Odwrotna transkryptaza, rewertaza, polimeraza DNA zależna od RNA (EC 2.7.7.49^[1]) – enzym syntetyzujący nić DNA na matrycy RNA. Proces ten nosi nazwę odwrotnej transkrypcji (por. transkrypcja – przepisywanie z DNA na RNA). Enzym ten wykazuje także aktywność rybonukleazową.

Odkrycie tego enzymu zostało w 1975 nagrodzone nagrodą Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny.

Odwrotna transkryptaza występuje u retrowirusów (np. HIV), którym umożliwia przepisanie ich materiału genetycznego z RNA na DNA, które następnie integruje do genomu gospodarza i wraz z nim ulega replikacji. Również niektóre wirusy DNA (hepadnawirusy) wykorzystują odwrotną transkrypcję podczas replikacji.

Odwrotną transkryptazę kodują też retrotranspozony występujące w genomach eukariotów, co umożliwia im replikację i przemieszczanie się w genomie. Odwrotną transkryptazą jest również telomeraza, zawierająca w sobie nić RNA służącą jako matryca do syntezy DNA.

Odwrotna transkryptaza podczas syntezy DNA robi dużo błędów, ponieważ nie ma aktywności korekcyjnej. Pozwala to na szybką akumulację mutacji w wirusach takich jak HIV, które wykorzystują ją do replikacji. Inhibitorami rewertazy są m.in. azydotymidyna i tenofowir.

• Robert K. Murray Biochemia Harpera. PZWL, Warszawa 2005 ISBN 83-200-3347-0.
• LubertL. Stryer LubertL., Biochemia. JacekJ. Augustyniak (tłum.), HalinaH. Augustyniak (tłum.), JanJ. Michejda (tłum.), Warszawa: PWN, 2003, ISBN 83-01-13978-1, OCLC 69509816 . Brak numerów stron w książce

• http://www.rcsb.org/pdb/explore.do?structureId=1HMV Struktura odwrotnej transkryptazy ludzkiego wirusa HIV typu pierwszego w banku struktur PDB.