Organizacja austro-węgierskiego pułku armat polowych – etat pułku artylerii polowej cesarskiej i królewskiej Armii oraz królewsko-węgierskiej Obrony Krajowej.

W 1914 siły zbrojne Monarchii Austro-Węgierskiej posiadały 42 pułki armat polowych w c. i k. Armii, 8 dywizjonów armat polowych w c. k. Obronie Krajowej oraz 8 pułków armat polowych w k. węg. Obronie Krajowej^[1]. Pułki armat polowych k. węg. Obrony Krajowej posiadały taką samą organizację, jak pułki armat polowych wojska wspólnego, tak w czasie pokoju, jak i w czasie wojny. Jeżeli chodzi o dywizjony armat polowych c. k. Obrony Krajowej to, planowano ich rozwinięcie w osiem pułków armat polowych^[2].

 Osobny artykuł: Oddział gospodarczy.

Każdy pułk stanowił samodzielne „ciało rachunkowe” i posiadał komisje zarządzającą i kasową. Zapasy mobilizacyjne (augmentacyjne) pułk posiadał przy sobie. Wojenny materiał artyleryjski znajdował się pod zarządem specjalnej komisji materiałowej usytuowanej na szczeblu brygady artylerii. W skład wspomnianej komisji wchodził komendant brygady, jako prezes, komendant pułku haubic polowych, komendanci baterii (po jednym z każdego pułku należącego do brygady), komendant kadry oddziału uzupełniającego pułku haubic polowych oraz jeden porucznik lub podporucznik^[3].

Pułk na stopie pokojowej składał się komendy pułku, dwóch dywizjonów, każdy po dwie baterie (w niektórych pułkach drugi dywizjon miał trzy baterie), kadry baterii uzupełniającej, magazynu augmentacyjnego i kadry parku amunicyjnego. Komenda pułku była przydzielona pod względem prowiantowym do kadry baterii uzupełniającej^[4].

Pułk na stopie wojennej składał się komendy pułku, dwóch dywizjonów, każdy po dwie baterie (względnie drugi dywizjon trzy baterie), oddziału rezerwowego (cztery działa z obsługą), który wyruszał z pułkiem w pole, taboru bojowego i taboru prowiantowego, a także nowych formacji dla służby drugiej linii, według potrzeb i możliwości^[5].

Pułk był jednostką organizacyjną „stanowiącą podstawę do kompletowania” (uzupełniania)^[4].

Sztab pułku na stopie pokojowej składał się z:

Razem 7 oficerów (gażystów) oraz 18 żołnierzy i 7 koni. Sztab na stopie bojowej liczył 50 ludzi, 30 koni oraz dwa czterokonne wozy sztabowe^[5].

Bateria była jednostką taktyczną niższego rzędu, składającą się z 8 cm armata polowa wzór 1905 lub 1905/08. Modele różniły się tylko tym, że drugi z nich mógł być rozłożony dla łatwiejszego transportu (w górach)^[6].

Bateria na stopie pokojowej składała się z dwóch plutonów, każdy po dwa półplutony (1 armata). Liczyła ona:

Razem 5 oficerów, 99 (113) żołnierzy, 53 (65) koni, 6 wozów oraz 4 armaty^[6].

Bateria na stopie pokojowej wojennej się z trzech plutonów, każdy po dwa półplutony (1 armata). W baterii występowały następujące stanowiska etatowe:

Razem bateria liczyła 180 ludzi i 140 koni, 6 armat (sześciokonnych), 6 jaszczy (sześciokonnych), 1 wóz z przyborami. W taborze bojowym 1 kuchnia polowa (dwukonna). W taborze prowiantowym 3 wozy prowiantowe (dwukonne), 1 wóz bagażowy (dwukonny) oraz 1 wóz z rekwizytami (sześciokonny)^[7].

Oddziałami specjalnymi baterii były: oddział telefoniczny (dla pięciu stacji), patrol sanitarny oraz stały patrol wywiadowczy^[7].

W oddziale telefonicznym trzy stacje były czynne, a dwie rezerwowe. Skład stacji: 1 telefonista i 1 ordynans (stacja nr 3 była konna). Każda stacja była wyposażona w 1 aparat, 1 telefon magnesowy, 3 km łącznika oraz jeden „garnitur” sygnalizacyjny^[7].

Patrol sanitarny liczył jednego podoficera i 4 sanitariuszy^[7].

Stały patrol wywiadowczy składał się z jednego oficera (chorążego lub kadeta), jednego ogniomistrza i dwóch kaprali, którzy musieli być wyszkoleni w służbie telefonicznej i sygnalizacyjnej oraz zaopatrzeni w lornetki, busole, latarnie, liny, chorągiewki sygnalizacyjne i mapy. Patrole mogły być dzielone na półpatrole lub łączone po kilka z różnych baterii pod jednolitym kierownictwem^[8].

• Adam Płomieńczyk: Armja Austro-Węgierska. Warszawa: POW, 1916, seria: Bibljoteka Przeglądu Wojskowego.