Podiceps
| Podiceps[1] | |||||
| Latham, 1787[2] | |||||
 Przedstawiciel rodzaju – perkoz rdzawoszyi (P. grisegena) | |||||
| Systematyka | |||||
| Domena | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Królestwo | |||||
| Typ | |||||
| Podtyp | |||||
| Gromada | |||||
| Podgromada | |||||
| Infragromada | |||||
| Rząd | |||||
| Rodzina | |||||
| Rodzaj |
Podiceps | ||||
| Typ nomenklatoryczny | |||||
|
Colymbus cristatus Linnaeus, 1758 | |||||
| |||||
| Gatunki | |||||
| |||||
Podiceps – rodzaj ptaków z rodziny perkozów (Podicipedidae).
Zasięg występowania
Rodzaj obejmuje gatunki występujące na wszystkich kontynentach oprócz Antarktydy[19].
Morfologia
Długość ciała 23–77 cm; masa ciała 265–1700 g[20].
Systematyka
Etymologia
- Colymbus (Columbus, Colimbus): gr. κολυμβις kolumbis, κολυμβιδος kolumbidos „nieznany ptak wodny”, prawdopodobnie perkoz[21]. Gatunek typowy: Colymbus cristatus Linnaeus, 1758.
- Podiceps (Podicipes): łac. podex, podicis „otwór, odbyt”; pes, pedis „stopa”, od gr. πους pous, ποδος podos „stopa”; nogi perkoza dwuczubego przesunięte są ku tylnej części ciała[22].
- Dytes: gr. δυτης dutēs „nurek”, od δυω duō „pływać”[23]. Gatunek typowy: Colymbus cornutus J.F. Gmelin, 1789 (= Colymbus auritus Linnaeus, 1758).
- Lophaithyia: gr. λοφος lophos „czub”; αιθυια aithuia „niezidentyfikowany, nurkujący ptak” wspomniany przez Homera i Arystotelesa[24]. Gatunek typowy: Colymbus cristatus Linnaeus, 1758.
- Pedetaithya (Pedeaithgia, Pedetaithyia, Pedeaythyia, Pedaithyia, Podaethyia): gr. πηδητης pēdētēs „skoczek”, od πηδαω pedaō „skakać”; αιθυια aithuia „niezidentyfikowany, nurkujący ptak”[25]. Gatunek typowy: Colymbus subcristatus J.F.E. Jacquin, 1784 (= Colymbus grisegena Boddaert, 1783).
- Proctopus: Ggr. πρωκτος prōktos „odbyt”; πους pous, ποδος podos „stopa”[26]. Gatunek typowy: Colymbus auritus Linnaeus, 1758.
- Otodytes: gr. ους ous, ωτος ōtos „ucho”; δυτης dutēs „nurek”, od δυω duō „pływać”[27]. Gatunek typowy: Colymbus auritus Linnaeus, 1758.
- Calipareus: epietet gatunkowy Podiceps kalipareus Lesson & Garnot, 1827; gr. καλλιπαρηος kalliparēos „o pięknych policzkach”, od καλος kalos „piękny”; παρεια pareia „policzek”[28]. Gatunek typowy: Podiceps kalipareus Lesson & Garnot, 1827 (= Podiceps occipitalis Garnot, 1826).
- Thiornis: gr. θειον theion „siarka”; ορνις ornis, ορνιθος ornithos „ptak”[29]. Gatunek typowy: †Thiornis sociata Navás, 1922.
- Podicephorus: zbitka wyrazowa nazw rodzajów: Podiceps Latham, 1787 (perkoz) oraz Aechmophorus Coues, 1862 (perkoz)[30]. Gatunek typowy: Colymbus major Boddaert, 1783.
Podział systematyczny
Do rodzaju należą następujące gatunki[31]:
- Podiceps major – perkoz olbrzymi
- Podiceps grisegena – perkoz rdzawoszyi
- Podiceps cristatus – perkoz dwuczuby
- Podiceps auritus – perkoz rogaty
- Podiceps nigricollis – perkoz zausznik
- Podiceps andinus – perkoz kolumbijski – takson wymarły, ostatni potwierdzony okaz znaleziony został w 1977 roku[32].
- Podiceps occipitalis – perkoz złotoczuby
- Podiceps taczanowskii – perkoz Taczanowskiego
- Podiceps gallardoi – perkoz argentyński
Przypisy
- ↑ Podiceps, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ J. Latham: Supplement to the General synopsis of birds. London: Printed for Leigh & Sotheby, 1787, s. 294. (ang.).
- ↑ Linnaeus 1758 ↓, s. 135.
- ↑ Linnaeus 1758 ↓, s. 84.
- ↑ Kaup 1829 ↓, s. 41.
- ↑ Kaup 1829 ↓, s. 72.
- ↑ Kaup 1829 ↓, s. 44.
- ↑ Kaup 1829 ↓, s. 195.
- ↑ Kaup 1829 ↓, s. 49.
- ↑ S.D.W.. The birds of Britain, systematically arranged. „The Analyst”. 3 (14), s. 209, 1836. (ang.).
- ↑ L. von Oken?. Ueber die den naturgeschichtlichen Namen benzusesende Auctorität. „Isis von Oken”. 32, s. 673, 1839. (niem.).
- ↑ a b H.G.L. Reichenbach: Avium systema naturale. Das natürliche system der vögel mit hundert tafeln grösstentheils original-abbildungen der bis jetzt entdecken fast zwölfhundert typischen formen. Vorlaüfer einer iconographie der arten der vögel aller welttheile. Dresden und Leipzig: Expedition der vollständigsten naturgeschichte, 1850, s. iii. (niem.).
- ↑ Ch.-L. Bonaparte: Revue critique de l’Ornithologie Européenne de M. de Sélys Longchamps. Brussels: Imprimerie et Librairie de Ve Wouters, 1850, s. 206. (fr.).
- ↑ Ch.-L. Bonaparte. Conspectus systematis ornithologie. „Annales des Sciences Naturelles, Zoologie”. Quatrième Série. 1, s. 145, 1854. (fr.).
- ↑ G.R. Gray: Hand-list of genera and species of birds, distinguishing those contained in the British Museum. Cz. 3: Struthiones, Grallæ, and Anseres, with indices of generic and specific names. London: printed by order of the Trustees, 1871, s. 94. (ang.).
- ↑ F. Heine & A. Reichenow: Nomenclator Musei Heineani Ornithologici; Verzeichniss der Vogel-Sammlung des Kgl. Oberamtmanns Ferdinand Heine. Berlin: R. Friedländer & Sohn, 1882–1890, s. 364. (niem.).
- ↑ Z.M. Bocheński. The comparative osteology of grebes (Aves: Podicipediformes) and its systematic implications. „Acta Zoologica Cracoviensia”. 37 (1), s. 341, 1994. (ang.).
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Grebes, flamingos. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-06-08]. (ang.).
- ↑ F. Llimona & J. del Hoyo: Ostrich to Ducks. W: J. del Hoyo, A. Elliott & J. Sargatal: Handbook of the Birds of the World. Cz. 1: Ostrich to Ducks. Barcelona: Lynx Edicions, 1992, s. 192–195. ISBN 84-87334-10-5. (ang.).
- ↑ Jobling 2021 ↓, s. Colymbus.
- ↑ Jobling 2021 ↓, s. Podiceps.
- ↑ Jobling 2021 ↓, s. Dytes.
- ↑ Jobling 2021 ↓, s. Lophaithyia.
- ↑ Jobling 2021 ↓, s. Pedetaithya.
- ↑ Jobling 2021 ↓, s. Proctopus.
- ↑ Jobling 2021 ↓, s. Otodytes.
- ↑ Jobling 2021 ↓, s. Calipareus.
- ↑ Jobling 2021 ↓, s. Thiornis.
- ↑ Jobling 2021 ↓, s. Podicephorus.
- ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Podicipedidae Bonaparte, 1831 – perkozy – Grebes (wersja: 2016-07-24). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-06-09].
- ↑ BirdLife International, Podiceps andinus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2018, wersja 2018-1 [dostęp 2018-09-17] (ang.).
Bibliografia
- C. Linnaeus: Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 10. T. 1. Holmiae: Impensis Direct. Laurentii Salvii, 1758, s. 1–821. (łac.).
- J.J. Kaup: Skizzirte Entwickelungs-Geschichte und natürliches System der europäischen Thierwelt: Erster Theil welcher die Vogelsäugethiere und Vögel nebst Andeutung der Entstehung der letzteren aus Amphibien enthält. Cz. 1. Darmstadt: In commission bei Carl Wilhelm Leske, 1829, s. 1–203. (niem.).
- James A. Jobling: The Key to Scientific Names. [w:] Birds of the World [on-line]. Cornell Laboratory of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2021. (ang.).