Piwonia lekarska
Systematyka[1][2] | |
Domena | |
---|---|
Królestwo | |
Podkrólestwo | |
Nadgromada | |
Gromada | |
Podgromada | |
Nadklasa | |
Klasa | |
Nadrząd |
Saxifraganae |
Rząd | |
Rodzina | |
Rodzaj | |
Gatunek |
piwonia lekarska |
Nazwa systematyczna | |
Paeonia officinalis L. Sp. pl. 1:530. 1753 | |
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |
Piwonia lekarska (Paeonia officinalis L.) – gatunek rośliny należący do rodziny piwoniowatych. Pochodzi z południowej i środkowej Europy[4]. Bardzo rzadka. W Alpach rośnie na rozrzuconych stanowiskach po południowej, włoskiej stronie tego pasma, a także w masywie Monte Generoso w szwajcarskim Ticino. Dochodzi do wysokości ok. 1700 m n.p.m.[5]
Morfologia
- Pokrój
- Roślina zielna, osiąga wysokość do 60–80 cm[5].
- Łodyga
- Pojedyncza, rozgałęziona.
- Liście
- Dwukrotnie trójdzielne, odcinki eliptyczne, spodem jaśniejsze, sinawe.
- Kwiaty
- Duże, różowe lub czerwone.
- Owoce
- Mięsiste mieszki, stulone, górą rozchylone.
Biologia i ekologia
Bylina, geofit. Dziko rośnie w rzadkich, widnych zagajnikach oraz na suchych, zwykle kamienistych łąkach[5]. Kwitnie od maja do czerwca. Roślina trująca – cała roślina jest trująca.
Zastosowanie
- Roślina lecznicza: Surowiec zielarski: korzeń (Radix), nasienie (Semen), kwiat (Flos Paeoniae) zawierają glikozyd peonid
- Roślina ozdobna dość często uprawiana w przydomowych ogrodach.
- W Średniowieczu znane były jej właściwości wymiotne i przeczyszczające[5].
- Zajmowała ważne miejsce w praktykach magicznych: jej korzenie miały mieć moc otwierania zamkniętych zamków oraz odstraszania demonów, ale pod warunkiem, że były wykopane w nocy[5].
- W rejonach swego naturalnego występowania ma szereg nazw miejscowych, z których wiele nawiązuje do jej właściwości medycznych i magicznych[5].
Wymagania oraz uprawa
Roślina nie znosi dłuższych okresów suszy ani zalewania. Najlepsze warunki ma w słonecznych lub półcienistych miejscach. Gleby: żyzne, przepuszczalne, średnio wilgotne o pH od lekko kwaśnego do lekko zasadowego. Silnie rozrasta się na glebach piaszczystych, ale za to słabo kwitnie. Roślina całkowicie mrozoodporna. Wysiewanie najlepiej wykonać od razu po zbiorze, wtedy po koło 6 tygodniach uzyskuje się już młode siewki. Istnieje również możliwość rozmnażania poprzez podział starszych kęp rośliny[6].
Przypisy
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-02] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens , Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-02] (ang.).
- ↑ Paeonia officinalis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-07-20].
- ↑ a b c d e f Danesch Edeltraud, Danesch Othmar: Le monde fascinant de la flore alpine, Editions M.P.A, Saint-Sulpice (Suisse), b. r. (1984), s. 69, ISBN 2-88090-009-3
- ↑ Agnieszka Mike-Jeziorska: Piwonia lekarska. 2013. [dostęp 2013-04-01]. (pol.).
- BioLib: 38842
- EoL: 486255
- EUNIS: 175406
- FloraWeb: 4091
- GBIF: 3083488
- identyfikator iNaturalist: 128167
- IPNI: 711836-1
- ITIS: 504092
- NCBI: 69717
- Plant Finder: 286230
- identyfikator Plant List (Royal Botanic Gardens, Kew): kew-2561028
- Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:711836-1
- Tela Botanica: 47339
- identyfikator Tropicos: 27101968
- USDA PLANTS: PAOF2
- CoL: 4BYC9