Perkoz argentyński
| Podiceps gallardoi[1] | |
| Rumboll, 1974 | |
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Podtyp | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Infragromada | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
perkoz argentyński |
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |
 | |
| Zasięg występowania | |
 w sezonie lęgowym przeloty zimowiska | |
Perkoz argentyński[3] (Podiceps gallardoi) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny perkozów (Podicipedidae), zamieszkujący skrajnie południową część Ameryki Południowej. Monotypowy[4]. Krytycznie zagrożony.
Morfologia
Mierzy około 32 cm długości, waży 420–610 g[5]. Posiada czarno-białe upierzenie. Czoło białe, nad czołem widoczne są delikatne, przypominające włosy, jasnopomarańczowo-rude piórka, które ptak może stroszyć. Spiczasty dziób jest niebieskawoszary. Oczy jasnoczerwone. Obie płcie są do siebie podobne[6].
Zasięg występowania
Odkryty w 1974 roku na jeziorze Laguna de Las Escarchados na płaskowyżu Meseta de las Vizcachas, blisko El Calafate w prowincji Santa Cruz (południowa Argentyna). W późniejszym okresie duże populacje odkryto na subandyjskim płaskowyżu między 47 a 50 stopniem południowym w Argentynie. Ponadto stwierdzono obecność tych ptaków w Parku Narodowym Torres del Paine w południowym Chile, ale brak na razie potwierdzonych lęgów w tym kraju[2]. Jest to gatunek migrujący na niewielkie odległości. Ptaki opuszczają jeziora lęgowe w maju, zanim woda zamarznie. Zimę spędzają w estuariach rzek na wybrzeżu Atlantyku[6].
Ekologia
Lęgnie się w koloniach liczących zwykle 5–75 par. Samica składa jaja w grudniu–styczniu, czasem w lutym[5]. Ptak posiada wyjątkowe zwyczaje lęgowe. Kolonie lęgowe są doskonale widoczne z powodu białych grzbietów ptaków, wysiadujących dwa jaja w gniazdach całkowicie odkrytych, umieszczonych na pływających roślinach wodnych. Pary ptaków nigdy nie starają się wychować więcej niż jednego pisklęcia. Ponadto pozostawiają młode, jeśli te mają problemy z zebraniem odpowiedniej ilości pokarmu. Ocenia się, że na parę dorosłych osobników przypada tylko 0,2 pisklęcia na rok. Potencjał reprodukcyjny tego gatunku jest ekstremalnie niski[2].
Żywią się makroplanktonem oraz ślimakami. Ze względu na brak ryb w wodach zasiedlanych przez perkoza argentyńskiego, nie wchodzą one do ich diety.
Status i zagrożenia
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) od 2012 roku uznaje perkoza argentyńskiego za gatunek krytycznie zagrożony (CR, Critically Endangered); wcześniej, od 2009 roku klasyfikowany był jako gatunek zagrożony (EN, Endangered), a od 1994 jako gatunek bliski zagrożenia (NT, Near Threatened)[2].
W miejscach swego występowania jest lokalnie liczny, lecz specjalizacja tego gatunku oraz niewielki obszar występowania powoduje, iż jest narażony na wyginięcie w momencie nagłych zmian środowiska. W połowie lat 80. XX w. całkowitą liczbę perkozów argentyńskich szacowano na 3000–5000 osobników. Obecne szacunki mówią o 1000–1200 ptaków, wliczając pisklęta. Trend liczebności populacji uznaje się obecnie (2019) za stabilny, prawdopodobnie w wyniku szeroko zakrojonych działań ochronnych[2]. Ponad połowa kolonii lęgowych perkoza argentyńskiego leży na terenie utworzonego w 2015 roku Parku Narodowego Patagonii[2], sylwetka tego ptaka umieszczona jest w logo tego parku[7].
Poważnym zagrożeniem dla perkoza argentyńskiego jest introdukowany wizon amerykański, który wyjada jaja oraz poluje zarówno na pisklęta, jak i osobniki dorosłe. Negatywny wpływ mają także introdukowane do jezior pstrągi i łososie, które konkurują z ptakami o pokarm. Wybuchy wulkanów mogą powodować okresowy spadek liczebności gatunku, lecz naniesione popioły powodują rozrost wodnej roślinności, co z kolei wpływa na stosunkowo szybkie odnowienie populacji[2].
Przypisy
- ↑ Podiceps gallardoi, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c d e f g BirdLife International, Podiceps gallardoi, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2018, wersja 2019-2 [dostęp 2019-11-07] (ang.).
- ↑ Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Podicipedidae Bonaparte, 1831 - perkozy - Grebes (wersja: 2016-07-24). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-07-29].
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v11.2). [dostęp 2021-07-29]. (ang.).
- ↑ a b Llimona, F., del Hoyo, J., Christie, D.A., Jutglar, F., Sharpe, C.J. & Kirwan, G.M.: Hooded Grebe (Podiceps gallardoi). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2019. [dostęp 2019-11-07].
- ↑ a b N. Bouglouan: Hooded Grebe. [w:] oiseaux-birds.com [on-line]. [dostęp 2021-07-29]. (ang.).
- ↑ Parque Nacional Patagonia. [w:] Argentina.gob.ar [on-line]. [dostęp 2021-07-29]. (hiszp.).
Linki zewnętrzne
- Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
- Rycina przedstawiająca perkoza argentyńskiego. animaldiversity.ummz.umich.edu. [zarchiwizowane z tego adresu (2004-10-16)].
