Pilot morski, pilot portowy lub po prostu pilot to osoba posiadająca specjalistyczną wiedzę, doświadczenie w manewrowaniu statkami oraz znajomość lokalnych warunków, spełniająca wymogi kwalifikacyjne określone prawem. Pilot udziela kapitanowi statku informacji o warunkach nawigacyjnych oraz rad w prowadzeniu statku na ściśle określonym akwenie. Jego znajomość locji danego akwenu zazwyczaj jest znacznie wyższa niż dowódcy statku^[1].

Zadaniem pilota jest zapewnienie bezpiecznego wprowadzenia lub wyprowadzenia z portu jednostki morskiej, hamowanie jej, obracanie i przeprowadzenie procesu cumowania lub dokowania równoległego. Pilotami są zazwyczaj doświadczeni kapitanowie, którzy posiedli wystarczającą wiedzę o akwenie, na którym przyszło im pracować i potrafiący współpracować z załogami holowników lub zespołów holowników wspomagających statki wchodzące lub wychodzące z portu^[2].

W Polsce Kodeks Morski określa warunki świadczenia usługi pilotowej i odpowiedzialność pilota, natomiast rozporządzenie w sprawie pilotażu morskiego reguluje wymagania kwalifikacyjne pilota morskiego i sposób uzyskania dyplomów:

• Pilota Morskiego (Sea Pilot)
• Pilota Morskiego w Pilotażu Pełnomorskim (Deep Sea Pilot)

• pilotówka
• drabinka pilotowa

• Dz. U. 2001 Nr 138 poz. 1545 Ustawa z dnia 18 września 2001 r. Kodeks morski

Rozporządzenie Ministra Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej z dnia 17 listopada 2017 r. w sprawie pilotażu morskiego