Plantacjocen – alternatywna naukowa koncepcja wobec terminów takich jak antropocen, kapitalocen, czy chthulucen, określająca niszczycielską transformację różnych rodzajów gospodarstw rolnych, pastwisk, lasów, czy plantacji, zarządzanych przez ludzi oraz przekształcanych w wydobywcze i zamknięte ośrodki, polegające na pracy niewolniczej i wyzyskującej, a w szczególności transportowanej przestrzennie^[1].

Koncepcja została rozpowszechniona m.in. przez amerykańską biolożkę i filozofkę feministyczną Donnę Haraway oraz amerykańską antropolożkę Annę Tsing(inne języki) w 2019 roku w ramach wspólnej dyskusji naukowej “Reflections of the Plantationocene”^[2].

Koncepcja opiera się na założeniu, że system tworzenia plantacji opierających się na pracy niewolników, rozpoczęty po europejskiej ekspansji Nowego Świata, był motorem dla stworzenia węglochłonnego modelu społeczno-gospodarczego opartego na maszynach, który został określony jako punkt przegięcia dla antropocenu^[3].

Termin plantacjocen ma zobrazować skutki transportu różnych form życia, nie tylko ludzkich, pomiędzy strefami geograficznymi, który doprowadził do homogenizacji ekosystemów^[4]. Według Anny Tsing motorem całego procesu była ludzka konsumpcja, wspierana przez kapitalizm, industrializację, przymusowe przesiedlenia ludzi i naruszenia praw człowieka.^[1]

Plantacja została postawiona w samym centrum “zachodniej nowoczesności” i stała się czynnikiem powodującym zmiany geologiczne, ekologiczne i klimatyczne^[2].