Podkowa (Katowice)
 Budynek od strony wewnętrznego dziedzińca | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Adres |
ul. S. Okrzei 1-15, |
| Typ budynku | |
| Styl architektoniczny | |
| Architekt |
Włodzimierz Łubkowski |
| Wysokość całkowita |
26,9 m |
| Kondygnacje |
8+1 |
| Powierzchnia użytkowa |
14 260,9 m² |
| Rozpoczęcie budowy |
1955 |
| Ukończenie budowy |
1958 |
Położenie na mapie Katowic  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
 50°16′14,8″N 19°01′10,0″E/50,270778 19,019444
| |
Podkowa – budynek mieszkalny w Katowicach, położony przy ulicy S. Okrzei 1-15, na terenie dzielnicy Koszutka. Wzniesiono go w latach 1955–1958 w stylu socrealizmu według projektu Włodzimierza Łubkowskiego.
Historia
Budynek mieszkalny Podkowa (pierwotnie budynek „nr 31 ABC”) został wzniesiony w ramach budowy kolonii nr 5 – jednej z pięciu w obrębie osiedla Koszutka II powstałego na południe od późniejszej ulicy Misjonarzy Oblatów MN. Prócz Podkowy w skład kolonii wchodziły także siedmiokondygnacyjne budynki wzniesione w latach 1954–1955[1].
Sam zaś budynek mieszkalny Podkowa został wzniesiony w latach 1955–1958 i do czasu ukończonej w 1970 roku Superjednostki był największym domem mieszkalnym w Katowicach. Inwestorem gmachu była Dyrekcja Budowy Osiedli Robotniczych w Stalinogrodzie[2], a jego projektantem Włodzimierz Łubkowski[1][3].
Charakterystyka
Podkowa to wielorodzinny budynek mieszkalny, położony przy ulicy S. Okrzei 1, 3, 5, 7, 9, 11, 13 i 15 w Katowicach, na terenie dzielnicy Koszutka, w obrębie osiedla o tej samej nazwie[4].
Jest to obiekt składający się z ośmiu segmentów z oddzielnymi klatkami schodowymi[2], powstały na rzucie podkowy[1] z otwartą częścią zwróconą ku ulicy S. Okrzei (od tego też układu budynek zyskał swój przydomek)[2]. Liczy 8 kondygnacji nadziemnych i 1 podziemną[4]. Długość budynku na osi wschód-zachód wynosi 94,34 m, na osi północ-południe 73,76 m, a jego wysokość 26,9 m. Powierzchnia użytkowa Podkowy liczy 14 260 m², a kubatura 71 051 m³[2].
Przy budowie Podkowy zastosowano żelbetowe ławy fundamentowe, konstrukcję szkieletowo-ramową z wypełnieniem bloczkami gazobetonowymi oraz prefabrykowane dachy i pokrycia dachu. Niski cokół elewacji obłożono kamienną okładziną, a resztę ścian pokryto tynkami szlachetnymi[1].
Gmach reprezentuje styl socrealizmu[5], lecz architektonicznie zbliżony jest także do założeń modernistycznych, m.in. poprzez rytmiczne podziały zarówno bryły, jak i elewacji[2]. Charakterystycznym elementem budynku są elewacje wypełnione loggiami z balustradami wykonanymi ze stali i szkła[1]. Szóste piętro pozbawione jest balkonów, a ostatnie – pierwotnie poddasze gospodarcze – posiada zadaszone tarasy. Do dziedzińca w części środkowej Podkowy wysuwa się ryzalit[2].
Dziedziniec Podkowy jest bardzo obszerny i z niego prowadzą wejścia do klatek schodowych. Jest on także skomunikowany z ulicą Misjonarzy Oblatów MN od strony północnej poprzez dwa podcienia o 12 filarach. W okresie zasiedlania Podkowy dziedziniec budynku był placem zabaw. Zdobiły je figurki bohaterów dziecięcych bajek i plastyczna zjeżdżalnia do piaskownicy autorstwa Stanisława Marcinowa[2].
W Podkowie mieści się 291 mieszkań, a w momencie otwarcia budynku do użytku było ich 278[2]. Dla wszystkich mieszkań przewidziano piwnice, pralnie i suszarnie na poddaszach, wbudowane szafy oraz spiżarki[1]. Komunikację wewnątrz budynku zapewniają klatki schodowe i windy – po jednej w każdym segmencie, z czego windy prowadzą do szóstego piętra[2].
Budynek wpisany jest do gminnej ewidencji zabytków miasta Katowice[4].
Przypisy
- ↑ a b c d e f Aneta Borowik, Nowe Katowice. Forma i ideologia polskiej architektury powojennej na przykładzie Katowic (1945–1980), wyd. pierwsze, Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2019, s. 357, ISBN 978-83-66018-17-4 (pol.).
- ↑ a b c d e f g h i Michał Bulsa, Grzegorz Grzegorek, Beata Witaszczyk, Domy i gmachy Katowic, Katowice: Wydawnictwo Prasa i Książka, 2013, s. 196, ISBN 978-83-63780-00-5 (pol.).
- ↑ Marek Perepeczo, In memoriam - Pamięci Architektów Polskich - Włodzimierz Łubkowski [online], www.archimemory.pl [dostęp 2023-12-23] (pol.).
- ↑ a b c Urząd Miasta Katowice: Miejski System Zarządzania-Katowicka Infrastruktura Informacji Przestrzennej. Zabytki. emapa.katowice.eu. [dostęp 2023-12-23]. (pol.).
- ↑ Lucyna Sulerzyska, Studium historyczno-urbanistyczne Katowic w granicach administracyjnych. Bogucice. Tom I tekst, Opublikowano w: Miejski System Zarządzania – Katowicka Infrastruktura Informacji Przestrzennej. Zabytki, Kraków: Pracownie Konserwacji Zabytków „ARKONA” Sp. z o.o. Pracownia Dokumentacji Naukowo-Historycznej, 1995, s. 109 (pol.).