okręg 8
• Tadeusz Król - okręg 9
• Adam Chwieralski - okręg 10
• Mateusz Eichner - okręg 11
• Grzegorz Musioł - okręg 12
• Mikołaj Halski - okręg 13
• Arkadiusz Skowron - okręg 14
• Józef Kaleta - okręg 15^[50]

Organem wykonawczym samorządu jest burmistrz miasta, którym obecnie jest Aleksander Wyra, który w wyborach samorządowych w 2024 roku, został wybrany w pierwszej turze głosowania z przewagą 83,47% (6 457 głosów). Jego przeciwnikiem był Sebstian Reinhold Handÿ-FIscher który uzyskał 16,53% (1279 głosów)^[51].

• Przedszkole nr 2 Integracyjne
• Przedszkole nr 3 im. Przyjaciół Przyrody
• Przedszkole nr 4 im. Krainy Uśmiechu
• Przedszkole nr 5 im. Przyjaciół Bohaterów Bajek
• Przedszkole nr 6 im. Pod Topolą
• Przedszkole nr 7
• Przedszkole Niepubliczne Królestwo Maciusia

• Szkoła Podstawowa nr 1 im. Księdza Prałata Konrada Szwedy
• Szkoła Podstawowa nr 2 w Zespole Szkół im. Piastów Śląskich w tym zerówka
• Szkoła Podstawowa nr 3 im. Mikołaja Kopernika (przed reformą szkolnictwa im. Stefana Żeromskiego, po reformie jako Gimnazjum nr 1 im. Mikołaja Kopernika).
• Szkoła Podstawowa nr 4 im. Przyjaciół Ziemi (Przed reformą szkolnictwa Gimnazjum nr 3 im Przyjaciół Ziemi).
• Szkoła Podstawowa nr 5 im. Powstańców Śląskich
• Szkoła Podstawowa nr 6 z Oddziałami Integracyjnymi im. Jana Pawła II

• Gimnazjum nr 1 im. Mikołaja Kopernika

• Gimnazjum nr 2 im. Piastów Śląskich

• Zespół Szkół Energetycznych i Usługowych
• Liceum profilowane w ZS im. Piastów śląskich (nieistniejące od 2013 roku)

Trzy parafie:

• parafia Niepokalanego Serca Najświętszej Maryi Panny
• parafia Matki Bożej Królowej Różańca Świętego
• parafia Męczeństwa Św. Jana Chrzciciela

Jeden zbór:

• Sala Królestwa przy ulicy Wieżowej 28 (Łaziska Dolne)

• Muzeum Energetyki w Łaziskach Górnych

• Serwis miasta Łaziska Górne
• Wirtualny spacer
• Łaziska Górne, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. V: Kutowa Wola – Malczyce, Warszawa 1884, s. 622 .