Otago (1869)
![]() | |
Bandera | |
---|---|
Port macierzysty | |
Właściciel |
Angus Cameron, |
Dane podstawowe | |
Materiał | |
Historia | |
Stocznia |
pochylnia nr 136 Alexander Stephen & Sons, of Kelvinhaugh, |
Data budowy |
1869 |
Data wodowania |
5 października 1869 |
Data wycofania ze służby |
1903 |
Data zatonięcia |
złomowanie po 1931 |
Dane techniczne | |
Wyporność |
345 t |
Liczebność załogi |
13 |
Długość całkowita (L) |
(147 ') 45 m |
Szerokość (B) |
(26 ') 8 m |
Zanurzenie (D) |
(14 ') 4,3 m |
Pojemność |
367 RT |
Ożaglowanie | |
Typ ożaglowania | |
Liczba żagli |
23(?)[3] |
Liczba masztów |
3 |
Napęd mechaniczny | |
Silnik |
brak |
Prędkość maks. |
pod żaglami ok. 13 w. |
![](https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/81/Otago_%28ship%2C_1869%29_-_SLV_H91.108-2780.jpg/220px-Otago_%28ship%2C_1869%29_-_SLV_H91.108-2780.jpg)
![](https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7f/Otago_%28ship%2C_1869%29_-_NMM_P5194.jpg/220px-Otago_%28ship%2C_1869%29_-_NMM_P5194.jpg)
Bark „Otago” – statek handlowy, drobnicowiec[4], konstrukcji żelaznej, nitowanej, jedyny żaglowiec prowadzony przez Józefa Konrada Korzeniowskiego jako kapitana (1888-1889)[5].
„Otago” został zwodowany w tym samym roku co słynny kliper „Cutty Sark” i „Lwów” ex. „Chinsura”, był niewielkim statkiem[6] ok. 1/2 rozmiarów „Lwowa”, o bardzo szlachetnych proporcjach – klipra[7]. Tonaż „Otago” plasuje go wielkością powyżej współczesnych żaglowców - typu „Pogoria”, nieco mniejszy niż bryg „Fryderyk Chopin”.
Historia[8]
Wodowany 5 października 1869 w stoczni Alexander Stephen & Sons, of Kelvinhaugh na pochylni nr 136 w Glasgow, żelazny bark, dla szkockiego kapitana Angusa Camerona z Glasgow. Ukończony w porcie macierzystym w Glasgow w cenie 16 £ za 1 BRT.
W 1870 w dziewiczej podróży do Adelaide w Australii, przez San Francisco powrócił do Anglii w czasie 12 miesięcy i 15 dni.
W 1871 z ładunkiem materiałów wybuchowych, drobnicą i 17 pasażerami na pokładzie wyruszył w podróż do Port Chalmers w Nowej Zelandii. 22 lipca 1871 wszedł na redę Portu Chalmers, ale z powodu sztormu, parowy holownik „Geelong” wholował „Otago” na kotwicowisko kwarantannowe po 3 dobach. Lokalna gazeta Otago Daily Times odnotował zawinięcie „ładnego barku w typie klipra” po 88-dniowej podróży, w czasie której „Otago” uzyskał maksymalny dobowy przebieg 306 Mm (średnią dobową prędkość 12,75 w.). W 1872 sprzedany Gierson & Co. w Adelajdzie. W 1885 sprzedany kpt. Johnowi Snaddenowi, który sam prowadził „Otago”. Kpt. Snadden zmarł w czasie rejsu 4 grudnia 1887 i został pochowany w morzu, w Zatoce Syjamskiej - dziś Tajlandzkiej, po którym kapitanem „Otago” został Józef Conrad-Korzeniowski[9].
W 1890 właścicielami „Otago” byli: J.L. Simpson & Snadden następnie H. Simpson & Son. W 1898 zakupiony przez A. E. Howard w Sydney; w 1902 nabyty przez C. J.F. Gerber w Sydney. W 1903 sprzedany Huddard Parker Ltd. i użytkowany jako hulk – magazyn węgla. W czerwcu 1905 przyholowany do Hobart, aby zastąpić skorodowany hulk „Fredrica”. W styczniu 1931 sprzedany przedsiębiorcy zajmującemu się złomowaniem statków kpt.[10] Henry Dodge w Hobart, następnie przeholowany ok. 7 mil (ok. 10 km) w górę rzeki Derbent. „Otago” spoczął na wschodnim brzegu fiordu - rzeki Derbent w miejscowości Old Beach, Risdon[11] w miejscu nazwanym Otago Bay, gdzie pozostałości kadłuba widoczne są do dziś. Złomowany (rozbierany dwukrotnie) w 1937 i 1957.
Obecnie resztki kadłuba „Otago” pozostają widoczne w Otago Bay, która leży na terenie podmiejskiej dzielnicy Hobart – Otago w pobliżu skrzyżowania ulic: Otago Bay Road i Joseph Conrad Drive (Conrad Dr.), (przybliżony adres: 34 Otago Bay Rd., Otago TAS 7017, Australia – współrzędne geograficzne 42°48′35,53″S 147°17′58,80″E/-42,809869 147,299667) – zob. zdjęcia linki zewnętrzne.
Józef Conrad Korzeniowski jako kapitan „Otago”
Po nagłej śmierci kpt. Snaddena w morzu[12], propozycję objęcia stanowiska kapitana „Otago” otrzymał Józef Conrad Korzeniowski, wówczas I oficer na SS „Vidar”. Od 24 stycznia 1888 do 26 marca 1889 pisarz, jako najsłynniejszy kapitan „Otago”, prowadził statek na trasie m.in.: Bangkok – Sydney – Saint Maurice na Mauritiusie – Cieśnina Torresa – Port Louis na Saint-Maurice – Melbourne – Adelaide[13]. Pierwszy odcinek podróży z Bangkoku do Singapuru ok. 800 mil (1500 km) trwał 3 tygodnie z powodu ciszy morskiej. Cała załoga z wyjątkiem kapitana i kucharza okrętowego chorowała na febrę. Dramatyzm potęgował brak lekarstwa przeciw febrze – chininy; dostawca popełnił oszustwo w dostawie leku[14]. Literackim opisem przeżyć z rejsu barkiem „Otago” jest powieść „Smuga cienia”. Pewne doświadczenia z rejsu „Otago” zawarł pisarz w „Zwierciadle morza”. Rysunek[15] „Otago” (linki zewnętrzne) sporządzony według wskazówek pisarza, znajdował się na okładce I wydania ang. oryginału „Zwierciadła morza” (ang. „The Mirror of the Sea”, 1906).
Zabytki z wraku „Otago”
Pozostałości wraku „Otago” wskazali przedstawiciele australijskiej Polonii załogom polskich statków docierających do Hobart w latach 60. XX w. Pamiątki z „Otago” w polskich zbiorach są darem kpt. ż. w. Antoniego Strzelbickiego i rodziny kpt. ż. w. Czesława Adamowicza. Zabytki po „Otago” znajdują się w zbiorach muzeów morskich w Wielkiej Brytanii i w USA - w San Francisco m.in. koło sterowe z „Otago” jest eksponowane w Honourable Company of Master Mariners (pl. Honorowe Stowarzyszenie Kapitanów Żeglugi Wielkiej) na pokładzie okrętu-muzeum HQS WELLINGTON na Tamizie koło Londynu, fragment rufy[2] w muzeum morskim w San Francisco, drewniana konstrukcja zejściówki do kubryku w muzeum morskim w Hobart[16]. Dzwon okrętowy „Otago” jest eksponowany w sali Normana Morrisona w Geelong College[17] w Melbourne[18].
Varia
- W sali tradycji Akademii Morskiej w Gdyni znajduje się deska[19] z barku „Otago” Josepha Conrada.
- Z okazji „Roku Conradowskiego” 20 grudnia 2007 NBP wprowadził do obiegu 3 monety: złotą o nominale 200 zł, srebrną o nominale 10 zł i 2 zł ze stopu „Nordic gold" z podobizną Josepha Conrada i wizerunkiem barku „Otago”[20][21].
- w 2007 Poczta Polska wydała znaczek z okazji 150. rocznicy urodzin pisarza z jego portretem na tle wizerunku barku „Otago” - zob. linki zewnętrzne.
- Fundacja Rozwoju Polskiej Myśli Technicznej i Mechaniki Precyzyjnej, produkująca zegarki pod marką G.GERLACH wypuściła serię zegarków pod nazwą „Otago”[22], wizerunek tego statku zdobi ich dekiel.
- Nazwa „Otago” jest popularna, obecnie (2008) nosi ją 5 statków i jachtów[23] różnych bander oraz nosiły okręty Marynarki Wojennej Nowej Zelandii (HMNZS Otago)
Przypisy
- ↑ bark Otago pod pełnymi żaglami - ilustracja do I wydania (ang.) „The Mirror of the sea” (1906) (pol: „Zwierciadło morza”) sporządzony według wskazówek Josepha Conrada [za:] Charles Clark: Joseph Conrad's ship. New Zealand Geographic. [dostęp 2010-05-25]. (ang.).
- ↑ a b zdjęcia fragmentu rufy wraz z osią steru z „Otago” (1869) w muzeum morskim w San Francisco. [dostęp 2008-12-16]. (ang.).
- ↑ ilość żagli na rysunku Otago z okładki I wydania ang. Zwierciadła Morza sporządzonego według wskazówek Josepha Conrada - linki zewnętrzne za: Stronham, D., id.
- ↑ „Otago” był niewielkim statkiem handlowym, przeznaczonym do przewozu drobnicy i niewielkiej liczby pasażerów, ożaglowany jako bark, bez napędu pomocniczego, o poszyciu z blach żelaznych, typowym dla czasów kliprów. „Otago” (1869–1903) Józefa Conrada Korzeniowskiego nie był jachtem (!), a pomyłki powoduje mylenie z jachtem żaglowym s/y s/y Otago (1959-1976), nazwanym dla upamiętnienia statku handlowego, żaglowca, prowadzonego w latach 1888-1889 przez kpt. Józefa Conrada Korzeniowskiego.
- ↑ Joseph Konrad Korzeniowski otrzymał propozycję prowadzenia jako kapitan barku „Otago” i 24 stycznia 1888 przejął statek w Bangkoku za: Kronika życia i twórczości Josepha Conrada-Korzeniowskiego Z. Najdera z 1974 r. oprac. M. Piechota: Chronologia życia i twórczości Josepha Conrada. [dostęp 2008-12-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (14 lutego 2009)]. (pol.).
- ↑ dane „Otago” za: Ch. Clark, „Joseph Conrad's ship” (id.). Tonaż „Otago” 367 BRT pozwala porównywać wielkość ze współczesnym brygiem „STS Fryderyk Chopin” - 400 BRT. Ten sam rok powstania, co „Lwów”, który został zwodowany również w Anglii, sugeruje podobne rozwiązania projektu
- ↑ w języku polskim kliper łączony jest z fregatą, w ang. kliper to statek przeznaczony do szybkiej żeglugi, w pełni ożaglowany - także kliper - bryg)
- ↑ za: Will Lawson (Historia „Otago”...)(id.)
- ↑ Will Lawson (id.)
- ↑ E. Otremb (id.). Według Willa Lawsona Henry Dodge prowadził stocznię złomową
- ↑ relacja kpt. Antoniego Strzelbickiego (1978) w Sali Tradycji AM za Ewa Otremb „Pamiątki conradowskie...” (id.) oraz Otago, Tasmania
- ↑ pierwowzór zdarzenia opisanego w powieści „Smuga cienia”
- ↑ Z. Najder, „Kronika...” (ibid.)
- ↑ Joseph Conrad w „Encyclopedia Brittanica” (id.)
- ↑ por. zdjęcie „Otago” z ok. 1900 – linki zewnętrzne
- ↑ opis zejściówki z „Otago” na stronie muzeum w Hobart. [dostęp 2008-12-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-10-19)]. (ang.).
- ↑ opis m.in. dzwonu z „Otago” na stronie Geelong College (Norman Morrison był kpt. ż. - dzwon pochodzi z jego kolekcji - był używany jako dzwon w college). [dostęp 2008-12-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (20 lipca 2008)]. (ang.).
- ↑ E. Otremb, (id.) oraz Will Lawson (id.)
- ↑ Sala Tradycji Akademii Morskiej w Gdyni. [dostęp 2008-12-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (5 grudnia 2010)]. (pol.). (błędnie opisana jako „...fragment (deski) jachtu „OTAGO”, na którym pływał Józef Conrad Korzeniowski”)
- ↑ NBP: Premiera (monet) „Korzeniowskiego”. [dostęp 2008-12-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (15 września 2008)]. (pol.).
- ↑ NBP: Monety „Konrad Korzeniowski - Joseph Conrad” - prospekt ze zdjęciami monet. [dostęp 2008-12-10]. (pol.).
- ↑ Otago - G.Gerlach. [dostęp 2014-12-20]. (pol.).
- ↑ 2 nowozelandzkie kutry rybackie, 3 jachty: brytyjski, niemiecki i USA za: ITU: wyszukiwanie statku według nazwy - „Otago”. [dostęp 2008-12-04]. (ang.).
Bibliografia
- Ewa Otremba. Pamiątki conradowskie w zbiorach Sali Tradycji. „Akademicki Kurier Morski”. 37, s. str. 23-24, grudzień 2007. Gdynia: Akademia Morska w Gdyni. ISSN 1641-3458. [dostęp 2008-12-10]. (pol.).
- Denis Stonham: Conrad's Command: The Barque Otago.. [w:] THE WORLD SHIP REVIEW [on-line]. December (grudzień) 2005, nr 42 [dostęp 11.12.08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-10-16)]. (ang.).
- Charles Clark. Joseph Conrad's ship (fragment). „New Zealand Geographic”. 78. Auckland, Nowa Zelandia: New Zealand Geographic. [dostęp 2008-12-10]. (ang.).
- Joseph Conrad, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2008-12-15] (ang.).
- Norman Sherry: Wschodni świat Conrada; przeł. Szymon Milewski i Jan Szarski. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1972.
- Norman Sherry: Conrad's eastern world. Cambridge: Cambridge University Press, 1976. ISBN 0-521-29120-8.
Linki zewnętrzne
- przypuszczalny wygląd „Otago” - ilustracja do I wyd. oryginału „Zwierciadła Morza” (ang.The mirror of the sea) Josepha Conrada. [dostęp 2008-12-10].
- Alan Glover: zdjęcie „Otago” z ok. 1900. [dostęp 2008-12-15]. (ang.).
- Alan Glover: OTAGO BELL. [dostęp 2017-11-09]. (ang.).
- Maps Google: panorama z Otago Bay Rd. na Zatokę Otago z pozostałościami wraku „Otago”. [dostęp 2008-12-10].
- Otago history (zdjęcia historyczne i aktualny stan wraku „Otago” w Tasmanii). [dostęp 2008-12-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (16 października 2009)]. (ang.).
- 150. rocznica urodzin Josepha Conrada - znaczek Poczty Polskiej. [dostęp 2008-12-10]. (pol.).
- The last of the Windjammers by Basil Lubbock. Blue Gum Clippers and Whale Ships of Tasmania by Will Lawson. (w:): „Otago” znaczek Poczty Polskiej oraz historia „Otago”. [dostęp 2008-12-12]. (ang.).