Nocek rudy

Nocek rudy
	Myotis daubentonii
	(Kuhl, 1817)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	nietoperze
Podrząd	mroczkokształtne
Nadrodzina	Vespertilionoidea
Rodzina	mroczkowate
Podrodzina	nocki
Rodzaj	nocek
Podrodzaj	Myotis
(bez rangi)	grupa gatunkowa daubentonii
Gatunek	nocek rudy
Synonimy
	Vespertilio daubentonii Kuhl, 1817; Vespertilio aedilus Jenyns, 1839; Vespertilio volgensis Eversmann, 1840; Vespertilio lanatus Crespon, 1844; Vespertilio capucinellus Fitzinger, 1871; minutellus Fitzinger, 1871; Vespertilio daubentonii albus Fitzinger, 1871; Vespertilio staufferi Fatio, 1890; Myotis nathalinae Tupinier, 1977;
	Vespertilio daubentonii Kuhl, 1817; Vespertilio aedilus Jenyns, 1839; Vespertilio volgensis Eversmann, 1840; Vespertilio lanatus Crespon, 1844; Vespertilio capucinellus Fitzinger, 1871; minutellus Fitzinger, 1871; Vespertilio daubentonii albus Fitzinger, 1871; Vespertilio staufferi Fatio, 1890; Myotis nathalinae Tupinier, 1977;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Nocek rudy^[11] (Myotis daubentonii) – gatunek ssaka z podrodziny nocków (Myotinae) w obrębie rodziny mroczkowatych (Vespertilionidae).

Taksonomia

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1817 roku niemiecki przyrodnik Heinrich Kuhl, nadając mu nazwę Vespertilio daubentonii^[2]. Holotyp pochodził z Hanau, w Hesji, w Niemczech^[12].

Myotis daubentonii należy do podrodzaju Myotis i grupy gatunkowej daubentonii^[13]. Ostatnie analizy filogenetyczne pozwoliły zdefiniować klad obejmujący M. bechsteinii, M. daubentonii, M. sicarius, M. longicaudatus, M. soror i M. fratei^[14]^[15]^[13]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten gatunek za monotypowy^[13].

Etymologia

Myotis: gr. μυς mus, μυός muos „mysz”; ους ous, ωτος ōtos „ucho”^[16].
daubentonii: dr Louis Jean-Marie d’Aubenton lub Daubenton (1716–1800), francuski przyrodnik^[17].

Zasięg występowania

Nocek rudy występuje w większości Europy i zachodniej Azji, od Półwyspu Iberyjskiego, Wysp Brytyjskich i południowego Półwyspu Fennoskandzkiego na wschód do zachodniej Rosji (na wschód do obwodu omskiego), Kaukazu i północnej Turcji; rozproszony zasięg na obszarach śródziemnomorskich^[13].

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) 45–55 mm, długość ogona 27–50 mm, długość ucha 9–14 mm, długość tylnej stopy 9–11 mm, długość przedramienia 33–42 mm; masa ciała 6–10 g^[18]. Mały nietoperz o krótkich, łagodnie zaokrąglonych uszach i krótkich, zagiętych do przodu nożowatych koziołkach. Błony skrzydłowe i uszy ciemnobrunatne, ale nasada uszu cielista. Pyszczek krótki (różowy lub cielisty). Stopy relatywnie duże, długości mniej więcej połowy długości goleni. Futro na grzbiecie szarobrązowe lub ciemnobrązowe. Brzuszna strona ciała jest biaława lub szarawa, wyraźnie kontrastująca z ciemniejszym grzbietem. Skrzydła tego nocka są krótkie i dość szerokie, o błonie skrzydłowej przyczepionej w połowie długości stopy. Rozpiętość skrzydeł 210–275 mm^{[potrzebny przypis]}. Ostroga bez płatka, zajmuje co najmniej dwie trzecie długości brzegu błony ogonowej. Wzór zębowy: I ${\tfrac {2}{3}}$ C ${\tfrac {1}{1}}$ P ${\tfrac {3}{3}}$ M ${\tfrac {3}{3}}$ = 38^[18]. Kariotyp wynosi 2n = 44 i FNa = 52 (Grecja, Niemcy i Hiszpania)^[18].

Ekologia

Rozród

Ssak żyworodny. Gody odbywają się jesienią, kojarzenie partnerów jest prawdopodobnie losowe (promiskuityzm). Wiosną samice tworzą kolonie w kryjówkach rozrodczych. Ciąża trwa 53–55 dni, młode (jedno, rzadko dwa) rodzi się w połowie czerwca. Uzyskuje ono zdolność lotu po 3 tygodniach. Ssie mleko matki 35–45 dni. Dojrzałość płciową gatunek ten osiąga już w pierwszym roku życia. Nocek rudy żyje do 28 lat.

Pożywienie

W pokarmie dominują owady i inne drobne bezkręgowce chwytane w locie nad zbiornikami wodnymi o gładkiej, niezaburzonej i niezarośniętej tafli. Część ofiar zbiera stopami z lustra wody, część zaś w powietrzu, zataczając ciasne, poziome kręgi na wysokości kilkunastu-kilkudziesięciu centymetrów nad wodą. Wśród zjadanych owadów dominują drobne muchówki z rodziny ochotkowatych, zarówno postacie dorosłe jak i poczwarki. Nocek rudy chwyta również chruściki, sporadycznie może również łowić małe rybki. Wylatuje na żerowiska dość późno, około godziny po zachodzie słońca.

Kryjówki

Latem nocki rude w Polsce zamieszkują głównie dziuple drzew, niekiedy również szczeliny w starych mostach, tylko w dwóch regionach Polski odnotowano je również w skrzynkach lęgowych dla ptaków i nietoperzy. W zachodniej Europie częściej spotyka się je latem w budynkach. W niemieckiej Bawarii znaleziono nawet kolonię rozrodczą nocka rudego w jaskini. Zimą gatunek ten hibernuje w kryjówkach podziemnych – jaskiniach, starych kopalniach, fortyfikacjach, piwnicach i studniach, wybierając w nich miejsca chłodne (3–6 °C), ale wilgotne. Aby dotrzeć do miejsc hibernacji, pokonuje niekiedy odległości do 260 km.

Ochrona

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów został zaliczony do kategorii LC (ang. Least Concern „najmniejszej troski”)^[10]. W Polsce jest objęty ścisłą ochroną gatunkową oraz wymagający ochrony czynnej, dodatkowo obowiązuje zakaz fotografowania, filmowania lub obserwacji, mogących powodować płoszenie lub niepokojenie^[19]^[20].

Zobacz też

ssaki Polski

Przypisy

↑ Myotis daubentonii, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b H. Kuhl. Die deutschen Fledermäuse. „Annalen der Wetterauischen Gesellschaft für die gesammte Naturkunde”. 4 (1), s. 14, 195, 1818. (niem.).
↑ L. Jenyns. On a new Species of Bat found in the County of Durham, and preserved in the Museum belonging to the Durham University. „Annals of natural history”. 3 (15), s. 73, 1839. (ang.).
↑ E.F. Eversmann. Miittheilungen ueber einige neue und einige weniger gekannte. Säugethiere Russland. „Bulletin de la Société impériale des naturalistes de Moscou”. 13 (1), s. 24, 1840. (niem.).
↑ J. Crespon: Faune méridionale, ou, Description de tous les animaux vertébrés vivans et fossiles, sauvages ou domestiques qui se recontrent toute l’année ou qui ne sont que de passage dans la plus grande partie du midi de la France; suivie d’une méthode de taxidermie ou l’art d’empailler les oiseaux. Cz. 1. Nimes: Chez l’auteur,, 1844, s. 15. (fr.).
↑ ^a ^b Fitzinger 1871 ↓, s. 206.
↑ Fitzinger 1871 ↓, s. 210.
↑ Troisième supplément aux mammifères. W: V. Fatio: Faune des vertébrés de la Suisse. Cz. 5: Histoire naturelle des poissons. Genève: Bale, H. Georg, 1890, s. 6. (fr.).
↑ Y. Tupinier. Description d’une chauve-souris nouvelle: Myotis nathalinae nov. sp. (Chiroptera – Vespertilionidae). „Mammalia”. 41 (3), s. 327, 1977. DOI: 10.1515/mamm.1977.41.3.327. (fr.).
↑ ^a ^b S.V.S.V. Kruskop S.V.S.V. i inni, Myotis daubentoni, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2020, wersja 2022-2 [dostęp 2023-11-20] (ang.).
↑ Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 126. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Myotis daubentonii. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-08-08].
↑ ^a ^b ^c ^d C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 276. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
↑ M. Ruedi, G. Csorba, L.-K. Lin & Ch.-H. Chou. Molecular phylogeny and morphological revision of Myotis bats (Chiroptera: Vespertilionidae) from Taiwan and adjacent China. „Zootaxa”. 3920 (2), s. 301–342, 2015. DOI: 10.11646/zootaxa.3920.2.6. (ang.).
↑ E.J. Vesterinen, T. Lilley, V.N. Laine & N. Wahlberg. Next Generation Sequencing of Fecal DNA Reveals the Dietary Diversity of the Widespread Insectivorous Predator Daubenton’s Bat (Myotis daubentonii) in Southwestern Finland. „PLoS One”. 8 (11), s. e82168, 2013. DOI: 10.1371/journal.pone.0082168. (ang.).
↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 442, 1904. (ang.).
↑ B. Beolens, M. Watkins & M. Grayson: The Eponym Dictionary of Mammals. Baltimore: The Johns Hopkins University Press, 2009, s. 101. ISBN 978-0-8018-9304-9. (ang.).
↑ ^a ^b ^c R. Moratelli, C. Burgin, V. Cláudio, R. Novaes, A. López-Baucells & R. Haslauer: Family Molossidae (Free-tailed Bats). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 9: Bats. Barcelona: Lynx Edicions, 2019, s. 976. ISBN 978-84-16728-19-0. (ang.).
↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 6 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2014 r. poz. 1348).
↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).

Bibliografia

L.F.J.F. Fitzinger. Kritische Durchsicht der Ordnung der Flatter-thiere oder Handflügler (Chiroptera). Familie der Fledermäuse (Vespcrtiliones). VII. Abtheilung. „Sitzungsberichte der Kaiserlichen Akademie der Wissenschaften. Mathematisch-Naturwissenschaftliche Classe”. 63 (1), s. 203–295, 1871. (niem.).
Konrad Sachanowicz, Mateusz Ciechanowski: Nietoperze Polski. Tomasz Cofta (rysunki). Warszawa: MULTICO, 2005. ISBN 83-7073-401-4.

[itis-1] Myotis daubentonii, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[kuhl-2] H. Kuhl. Die deutschen Fledermäuse. „Annalen der Wetterauischen Gesellschaft für die gesammte Naturkunde”. 4 (1), s. 14, 195, 1818. (niem.).

[jen-3] L. Jenyns. On a new Species of Bat found in the County of Durham, and preserved in the Museum belonging to the Durham University. „Annals of natural history”. 3 (15), s. 73, 1839. (ang.).

[eve-4] E.F. Eversmann. Miittheilungen ueber einige neue und einige weniger gekannte. Säugethiere Russland. „Bulletin de la Société impériale des naturalistes de Moscou”. 13 (1), s. 24, 1840. (niem.).

[cre-5] J. Crespon: Faune méridionale, ou, Description de tous les animaux vertébrés vivans et fossiles, sauvages ou domestiques qui se recontrent toute l’année ou qui ne sont que de passage dans la plus grande partie du midi de la France; suivie d’une méthode de taxidermie ou l’art d’empailler les oiseaux. Cz. 1. Nimes: Chez l’auteur,, 1844, s. 15. (fr.).

[CITEREFFitzinger1871[https://www.biodiversitylibrary.org/page/36317319_206]-6] Fitzinger 1871 ↓, s. 206.

[CITEREFFitzinger1871[https://www.biodiversitylibrary.org/page/36317323_210]-7] Fitzinger 1871 ↓, s. 210.

[fat-8] Troisième supplément aux mammifères. W: V. Fatio: Faune des vertébrés de la Suisse. Cz. 5: Histoire naturelle des poissons. Genève: Bale, H. Georg, 1890, s. 6. (fr.).

[tup-9] Y. Tupinier. Description d’une chauve-souris nouvelle: Myotis nathalinae nov. sp. (Chiroptera – Vespertilionidae). „Mammalia”. 41 (3), s. 327, 1977. DOI: 10.1515/mamm.1977.41.3.327. (fr.).

[iucn-10] S.V.S.V. Kruskop S.V.S.V. i inni, Myotis daubentoni, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2020, wersja 2022-2 [dostęp 2023-11-20] (ang.).

[miiz-11] Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 126. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[msw-12] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Myotis daubentonii. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-08-08].

[icmw-13] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 276. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).

[rue&inni-14] M. Ruedi, G. Csorba, L.-K. Lin & Ch.-H. Chou. Molecular phylogeny and morphological revision of Myotis bats (Chiroptera: Vespertilionidae) from Taiwan and adjacent China. „Zootaxa”. 3920 (2), s. 301–342, 2015. DOI: 10.11646/zootaxa.3920.2.6. (ang.).

[ves&inni-15] E.J. Vesterinen, T. Lilley, V.N. Laine & N. Wahlberg. Next Generation Sequencing of Fecal DNA Reveals the Dietary Diversity of the Widespread Insectivorous Predator Daubenton’s Bat (Myotis daubentonii) in Southwestern Finland. „PLoS One”. 8 (11), s. e82168, 2013. DOI: 10.1371/journal.pone.0082168. (ang.).

[pal-16] T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 442, 1904. (ang.).

[edm-17] B. Beolens, M. Watkins & M. Grayson: The Eponym Dictionary of Mammals. Baltimore: The Johns Hopkins University Press, 2009, s. 101. ISBN 978-0-8018-9304-9. (ang.).

[hmw-18] R. Moratelli, C. Burgin, V. Cláudio, R. Novaes, A. López-Baucells & R. Haslauer: Family Molossidae (Free-tailed Bats). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 9: Bats. Barcelona: Lynx Edicions, 2019, s. 976. ISBN 978-84-16728-19-0. (ang.).

[19] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 6 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2014 r. poz. 1348).

[rozp2016-20] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

Fahrer / Team für die Suche eingeben: