Okręg Korpusu Nr IX
Okręg Korpusu Nr IX (OK IX) – okręg wojskowy Wojska Polskiego II RP w latach 1921–1939 z siedzibą dowództwa w Brześciu.
Zasięg terytorialny okręgu w 1939 roku
W 1939 roku Okręg Korpusu Nr IX obejmował swoim zasięgiem województwo poleskie bez powiatu koszyrskiego (rejon uzupełnień Kowel), województwo nowogródzkie bez powiatów: lidzkiego, szczuczyńskiego i wołożyńskiego (rejon uzupełnień Lida) oraz północno-wschodnią część województwa lubelskiego (powiaty: siedlecki, bialski, włodawski, łukowski i radzyński), a także powiat bielski z województwa białostockiego[1].
Wielkie jednostki, oddziały i pododdziały broni
- Piechota
- Dowództwo 9 Dywizji Piechoty w Siedlcach
- Dowództwo 20 Dywizji Piechoty w Słonimie i Baranowiczach (od 1 VII 1928)
- Dowództwo 30 Dywizji Piechoty w Kobryniu
- Kawaleria
- Dowództwo IX Brygady Jazdy w Baranowiczach (1921-1924)
- Dowództwo 9 Samodzielnej Brygady Kawalerii w Baranowiczach (1924-1937)
- Dowództwo Nowogródzkiej Brygady Kawalerii w Baranowiczach (1937-1939)
- Komenda Rejonu PW Konnego 9 DP w Siedlcach
- Komenda Rejonu PW Konnego 20 DP w Słonimie
- Komenda Rejonu PW Konnego 30 DP w Kobryniu
22 listopada 1927 roku minister spraw wojskowych ustanowił stanowiska 60 rejonowych inspektorów koni, w tym 6 w OK IX. Rejonowi inspektorzy koni należeli organizacyjnie do formacji nieewidencyjnych kawalerii[2].
- Rejonowy Inspektor Koni Brześć
- Rejonowy Inspektor Koni Prużana
- Rejonowy Inspektor Koni Baranowicze
- Rejonowy Inspektor Koni Pińsk
- Rejonowy Inspektor Koni Siedlce
- Rejonowy Inspektor Koni Biała Podlaska
- Artyleria
- 9 Grupa Artylerii
- 9 pułk artylerii ciężkiej w Siedlcach i Włodawie (od 1933)
- Wojska Samochodowe i Bronie Pancerne
- 9 dywizjon samochodowy w Brześciu (1921-1929) → Kadra 9 dsam
- kadra 9 dywizjonu samochodowego (1929-1934) → 4 bcz i sam. panc
- 1 dywizjon samochodów pancernych w Brześciu (1930-1931) → 4 dpanc
- 4 dywizjon pancerny w Brześciu (1931-1934) → 4 bcz i sam. panc
- 4 batalion czołgów i samochodów pancernych w Brześciu (1934-1935) → 4 bpanc
- 4 batalion pancerny w Brześciu (1935-1939)
- Saperzy i Służba inżynieryjno-saperska
- 9 pułk saperów w Brześciu (1921-1929)
- 6 batalion saperów w Brześciu (1929-1939)
- 9 kompania saperów w Słonimie (1935-1937) → OSP 20 DP
- Ośrodek Sapersko-Pionierski 20 DP w Słonimie (1937-1939)
- Składnica Saperska Nr 9 w Brześciu[3]
- Kierownictwo Robót Nr 18 w Brześciu[3]
- Rezerwa podoficerów wałmistrzów przy Szefostwie Fortyfikacji Brześć[3]
- Rezerwa podoficerów wałmistrzów przy Szefostwie Fortyfikacji Baranowicze[3]
- Łączność i służba łączności
- kadra 4 batalionu telegraficznego w Brześciu
- Składnica Łączności Nr 9 w Brześciu[4]
- Lotnictwo
- V batalion balonowy
- posterunek meteo Brześć[5]
- posterunek meteo Pińsk[6]
- posterunek meteo Leśna[7]
- Wojska Taborowe (Tabory)
- 9 dywizjon taborów w Brześciu (1921-1925) → 9 szw. tab.
- 9 szwadron taborów (1925-1930) → Kadra 9 dtab
- kadra 9 dywizjonu taborów (1930-1939)
- Żandarmeria
- 9 dywizjon żandarmerii w Brześciu (1921-1939)
- Obrona Przeciwlotnicza
- Centrum Wyszkolenia Obrony Przeciwlotniczej i Przeciwgazowej w Trauguttowie k. Brześcia
- Szkoła Podchorążych Artylerii Przeciwlotniczej w Trauguttowie k. Brześcia
- 9 dywizjon artylerii przeciwlotniczej (1938-1939)
Służby
- Służba uzbrojenia
- Składnica Uzbrojenia Nr 9 w Brześciu
- Służba intendentury
- Składnica Materiału Intendenckiego Nr 9 w Brześciu
- Składnica Materiału Intendenckiego Nr 22 w Baranowiczach
- Składnica Materiału Intendenckiego Nr 27 w Siedlcach
- Służba zdrowia
Kierownictwa rejonów sanitarnych zostały utworzone w listopadzie 1921 roku, natomiast ich likwidacja została przeprowadzona w kwietniu 1924 roku[8].
- Kierownictwo Rejonu Sanitarnego Baranowicze
- Kierownictwo Rejonu Sanitarnego Brześć
- Kierownictwo Rejonu Sanitarnego Siedlce
- 9 Szpital Okręgowy (1919 – 1939)
- Szpital Rejonowy Baranowicze (do VII 1924) → Szp. Rej. Słonim
- Filia Szpitala Rejonowego Baranowicze w Słonimie (do VII 1924)
- Szpital Rejonowy Słonim (VII 1924 – 1928) → GICh
- Szpital Rejonowy Kobryń (1921-1925) → GICh
- Filia Szpitala Rejonowego Kobryń w Pińsku (do VII 1924) → GICh
- Szpital Rejonowy Siedlce (do 1925) → GICh
- Wojskowy Szpital Sezonowy dla dzieci w Leśnej (1935-1939)
- Garnizonowa Izba Chorych Baranowicze (VII 1924 – 1939)
- Garnizonowa Izba Chorych Pińsk (VII 1924 – 1927)
- Garnizonowa Izba Chorych Kobryń (1925 – 1927)
- Garnizonowa Izba Chorych Siedlce (1925 – 1931)
- Garnizonowa Izba Chorych Słonim (1928 – 1939)
- 9 batalion sanitarny w Siedlcach, a następnie w Brześciu (1922-1931)
- Służba weterynaryjna
- Szefostwo Weterynarii OK IX w Brześciu (do XI 1925)
- Naczelny lekarz weterynarii OK IX (XI 1925 – III 1929)
- Szefostwo Weterynarii OK IX w Brześciu (od IV 1929)
- Kadra Okręgowego Szpitala Koni Nr IX w Brześciu (do 1925)
- 9 Okręgowy Szpital Koni (1925-1926)
| Służba uzupełnień (poborowa) | |||
|---|---|---|---|
| Powiatowe komendy uzupełnień | Komendy rejonów uzupełnień
w latach 1938–1939 | ||
| w latach 1921–1930 | w latach 1930–1938 | ||
| PKU Baranowicze | PKU Baranowicze | KRU Baranowicze |  |
| PKU Biała Podlaska | PKU Biała Podlaska | KRU Biała Podlaska | |
| PKU Bielsk Podlaski | PKU Bielsk Podlaski | KRU Bielsk Podlaski | |
| PKU Brześć | PKU Brześć | KRU Brześć | |
| PKU Łuków | PKU Łuków | KRU Łuków | |
| PKU Łuniniec | PKU Łuniniec | KRU Łuniniec | |
| PKU Pińsk | PKU Pińsk | KRU Pińsk | |
| PKU Siedlce | PKU Siedlce | KRU Siedlce | |
| PKU Słonim | PKU Słonim | KRU Słonim | |
| PKU Nowogródek | KRU Nowogródek | ||
| PKU Prużana | KRU Prużana | ||
- Służba sprawiedliwości
- Wojskowy Sąd Okręgowy Nr IX w Brześciu
- Prokuratura przy Wojskowym Sądzie Okręgowym Nr IX w Brześciu
- Wojskowy Sąd Rejonowy Brześć
- Wojskowy Sąd Rejonowy Baranowicze
- Wojskowy Sąd Rejonowy Siedlce
- Wojskowe Więzienie Śledcze Nr 9 w Brześciu
- Służba duszpasterska
| Podział obszaru RP pod względem katolickiego duszpasterstwa wojskowego na parafie wojskowe[9] | |||
|---|---|---|---|
| Nazwa parafii wojskowej | Siedziba proboszcza wojskowego | Parafia obejmowała powiaty | |
| Parafia św. Kazimierza | Brześć nad Bugiem | brzeski, bielsko-podlaski, włodawski |  |
| Parafia Najświętszego Serca Pana Jezusa | Siedlce | siedlecki, łukowski | |
| Parafia św. Krzyża | Biała Podlaska | bialski, konstantynowski | |
| Parafia św. Antoniego Padewskiego | Baranowicze | baranowicki, nieświeski, stołpecki | |
| Parafia Nawiedzenia NMP | Słonim | słonimski, nowogródzki | |
| Parafia św. Piotra i Pawła | Prużana | prużański, kosowski | |
| Parafia św. Jacka | Kobryń | kobryński, drohiczyński | |
| Parafia św. Stanisława Kostki | Pińsk | piński, łuniniecki, stoliński | |
Władze lokalne
- Komenda Miasta Brześć n. B.
- Komenda Obozu Ćwiczeń Brześć n. B.
- Komenda Obozu Ćwiczeń Leśna (do 1939)
- Komenda Placu Baranowicze
- Komenda Placu Biała Podlaska
- Komenda Placu Prużana
- Komenda Placu Siedlce
- Komenda Placu Słonim
Przypisy
- ↑ Wykaz komend rejonów uzupełnień w: Dz.U. z 1939 r. nr 20, poz. 131
- ↑ Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 32 z 22 listopada 1927 roku, poz. 383.
- ↑ a b c d Rybka i Stepan 2010 ↓, s. 785.
- ↑ Rybka i Stepan 2010 ↓, s. 787.
- ↑ Rybka i Stepan 2010 ↓, s. 780. Pod względem ewidencyjnym posterunek należał do 1 plot.
- ↑ Rybka i Stepan 2010 ↓, s. 780. Pod względem ewidencyjnym posterunek należał do 1 plot.
- ↑ Rybka i Stepan 2010 ↓, s. 780. Pod względem ewidencyjnym posterunek należał do 5 plot.
- ↑ Jarno 2001 ↓, s. 192-193.
- ↑ Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 4 z 4 lutego 1928 roku, poz. 36.
Bibliografia
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Witold Jarno: Okręg Korpusu Wojska Polskiego nr IV Łódź 1918-1939. Łódź: Wydawnictwo „Ibidem”, 2001. ISBN 83-88679-10-4.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Najlepsza broń. Plan mobilizacyjny „W” i jego ewolucja. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Adiutor”, 2010. ISBN 978-83-86100-83-5.