Papacha (od tur. papak) – męskie nakrycie głowy popularne wśród narodów Kaukazu i Azji Środkowej oraz Kozaków.

Tradycyjnie wykonana z owczej wełny lub niedźwiedziego futra. W zależności od regionu występuje w różnych rozmiarach i kształtach (m.in. z dnem półkolistym oraz płaskim).

W Polsce moda na noszone zimą papachy (lub czapki „uszatki”) zapanowała, zwłaszcza wśród młodszego pokolenia, od lat 70. ubiegłego stulecia^[1] i w ograniczonym stopniu utrzymywała się później.

W armii carskiej noszona od 1817 roku, początkowo jedynie przez oddziały kozackie. Z czasem stała się popularna w całym rosyjskim wojsku i przed I wojną światową została ujednolicona jako wysoka czapka z baraniej wełny.

Z powodów ideologicznych jej noszenie zostało początkowo zabronione w Armii Czerwonej. Powróciła w 1936 roku jako element umundurowania oddziałów kozackich. Od 1940 roku była regulaminowym zimowym nakryciem głowy radzieckich generałów i marszałków, a od 1943 roku również pułkowników. Dzięki temu stopniowo stała się symbolem wysokiego statusu^[2].

W 1994 roku wycofano ją z użytku w armii Federacji Rosyjskiej ze względów praktycznych. Została przywrócona dekretem Władimira Putina z 9 maja 2005 roku^[2].