Langbahn Team – Weltmeisterschaft

Paprotniki

Paprotniki
Ilustracja
Morfologia nerecznicy samczej
Systematyka[1]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Gromada

paprotniki

Nazwa systematyczna
Pteridophyta
Synonimy
  • Filicinophyta, Polypodiophyta, Pterophyta
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Paprotniki (Pteridophyta[a]) – historyczny takson w randze gromady (typu), który stosowany był w dawnych systemach klasyfikacyjnych roślin naczyniowych[3]. Paprotniki wyróżnione były w systemach Augusta Wilhelma Eichlera z 1883, Adolfa Englera z 1892, a po raz ostatni wymieniane były jako takson w latach 90. XX wieku (wznawiany podręcznik botaniki Strasburgera z 1991)[4]. Spośród roślin współczesnych do grupy tej zaliczano widłaki, skrzypy, psylotowe i paprocie. Obecnie wiadomo, że grupa ta w takim ujęciu ma charakter parafiletyczny[5][6]. W miejsce dawnych paprotników wyróżnia się odrębne ww. linie rozwojowe roślin, opisywane zwykle w randze gromad, podgromad lub klas[3][7]. Nazwa "paprotniki" stosowana jest często zwyczajowo, a nie taksonomicznie, w podobnym jak niegdyś znaczeniu, w odniesieniu do roślin zarodnikowych, u których pokoleniem dominującym jest sporofit i które osiągnęły podobnie wysoki poziom budowy i rozwoju[8].

Pozycja filogenetyczna paprotników

Fragment drzewa filogenetycznego obejmujący taksony zaliczane dawniej do paprotników (nazwy wytłuszczone)[5]:



mchy (Bryophyta)




widłaki (Lycopodiophyta)


Euphyllophyta

rośliny nasienne (Spermatophyta)


Monilophyta

psylotowe (Psilotopsida)




skrzypowe (Equisetopsida)




strzelichowe (Marattiopsida)



paprociowe (Pteridopsida)








Cechy wspólne

Przyczyną łączenia w jeden takson różnych linii rozwojowych roślin było podobieństwo ich cyklów rozwojowych. Gametofit jest rośliną samodzielną (zieloną lub żyjącą w symbiozie z grzybami). Rozmnażanie płciowe uzależnione jest od wody – plemniki przepływają z plemni do rodni. Po zapłodnieniu z rodni wyrasta sporofit, który usamodzielnia się i osiąga większe rozmiary od gametofitu. U wszystkich grup zaliczanych do paprotników podobnie przebiega proces wytwarzania zarodników, powstających po mejozie w specjalnych organach zwanych zarodniami[3].

Systematyka

Po wcześniejszym odłączeniu się linii rozwojowej widłaków, a później roślin nasiennych, pozostałe rośliny tworzą linię rozwojową oznaczaną bez rangi systematycznej lub jako gromadę pod nazwą Monilophyta. Poniżej podany jest jej podział systematyczny (taksony monofiletyczne)[5]:

Uwagi

  1. ↑ Nazwa naukowa stosowana bywa w różnych ujęciach taksonomicznych odchodząc od pierwotnego znaczenia, np. wg ITIS[2] to monotypowa gromada obejmująca paprociowe.

Przypisy

  1. ↑ Jakub Mowszowicz: Zarys systematyki roślin. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1982. ISBN 83-01-00708-7.
  2. ↑ Pteridophyta, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2021-04-04] (ang.).
  3. ↑ a b c Alicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski: Botanika Systematyka. Wyd. t. 2, wydanie 10. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007. ISBN 83-01-10951-3.
  4. ↑ Krzysztof Rostański: Wykłady z botaniki systematycznej. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego. Podręczniki i Skrypty Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach nr 15, 2003. ISBN 83-226-1245-1.
  5. ↑ a b c Smith, A. R., K. M. Pryer, E. Schuettpelz, P. Korall, H. Schneider & P. G. Wolf: A classification for extant ferns. Taxon 55(3): 705–731, 2006. [dostęp 2009-03-24]. (ang.).
  6. ↑ Pryer, Kathleen M., Eric Schuettpelz, Paul G. Wolf, Harald Schneider, Alan R. Smith and Raymond Cranfill: Phylogeny and evolution of ferns (monilophytes) with a focus on the early leptosporangiate divergences. American Journal of Botany 91:1582-1598, 2004. [dostęp 2009-03-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-08-26)]. (ang.).
  7. ↑ James L. Reveal: Classification of extant Vascular Plant Families – An expanded family scheme. Department of Plant Biology, Cornell University. [dostęp 2009-03-24]. (ang.).
  8. ↑ Hanna Wójciak: Porosty, mszaki, paprotniki. Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2003, s. 302. ISBN 83-7073-223-2.
Quelle: https://pl.wikipedia.org/wiki/Paprotniki