Ten artykuł dotyczy cesarza. Zobacz też: Otto IV, margrabia brandenburski.

Otto IV Welf

Król Rzymian (Niemiec)
Okres	od 9 czerwca 1198 do 18 maja 1218
Poprzednik	Filip Szwabski
Następca	Fryderyk II Hohenstauf
Cesarz rzymski
Okres	od 14 października 1209 do 18 maja 1218
Poprzednik	Henryk VI Hohenstauf
Następca	Fryderyk II Hohenstauf
Dane biograficzne
Dynastia	Welfowie
Data i miejsce urodzenia	1175/1176 Brunszwik
Data i miejsce śmierci	18 maja 1218 Hartzburg
Ojciec	Henryk Lew
Matka	Matylda Plantagenet
Żona	Beatrycze Hohenstauf Maria Brabancka
Multimedia w Wikimedia Commons

Otto IV z Brunszwiku, Otton IV Welf^[1] (ur. 1175 lub 1176 w Brunszwiku, zm. 18 maja 1218 w Hartzburgu) – antykról niemiecki 1198–1208, król niemiecki od 1208, książę Szwabii 1208–1212, cesarz rzymski od 1209. Rywal rodu Hohenstaufów, jego panowanie związane było z zabiegami papiestwa o uzyskanie kontroli nad Świętym Cesarstwem Rzymskim.

Pochodził z rodu Welfów. Był synem Henryka Lwa i Matyldy, córki króla Anglii Henryka II Plantageneta. Od najmłodszych lat jego ojciec przygotowywał go do walki o cesarską koronę. Wychował się na dworze dziadka Henryka II. Brał udział w wyprawach wojennych Ryszarda Lwie Serce. Kiedy Ryszard został królem w 1189 r. próbował uhonorować Ottona tytułem hrabiego Yorku lub też, poprzez małżeństwo, wprowadzić go na tron Szkocji. W 1196 r. nadał mu tytuł hrabiego Poitiers.

W 1198 pod wpływem polityki bogatych mieszczan i króla Anglii uzyskał poparcie części baronów niemieckich i sięgnął po tron w Rzeszy po śmierci Henryka VI. 9 czerwca 1198 r. został okrzyknięty królem w Kolonii przez książąt północnoniemieckich. Następnie zajął Akwizgran i został koronowany przez arcybiskupa Kolonii Adolfa 12 lipca. Koronacji dokonano fałszywymi regaliami, gdyż prawdziwe znajdowały się w rękach Staufów.

Elekcja Ottona i jego koronacja wywołała wojnę domową z pretendującym do schedy po zmarłym bracie i wybranym wcześniej przez stronnictwo Staufów królem Filipem Szwabskim. Ażeby zażegnać spór i dwukrólewie Otton IV zwrócił się o pomoc do papieża Innocentego III. W 1201 r. w Neuss zagwarantowawszy przywileje kościoła uzyskał od papieża pełne poparcie. Nie udało mu się jednak pokonać opozycji wewnątrzpaństwowej. 27 lipca 1206 r. pokonany w bitwie pod Wassenbergiem zmuszony został do abdykacji. W zamian za zrzeczenie się praw do tronu miał uzyskać księstwo Szwabii i rękę córki Filipa Szwabskiego, Beatrycze Hohenstauf. Nagła śmierć Filipa Szwabskiego uratowała jego pozycję.

11 listopada 1208 r. we Frankfurcie powtórnie został wybrany królem niemieckim. W 1209 r. Otto IV udał się do Włoch i 4 października został w Rzymie koronowany na cesarza przez papieża Innocentego. Przygotowywał wyprawę celem podbicia Sycylii. Próbując ograniczyć władzę papieską popadł w konflikt z Innocentym III, który w 1210 r. go ekskomunikował. W Rzeszy wybuchła kolejna wojna domowa inspirowana polityką Staufów.

Niemieccy możni wybrali królem Fryderyka II. Nie mogąc ogarnąć chaosu w Niemczech Otton IV zwrócił się o pomoc w zorganizowaniu koalicji do króla Anglii, Jana bez Ziemi. Przeciwko temu sojuszowi wystąpił król Francji Filip II August, który wmieszał się w sprawy sukcesji w Niemczech i wypowiedział wojnę cesarzowi. W 1214 r. doszło bitwy pod Bouvines, która przypieczętowała klęskę polityczną Ottona IV. Straciwszy szansę na odzyskanie władzy w Rzeszy Otto IV wycofał się do swoich brunszwickich posiadłości.

Zmarł w Hartzburgu. Pochowany został w katedrze w Brunszwiku.

23 lipca 1212 r. w Nordhausen poślubił Beatrycze Hohenstauf (maj 1198 – 11 sierpnia 1212), córkę Filipa Szwabskiego i Ireny Angeliny, córki cesarza bizantyjskiego Izaaka II Angelosa. Małżonkowie nie mieli razem dzieci.

19 maja 1214 r. w Akwizgranie poślubił Marię (ok. 1190 – maj 1260), córkę księcia Brabancji Henryka I i Matyldy z Boulogne, córki Mateusza Alzackiego. Również to małżeństwo pozostało bezdzietne.