Nowy cmentarz żydowski w Będzinie

Nowy cmentarz żydowski w Będzinie
	nr rej. A/1117/23 z 16 stycznia 2023
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Miejscowość	Będzin
Adres	ul. Podzamcze
Typ cmentarza	wyznaniowy
Wyznanie	judaizm
Stan cmentarza	nieczynny
Powierzchnia cmentarza	0,5 ha
Data otwarcia	1831
	Położenie na mapie Będzina Nowy cmentarz żydowski w Będzinie
	Położenie na mapie Polski Nowy cmentarz żydowski w Będzinie
	Położenie na mapie województwa śląskiego Nowy cmentarz żydowski w Będzinie
	Położenie na mapie powiatu będzińskiego Nowy cmentarz żydowski w Będzinie
	50°19′40″N 19°07′55″E/50,327778 19,131944
	Multimedia w Wikimedia Commons

Nowy cmentarz żydowski w Będzinie – zabytkowy kirkut w Będzinie położony na północnym zboczu Góry Zamkowej przy ul. Podzamcze.

W Będzinie istniały trzy cmentarze żydowskie, z których przetrwał jedynie kirkut na Górze Zamkowej, zwany nowym cmentarzem żydowskim. Powstał on w 1831^[2] w związku z wybuchem w lipcu tegoż roku epidemii cholery w Będzinie, gdy stary kirkut na Zawalu okazał się za mały, by pomieścić wszystkie ciała. Grunt pod cmentarz zakupiono od mieszkańców miasta za 300 guldenów.

Na powierzchni 0,5 ha zachowało się ok. 250 całych macew oraz ok. 550 rozbitych lub mocno uszkodzonych^[3]. Najstarszy nagrobek pochodzi z 1831 r. Na macewach zachowały się inskrypcje nagrobne w języku hebrajskim i jidysz. Obecnie teren cmentarza jest zaniedbany, porośnięty przez las. Pośrodku zachowały się także fundamenty ohelu, najprawdopodobniej rabina Barucha Hercygiera (według innej, niepewnej hipotezy rabina Jakuba Natana^[4]) oraz pozostałości kamiennego muru ogrodzenia. Macewa Jakuba Natana (z wyrzeźbionym orłem Rzeczypospolitej) znajduje się dzisiaj w Muzeum Zagłębia w Będzinie.

Cmentarz był użytkowany do końca lat 70. XIX w. Podczas II wojny światowej został zdewastowany przez Niemców. Na teren cmentarza prowadzi odbudowana brama.