Organizmy modelowe
Organizmy modelowe – organizmy wykorzystywane w badaniach genetycznych ze względu na swoje cechy. Do tej pory nie znaleziono idealnego organizmu modelowego, ale są pewne cechy biologiczne, które bierze się pod uwagę, wybierając obiekt do eksperymentu.
Cechy organizmu modelowego
| Cechy organizmu modelowego | ||
|---|---|---|
| Cecha | Zalety | |
| małe rozmiary i proste pożywienie | hodowla nie wymaga dużo miejsca, jest łatwa i tania w utrzymaniu | |
| duża liczba potomstwa | pozwala na wiarygodną analizę statystyczną wzorów dziedziczenia | |
| krótki cykl życiowy | umożliwia obserwację wzorów dziedziczenia w kolejnych pokoleniach | |
| mały genom, duże chromosomy | mała ilość DNA do analizy; łatwiej badać chromosomy w mikroskopie świetlnym | |
| złożony rozwój | pozwala na analizę złożonych procesów rozwojowych | |
| dostępność informacji i technik badawczych | wiele mutantów jest dostępnych do analiz | |
| zsekwencjonowany genom | bardzo ułatwia analizy molekularne | |
Organizmy modelowe
- Jednokomórkowe organizmy modelowe
- bakterie: pałeczka okrężnicy, laseczka sienna
- archeowce: Sulfolobus
- drożdże: Saccharomyces cerevisiae i Schizosaccharomyces pombe
- Jedno lub wielokomórkowe
- śluzowiec Dictyostelium discoideum – do badań interakcji międzykomórkowych
- grzyby: Aspergillus parasiticus, czernidłak szarawy, kropidlak popielaty, kropidlak żółty, Neurospora crassa, Penicillium chrysogenum, Pyricularia oryzae.
- Zwierzęta modelowe
- muszka owocowa
- nicień Caenorhabditis elegans
- jeżowce
- platana szponiasta
- kura domowa
- mysz domowa
- ryby: rodzina pielęgnicowatych (Cichlidae), danio pręgowany, ryżanka japońska, rozdymka tygrysia
- szympans
- Homo sapiens – pierwszy ssak o zsekwencjonowanym genomie (2001)
- Rośliny modelowe
- Chlamydomonas reinhardtii
- toczek Volvox cateri – prosty wielokomórkowiec
- rzodkiewnik pospolity
- wyżlin większy
- tytoń, groch – pierwsze obiekty badań genetycznych
- ryż siewny Oryza sativa
Bibliografia
- Organizmy modelowe. W: R.M.Twyman: Biologia rozwoju. Krótkie wykłady. Przekład zbiorowy pod redakcją Jerzego Klaga. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2003. ISBN 83-01-14021-6.
- Anna Sadakierska-Chudy, Grażyna Dąbrowska, Anna Goc: Genetyka ogólna – skrypt do ćwiczeń dla studentów biologii. Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Toruń 2004.
Encyklopedie internetowe (modelowanie):