ORP S-5

Historia
Stocznia	J. Samuel White, Cowes
Marynarka Wojenna
Wejście do służby	3 maja 1944
Wycofanie ze służby	15 października 1945
Dane taktyczno-techniczne
Wyporność	39 ts standardowa 46,7 ts pełna
Długość	22,30 m
Szerokość	5,50 m
Zanurzenie	0,31 m dziób; 1,69 m rufa
Napęd
3 silniki Sterling Admiral o mocy po 1200 hp
Prędkość	39,9 węzła (na próbach)
Uzbrojenie
1 działko kal. 57 mm 2 działka kal. 20 mm 4 km-y kal. 7,7 mm 2 wyrzutnie torped kal. 457 mm bomby głębinowe
Załoga	17 osób

ORP S-5 (oznaczenie brytyjskie MTB 424) − polski ścigacz torpedowo-artyleryjski z okresu II wojny światowej, jeden z sześciu bliźniaczych okrętów zbudowanych w stoczni J. Samuel White w Cowes i przejętych przez Polską Marynarkę Wojenną w drugiej połowie 1944 roku.

W 1943 roku stocznia J. Samuel White w Cowes wyprodukowała serię sześciu silnie uzbrojonych ścigaczy torpedowo-artyleryjskich, których konstrukcja oparta była na zmodyfikowanym projekcie Vosper 1943. Wszystkie zostały przekazane w dzierżawę Polskiej Marynarce Wojennej i oznaczone polskimi numerami S-5 do S-10 (równolegle używano brytyjskich oznaczeń MTB 424 do 429). Pierwszy z nich, S-5, został oficjalnie przejęty przez polską załogę 3 maja 1944.

W połowie 1944 roku działania w wojnie przybrzeżnej, toczonej na kanale La Manche, powoli wygasały. Wraz z wycofywaniem się Niemców z portów francuskiego wybrzeża malała liczba potencjalnych celów, zmniejszała się również aktywność Schnellbootów. S-5 po zakończeniu szkolenia załogi został przydzielony do 8. Flotylli MTB w Dover, pierwszy patrol bojowy odbył 30 lipca 1944 roku. 17 sierpnia uczestniczył w krótkiej potyczce z niemieckimi ścigaczami, 29 sierpnia wraz z S-6 został ostrzelany przez artylerię nadbrzeżną. 13 września podczas patrolu uszkodził jeden wał napędowy i śrubę. Po powrocie do linii znów uczestniczył w patrolach we wschodniej części kanału La Manche.

Pod koniec 1944 roku podjęto decyzję o zdemontowaniu ze wszystkich sześciu polskich ścigaczy wyrzutni torped, dla odciążenia konstrukcji. S-5 przeszedł do Cowes 29 grudnia i pozostawał tam do kwietnia 1945 roku. Później nie uczestniczył już w działaniach bojowych, jego załoga brała udział w przejmowaniu poddających się w maju U-Bootów. 15 października 1945 roku został formalnie zwrócony Brytyjczykom.

Polskie ścigacze torpedowo-artyleryjskie były okrętami o długości całkowitej 22,3 m i szerokości 5,5 m. Ich napęd stanowiły trzy silniki Sterling Admiral o mocy po 1200 shp każdy. Prędkość maksymalna na próbach wynosiła 40 węzłów.

Podstawowe uzbrojenie artyleryjskie ścigaczy stanowiło automatyczne działko 6-funtowe QF Mk IIA kal. 57 mm, z systemem automatycznego ładowania pocisków, o szybkostrzelności teoretycznej 40 strzałów na minutę. Uzupełniały je zdwojone działko Oerlikon kal. 20 mm i cztery lekkie karabiny maszynowe Lewis kal. 7,7 mm na dwóch podwójnych podstawach. Na śródokręciu zainstalowane były dwie wyrzutnie torpedowe kal. 457 mm.

Ciężkie silniki i uzbrojenie (działko 6-funtowe z podstawą ważyło 1,72 tony) powodowały odkształcenia konstrukcji kadłuba, co było przyczyną częstych awarii okrętów. W związku z tym na przełomie 1944 i 1945 roku podjęto decyzję o zdemontowaniu wyrzutni torpedowych. Poważniejsze prace nad wzmocnieniem konstrukcji zostały jednak zarzucone w związku z zakończeniem działań wojennych.

• Zdzisław Kryger: Polskie związki z Cowes. "Przegląd Morski" nr 2/2010. ISSN 1897-8436
• Marek Twardowski: Polskie ścigacze w II wojnie światowej. "Morza, Statki i Okręty" nr 3/1998. ISSN 1426-529X.