Pałac Prymasowski w Warszawie
 nr rej. 520 z 1.07.1965
| |
 Widok na pałac od strony ul.Senatorskiej | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Adres |
ul. Senatorska 13/15 |
| Pierwszy właściciel | |
| Obecny właściciel | |
Położenie na mapie Warszawy  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
| 52°14′43,28″N 21°00′44,38″E/52,245356 21,012329 | |
Pałac Prymasowski – pałac znajdujący się przy ul. Senatorskiej 13/15 w Warszawie.
Historia
Budowa pałacu rozpoczęła się pod koniec XVI wieku z inicjatywy biskupa płockiego Wojciecha Baranowskiego. Gdy został prymasem przekazał pałac kapitule gnieźnieńskiej w roku 1610.
Pałac został zrujnowany w latach najazdu szwedzkiego[1]. Do jego odbudowy zatrudniono Józefa Fontanę. Po raz kolejny spustoszony przez Sasów, Wołochów i Kozaków w 1704. Odbudował go ze zniszczeń prymas Stanisław Szembek.
Do roku 1795 wnętrza pałacu pełniły funkcję mieszkań prymasów. W tym czasie był kilkakrotnie rozbudowywany. Pod koniec XVII wieku rozbudową pałacu zajął się Tylman z Gameren. Natomiast w pierwszej połowie XVIII wieku przebudowano pałac w stylu rokokowym na rezydencję prymasa Adama Ignacego Komorowskiego.
W listopadzie 1767 w pałacu odbywały się posiedzenia delegacji wyłonionej przez Sejm Repninowski do traktowania z posłem rosyjskim Nikołajem Repninem w sprawie równouprawnienia innowierców[2].
W latach 1777–1783 Antoni Kazimierz Ostrowski podjął generalną przebudowę pałacu. Architektem za nią odpowiedzialnym był Efraim Szreger; ukończył ją Michał Jerzy Poniatowski w stylu klasycystycznym. Korpus główny został wtedy wzbogacony o skrzydła boczne z pawilonami, ryzalit korpusu zyskał zaś czterokolumnowy portyk. Architektami wnętrz pałacu byli Jan Chrystian Kamsetzer i Szymon Bogumił Zug.
Po trzecim rozbiorze pałac przeznaczony był na różne cele. Mieściła się w nim m.in. Kamera Warszawska i Komisja Rządowa Wojny.
W dwudziestoleciu międzywojennym pałac po remoncie stał się siedzibą Ministerstwa Rolnictwa i Reform Rolnych[3]. Nad wejściem umieszczono napis MINISTERIUM ROLNICTWA[4].
Pałac został spalony podczas obrony Warszawy we wrześniu 1939[5]. Po wojnie zniszczenia budynku oszacowano na ok. 60%[6]. Pałac został odbudowany w latach 1949–1950 i stał się siedzibą Centralnego Zarządu Muzeów i Ochrony Zabytków[7].
W 1965 w Sali Kolumnowej pałacu wystawiono trumnę ze zwłokami Marii Dąbrowskiej[8], a w 1977 ludowca Czesława Wycecha[9]. W 1976 na skwerze przed pałacem odsłonięto pomnik Stanisława Staszica[10] (przeniesiony po 2007 na teren kampusu Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego na Ursynowie)[11].
Przez wiele lat był oddziałem urzędu stanu cywilnego. Obecnie właścicielem obiektu jest spółka ZPR Media. W kwietniu 2016 w pałacu otwarto butikowy hotel Bellotto[12].
Na skwerze przed pałacem rośnie wiąz szypułkowy będący pomnikiem przyrody[13].
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Jan Stanisław Bystroń: Warszawa. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1977, s. 64.
- ↑ Aleksander Kraushar, Książę Repnin i Polska, Warszawa 1900 t. II, s. 127.
- ↑ Ryszard Mączewski: Warszawa między wojnami. Łódź: Księży Młyn, 2009, s. 16. ISBN 978-83-61253-51-8.
- ↑ Jerzy S. Majewski: Warszawa na starych pocztówkach. Warszawa: Agora, 2013, s. 104. ISBN 978-83-268-1238-5.
- ↑ Alfred Lauterbach. Zniszczenie i odbudowa Warszawy zabytkowej. „Kronika Warszawy”. 4(8), s. 58, 1971.
- ↑ Karol Małcużyński, Wacław Wojnacki: Zwiedzamy nową Warszawę. Warszawa: Spółdzielczy Instytut Wydawniczy „Kraj”, 1950, s. 86.
- ↑ Tadeusz Podgórski: Zwiedzamy Warszawę. Warszawa: Sport i Turystyka, 1956, s. 103.
- ↑ Teresa Dąbrowska: Warszawa literacka lat międzywojennych. Warszawa: Bellona, 2014, s. 21. ISBN 978-83-11-13068-5.
- ↑ Janusz Gmitruk, WYCECH Czesław (1899-1977), ps. Stanisław Tyczeski, mąż stanu, działacz ruchu ludowego. [online], slownik-biograficzny.uws.edu.pl [dostęp 2024-12-02].
- ↑ Wiesław Głębocki: Warszawskie pomniki. Warszawa: Wydawnictwo PTTK „Kraj“, s. 81. ISBN 83-7005-211-8.
- ↑ SGGW w hołdzie Stanisławowi Staszicowi. [w:] Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie [on-line]. [dostęp 2021-08-29].
- ↑ Tomasz Urzykowski. Pałac Prymasowski stał się hotelem. „Gazeta Stołeczna”, s. 6, 15 czerwca 2016.
- ↑ Pomniki przyrody na terenie m.st. Warszawy. Pomniki przyrody na terenie dzielnicy Śródmieście. [w:] Urząd m.st. Warszawy [on-line]. bip.warszawa.pl. [dostęp 2020-05-15].
Linki zewnętrzne
- Archiwalne widoki i publikacje o pałacu w bibliotece Polona