Ofra Haza

‏עפרה חזה‎

Ofra Haza (1994)
Imię i nazwisko	Bat-Szewa Ofra Chaza-Aszkenazi
Pseudonim	Ofra Haza
Data i miejsce urodzenia	19 listopada 1957 Hatikva, Tel Awiw
Data i miejsce śmierci	23 lutego 2000 Ramat Gan
Przyczyna śmierci	zapalenie płuc (powikłania po AIDS)
Instrumenty	fortepian
Typ głosu	mezzosopran
Gatunki	world music, pop, elektronika etniczna, muzyka blisko-wschodnia, synthpop
Zawód	piosenkarka, autorka tekstów, aktorka
Aktywność	1969–2000
Wydawnictwo	Hed Arzi, East West Records, Shanachie Records, Ariola Records, Ausfhart, Sire Records, Warner Bros.
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Ofra Haza, właśc. Bat-Szewa Ofra Chaza-Aszkenazi (hebr. ‏עפרה חזה‎; ur. 19 listopada 1957 w Tel Awiwie, zm. 23 lutego 2000 tamże)^[1] – izraelska piosenkarka, kompozytorka i aktorka, nominowana do Nagrody Grammy, powszechnie znana jako „Izraelska Madonna”^[2] oraz „Wschodnia Madonna”^[3]. Jej głos został sklasyfikowany jako mezzosopran^[4].

Urodziła się w rodzinie biednych żydowskich imigrantów z Jemenu. Była najmłodszą z dziewięciorga dzieci, miała dwóch braci i sześć sióstr^[1].

W wieku 13 lat dołączyła do Teatru Szchunat Ha-Tikwa, gdzie poznała swojego późniejszego menedżera, kompozytora i autora tekstów Bezalela Aloni. Po odejściu z zespołu w 1979 rozpoczęła karierę solową. Rok później zadebiutowała albumem Al Ahavot Shelanu. Od początku w swojej twórczości łączyła orientalne, folkowe wpływy z nowoczesnym popem. W 1983 zajęła drugie miejsce z piosenką „Chai” w finale 28. Konkursu Piosenki Eurowizji w Monachium. Po konkursie nagrała swój eurowizyjny utwór jeszcze w trzech językach^[1].

W 1984 zrealizowała album Yemenite Songs („Shirei Teiman”), w Europie wydany w 1985. Inspiracją utworów na albumie były dawne piosenki, śpiewane przez jej matkę, a w nagraniach XVII-wiecznych poezji Szaloma Szabazi zostały wykorzystane tradycyjne instrumenty^[5]. W 1988 wydała album zatytułowany Shaday (nagroda New Music Award dla najlepszego międzynarodowego albumu roku)^[6], z którego wylansowała przebój „Im Nin'alu”^[1][7].

W 1992 zaśpiewała wraz z Andrew Eldritchem piosenkę „Temple of Love”, wydaną na singlu zespołu The Sisters of Mercy; singiel ten został wydany pierwotnie w 1983 i ponownie nagrany 9 lat później^[1][8]. W tym samym czasie jej album Kirya (1992) uzyskał nominację do Grammy.

Nagrała piosenkę „Elo Hi” do filmu Królowa Margot (fr. La Reine Margot) z Isabelle Adjani, skomponowaną przez Gorana Bregovicia (1994)^[1]. W tym samym roku wraz z irlandzką piosenkarką Sinead O'Connor wystąpiła na ceremonii wręczenia Pokojowej Nagrody Nobla w Oslo. Wykonała wówczas specjalnie napisany na tę okazję utwór „Paint Box”. Śpiewała piosenkę „Deliver Us” (Uwolnij nas) w 17 językach, w znanym w Polsce filmie animowanym Książę Egiptu (Prince of Egypt, 1998), gdzie użyczyła swojego głosu Jokebed – matce Mojżesza (Val Kilmer), Aarona (Jeff Goldblum) i Miriam (Sandra Bullock) – oraz brała udział w nagrywaniu ścieżki dźwiękowej^[9].

Współpracowała także z Paulą Abdul, Whitney Houston i Iggyʼm Popem. Ofra Haza angażowała się w akcje charytatywne, zabiegała również o pojednanie w konflikcie izraelsko-palestyńskim oraz normalizację stosunków między Żydami i Arabami. Do dziś pozostaje jedyną artystką, której płyty są sprzedawane we wszystkich krajach arabskich.

Odbyła dwuletnią służbę wojskową w 1979^[1] 15 lipca 1997 wyszła za przedsiębiorcę Dorona Aszkenaziego^[10].

Zmarła w wieku 42 lat na zapalenie płuc^[1]. Wkrótce po jej śmierci dziennik „Ha-Arec” podał, że przyczyną śmierci Hazy był zespół nabytego niedoboru odporności (AIDS), co wywołało dyskusję na temat faktycznych okoliczności śmierci i kwestii uszanowania prywatności piosenkarki^[11]. Jedną z osób oskarżanych o spowodowanie jej śmierci był jej mąż, który zmarł rok później z powodu zawału serca, spowodowanego prawdopodobnie przedawkowaniem narkotyków^[12]. W raporcie komisji, badającej czy nie doszło do zaniedbań lekarzy w związku z hospitalizacją piosenkarki, stwierdzono, że gdyby Haza poddała się leczeniu wcześniej, można by zapobiec znacznemu pogorszeniu stanu zdrowia, a nawet jej śmierci^[13].

• 1974 – Ahawa Riszona (+ Shchunat Ha’Tikva Workshop Theater)
• 1976 – Ve-Chutz Mizeh Hakol Beseder (+ Shchunat Ha’Tikva Theater)
• 1977 – Atik Noshan (+ Shchunat Ha’Tikva Workshop Theater)
• 1979 – Song Of Songs With Fun (Shir ha’Shirim be’Sha’ashu’im) (+ Shchunat Ha’Tikva Workshop Theater)
• 1980 – About Our Loves (Al Ahavot Shelanu)
• 1981 – Let’s Talk (Bo Nedaber)
• 1982 – Temptations (Pituim)
• 1982 – Songs For Children (Li’Yladim)
• 1983 – Chai (Lebendig)
• 1983 – Shirey Moledet A
• 1984 – A Place For Me (Bait Cham)
• 1984 – Yemenite Songs
• 1985 – Earth (Adama)
• 1986 – Shirey Moledet B
• 1986 – Broken Days (Yamim Nishbarim)
• 1987 – The Golden Album (Albom ha’Zahav)
• 1987 – Shirey Moledet C
• 1987 – Fifty Gates Of Wisdom
• 1987 – Yemenite Songs
• 1988 – Shaday
• 1989 – Desert Wind
• 1991 – LIVE @t Montreux Jazz Festival
• 1992 – Kirya
• 1994 – My Soul (Kol ha’Neshama)
• 1995 – Queen In Exile
• 1997 – Ofra Haza
• 2001 – Greatest Hits Vol. 1
• 2005 – Greatest Hits Vol. 2
• 2008 – Forever Ofra Haza – Her Greatest Songs Remixed
• 2008 – Ofra Haza live in Montreux Jazz Festival

• 
  Ofra Haza przemawia na zbiórce pieniędzy „Teletrom” dla osób niepełnosprawnych, która odbyła się w „Heichal Hatarbut” w Tel Awiwie
• 
  Ofra Haza o nagraniu piosenki z okazji 100-lecia żydowskiego przemysłu
• 
  Grób Ofry Hazy na cmentarzu Yarkon
• 
  Tablica pamiątkowa w Domu Dzieciństwa Ofry Hazy w Tel Awiwie
• 
  Pomnik Ofry Hazy w Gan Ha Tikvi
• 
  Autograf Ofry Hazy

• Ofra Haza Official Website. haza.co.il. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-07-29)].
• Ofra Haza w bazie IMDb (ang.) at IMDb
• Ofra Haza memorial page at Find a Grave
• Ofra Haza w bazie IMDb (ang.)
• Ofra Haza w bazie Filmweb
• Ofra Haza i jej pieśń o nocy w Kanaanie. izrael.org.il. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-12-15)]. (tłumaczenie na język polski), izrael.org.il.